Gouden Eeuw (Nederland)
 |
Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. Toelichting: Dit kan wel een opknapbeurt gebruiken. Plaatjes, aanvullingen, ect. |
|
Dit artikel is nog niet af. |
De Gouden Eeuw was de tijd waarin het goed ging met Nederland. De Gouden Eeuw was in de 17de eeuw. Het was de tijd waarin Nederland uitgroeide tot één van de belangrijkste landen op aarde. Het was de tijd waarin het goed ging met de Nederlandse handel en economie. Daarnaast staat de Gouden Eeuw nog bekend om de wetenschap en de kunst.
Ontstaan
Standen
In de Gouden Eeuw ging het goed met Nederland, maar toch waren er ook veel arme mensen. Er waren dan ook grote verschillen tussen arm en rijk. Er woonden ongeveer 2 miljoen mensen in Nederland. Nederland was rijk en machtig geworden. De kunst en de wetenschap bloeiden op. Anthonie van Leeuwenhoek maakte de eerste microscoop en Jan Swammerdam onderzocht er insecten mee. Christiaan Huygens vond de eerste slingerklok uit. Hugo de Groot was een beroemde schrijver, hij schreef over de regels van de oorlog en hij schreef de regels in de tijden van vrede.
In de tijd van de Republiek was er veel werk. In andere landen was er veel minder werk. Mensen trokken daarom ook uit gebieden waar weinig of geen werk was naar gebieden waar wel werk was.
Onder de stadsmuren leefden de paupers. Paupers waren arme mensen die geen vast werk hadden, rond liepen in oude kleren en niet meer aten dan een oude homp brood. Op het platteland waren de huizen van hout en er was meestal maar 1 kamer in te vinden. Daarin leefden de mensen met de dieren. De rook die van het vuurtje, dat in de kamer brandde, afkwam was erg ongezond. Het water haalde ze uit putten, maar meestal was dat water vies. Dus dronken de mensen liever bier. Kinderen dronken dat ook. De gewone mensen aten brood, gort (gemalen graan) en bonen. De boerengezinnen waren meestal groot, ze sliepen vaak in een bedstee. Dat is een bed in de kast.
De rijke kooplui bouwden grote grachtenhuizen met mooie gevels in de grote steden. De mooie schilderijen die ze aan de muur hadden hangen, waren van bekende schilders. Rijke mensen hadden vaak een gouverneur in dienst, dat is een soort privéleraar. Ook legden ze grote meren droog, met behulp van Jan Leeghwater. Door die techniek worden nu nog steeds dingen gedaan.
Politiek
Wetenschap
Jan Leeghwater was een man die met behulp van gemalen grote meren droog pompte. Hij deed dit omdat de bevolking groeide en er te weinig land was in de stad. Daarom werd er in 1608 besloten grote meren droog te leggen. De droogmakerijen leverde de kooplui veel geld op. De nieuwe polders waren goed om gewassen te verbouwen. Ook werden er vruchten, bomen en bloembollen op gekweekt. Grote gebouwen staan nu op deze polders. Denk maar aan Schiphol, die op het Haarlemmermeer staat. Antonie van Leeuwenhoek was een bekende uitvinder uit die tijd, hij maakte een goede microscoop. Hij ontdekte bacterien en cellen en andere zaken die met het blote oog niet te zien waren.
Oorlogen
Handel
De handel was een belangrijke bron in de Gouden Eeuw, waar de mensen hun geld mee verdienden. Ook werd er handel gedreven naar het Middellandse Zeegebied. Deze handel noemde men ‘de Straatvaart’.
Rond 1600 gingen de Nederlanders zelf naar India om hun specerijen te halen. Eerst deden dit de Spanjaarden en de Portugezen. Deze reizen waren duur en heel gevaarlijk, want er waren toen nog piraten. Daarom gingen rijke kooplui samenwerken. Ze wilden net als Vasco da Gama de snelste weg naar India nemen en daar moest de V.O.C. voor zorgen.
In de Gouden Eeuw heerste Nederland over de wereldzeeën: Frankrijk en Engeland, die dat daarvoor deden, hadden te veel problemen in eigen land. De kooplui in Engeland en Frankrijk waren jaloers op de Nederlandse vrachtvaarders (vrachtvaarders zijn mensen die op vrachtschepen werken). De Nederlandse kooplui verdienen namelijk veel geld. De Engelsen en de Fransen nemen maatregelen om de Nederlanders dwars te zitten en als dat niet lukt, willen ze het met geweld oplossen. Er komen twee oorlogen tussen Nederland en Engeland. In 1672 nemen de Engelsen, samen met Frankrijk, Keulen en Munster, nog een oorlog op zich tegen Nederland. Iedereen dacht dat dit het einde was voor Nederland, maar na veel inspanning wint Nederland.
De nijverheid gaf een goede welvaart. In Holland werd linnen en laken gemaakt. Er waren ook ververijen, zouten zeepziederijen enz. Zouten zeepziederijen kun je vergelijken met wat nu zeepfabrieken zijn.
De landbouw en de veeteelt waren heel belangrijk in de 17e eeuw. De boeren verbouwden gewassen voor de nijverheid en de handel. Bijvoorbeeld vlas voor de linnen industrie en koolzaad en raapzaad voor de spijsolie. Ook werd er tabak verbouwd. Er waren schapen voor de laken industrie en koeien voor de melk en het vlees. Het was niet genoeg, dus er werd ook graan geïmporteerd uit Scandinavië. Maar we aten ook vis. De haring werd door iedereen gegeten. Vele dorpen en steden leefden van de visserij. In stadswapens komt de vis nog vaak voor. De visserij gaf de mensen werk en het was goed om als oefenschool voor zeelui te gebruiken.
Kunst
Jan Steen, Rembrandt van Rijn en Johannes Vermeer zijn beroemde schilders uit de Gouden Eeuw. Een van de beroemdste schilders uit de Gouden Eeuw is natuurlijk Rembrandt.
Van Rembrandt zijn er meesterwerken gevonden zoals de Nachtwacht. Hij was een van de grootste schilders uit de Nederlandse geschiedenis, samen met Vincent van Gogh.
Het Delfts blauw is een beroemd porselein uit Nederland. Er werd vroeger ook porselein uit China gehaald. Nu is het delftsblauw heel bekend en iets uit Nederland. Als je een keer een tegeltje gaat schilderen kan je dat met blauwe verf doen maar dat is geen Delfts blauw. Het Delfts blauw wordt heel bijzonder gemaakt.
Goudse pijpen zijn gekleide pijpen/potten. In de 17e eeuw was dit echt iets dat bij de Republiek hoorde. Goudse pijpen zijn niet van goud, maar heten zo omdat ze uit Gouda komen.
Koloniën
Einde
Externe links
Videolinks
Filmpjes beeldbank:
- Wil je weten waarom de zeventiende eeuw de Gouden Eeuw wordt genoemd? Kijk dan naar deze clip.
- Bekijk deze clip als je wilt weten waarin de kooplieden handelden in de Gouden Eeuw.
- De schepen van de VOC voeren heen en weer naar Azië. Maar welke route namen ze? En welke gevaren kwamen ze tegen? Deze clip geeft je het antwoord.
- Grachtengordel in de Gouden Eeuw