Gebruiker:Rolitic06/Kladblok: verschil tussen versies
Naar navigatie springen
Naar zoeken springen
Welkom op Portaal Israël. Hier leer je meer over het land Israël. Israël is een Republiek in het Midden-Oosten aan de kust van de Middellandse Zee. Israël is ontstaan in 1948 onder leiding van David Ben-Gurion. De officiële taal is Hebreeuws en Arabisch heeft een speciale status. In Israël betaal je met de Israëlische sjekel. De president is Reuven Rivlin en de premier is Benjamin Netanyahu. Het land heeft 8.299.706 inwoners. De oppervlakte bedraagt 22.072 km². In Israël zijn er veel bekende godsdiensten: Jodendom, Islam en Christendom. Daaruit zijn veel conflicten ontstaan. Het volkslied is Hatikwa. De nationale feestdag is de Onafhankelijkheidsdag op 14 mei.
k (→Naam) |
k |
||
| (24 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 2: | Regel 2: | ||
[[Categorie:Gebruiker:Anoniem0220]] |
[[Categorie:Gebruiker:Anoniem0220]] |
||
| − | == |
+ | ==Portaal:Israël== |
| + | {| style="margin:auto;text-align:center;" |
||
| − | {| border="0" cellspacing="0" cellpadding="4" style="float:right; margin: 0 0 .7em .7em; width: 260px; border-radius: 1.5em; border: 1px solid darkblue; font-size: 11px;" |
||
| + | | style="background-color:Darkblue; width:7.69%" | [[Portaal:Israël|<font color="white">Portaal</font>]] |
||
| − | |- |
||
| + | | style="background-color:White; width:7.69%" | [[Portaal:Israël/Inschrijven|<font color="Darkblue">Inschrijven</font>]] |
||
| − | | colspan="3" style="font-size: 10pt; font-weight: bold; text-align: center; background: blue; color: white; border-radius: 1em 1em 0 0;" |{{{Naam|}}} |
||
| + | | style="background-color:Darkblue; width:7.69%" | [[Portaal:Israël/Projectpagina|<font color="white">Projectpagina</font>]] |
||
| − | |- |
||
| + | |} |
||
| − | ! colspan="3" align="center" style="background:#white" | |
||
| − | {{{Afbeelding|}}} |
||
| − | <!--onderschrift--> |
||
| − | |- {{#if: {{{Onderschrift|}}} || style="display: none;"}} |
||
| − | | colspan="1" style="font-size: 10px; font-style: italic; text-align: center;" |{{{Onderschrift|}}} |
||
| − | |- |
||
| − | |'''Locatie''' |
||
| − | |{{{Locatie|}}} |
||
| − | |- |
||
| − | | colspan="3" style="font-size: 10pt; font-weight: bold; text-align: center; background: blue; color: white;" | Afmetingen |
||
| − | |- valign="top" |
||
| − | |'''KM<sup>2</sup>''' |
||
| − | |{{{KM<sup>2</sup>|}}} |
||
| − | |- |
||
| − | |'''Diepte''' |
||
| − | |{{{Diepte|}}} |
||
| − | |- |
||
| − | |'''Gemiddelde diepte''' |
||
| − | |{{{Gemiddelde diepte|}}} |
||
| − | |- |
||
| − | |'''Minimale breedte''' |
||
| − | |{{{Minimale breedte|}}} |
||
| − | |- |
||
| − | |'''Maximale breedte''' |
||
| − | |{{{Maximale breedte|}}} |
||
| − | |- {{#if: {{{Lente|}}} || style="display: none;"}} |
||
| − | |'''Lengte''' |
||
| − | |{{{Lengte|}}} |
||
| − | |- |
||
| − | | colspan="3" style="font-size: 10pt; font-weight: bold; text-align: center; background: blue; color: white; border-radius: 0 0 1em 1em;" | Portaal [[Bestand:Portal.svg|30px]] [[Portaal:WikiKidsAtlas|<font color="white">WikiKidsAtlas</font>]] |
||
| − | |- |
||
| − | |}<noinclude> |
||
| + | {{Portaalbox|Welkom |
||
| − | ===Leeg Sjabloon=== |
||
| + | |tekstachtergrond= White |
||
| − | <pre>{{Infobox zee |
||
| + | |achtergrond= Darkblue |
||
| − | | naam = |
||
| + | |titel= Welkom op Portaal Israël |
||
| − | | afbeelding = |
||
| + | |kopkleur= White |
||
| − | | onderschrift = |
||
| + | |tekst= [[Bestand:Flag of Israel.svg|right|125px]]Welkom op '''Portaal Israël'''. Hier leer je meer over het land [[Israël]]. Israël is een [[Republiek]] in het [[Midden-Oosten]] aan de kust van de [[Middellandse Zee]]. Israël is ontstaan in 1948 onder leiding van [[David Ben-Gurion]]. De officiële taal is [[Hebreeuws]] en [[Arabisch]] heeft een speciale status. In Israël betaal je met de [[Israëlische sjekel]]. De president is [[Reuven Rivlin]] en de premier is [[Benjamin Netanyahu]]. Het land heeft 8.299.706 inwoners. De oppervlakte bedraagt 22.072 km². In Israël zijn er veel bekende godsdiensten: [[Jodendom]], [[Islam]] en [[Christendom]]. Daaruit zijn veel conflicten ontstaan. Het volkslied is [[Hatikwa]]. De nationale feestdag is de [[Onafhankelijkheidsdag (Israël)|Onafhankelijkheidsdag]] op 14 mei. |
||
| − | | locatie = |
||
| + | }} |
||
| − | | KM<sup>2</sup> = |
||
| + | <div style="float:left; width:48%;"> |
||
| − | | diepte = |
||
| − | | Gemiddelde diepte = |
||
| − | | Minimale breedte = |
||
| − | | Maximale breedte = |
||
| − | | Lengte = |
||
| − | }}</pre> |
||
| − | |||
| − | ==Wikiproject Hoderdjarige Oorlog== |
||
| − | {| border="0" cellspacing="0" cellpadding="4" style="float:right; margin: 0 0 .7em .7em; width: 270px; border-radius: 1.5em; border: 1px solid darkblue; font-size: 11px;" |
||
| − | |- |
||
| − | | colspan="3" style="font-size: 10pt; font-weight: bold; text-align: center; background: darkblue; color: white; border-radius: 1em 1em 0 0;" |[[File:France moderne.svg|20px]] Project de Honderdjarige Oorlog [[File:Royal Arms of England (1399-1603).svg|20px]] |
||
| − | |- |
||
| − | ! colspan="3" align="center" style="background:#white" | |
||
| − | [[Bestand:Jeanne d' Arc (Eugene Thirion).jpg|220px]] |
||
| − | <!--onderschrift--> |
||
| − | |- {{#if: Jeanne d'Arc hoort stemmen die haar oproepen om de 100-jarige oorlog te beëindigen. || style="display: none;"}} |
||
| − | | colspan="3" style="font-size: 10px; font-style: italic; text-align: center;" |Jeanne d'Arc hoort stemmen die haar oproepen om de 100-jarige oorlog te beëindigen. |
||
| − | |- |
||
| − | |'''Organisatoren''' |
||
| − | |Eize01, Didi05 en Anoniem0220 |
||
| − | |- |
||
| − | |'''Datum''' |
||
| − | |NTB |
||
| − | |- |
||
| − | |'''Voor wie?''' |
||
| − | |Voor iedereen die het leuk vindt om mee te doen! |
||
| − | |- |
||
| − | | colspan="3" style="font-size: 10pt; font-weight: bold; text-align: center; background: darkblue; color: white; border-radius: 0 0 1em 1em;" | |
||
| − | |- |
||
| − | |}<noinclude> |
||
| − | ===Waarom dit onderwerp?=== |
||
| − | De [[Honderdjarige Oorlog]] was een belangrijke oorlog tussen [[Huis Valois]] en [[Huis Plantagenet]] in de Franse en Engelse geschiedenis. Over dit onderwerp bestaan nog erg weinig artikelen (2 tot nu toe) wat zeer onterecht wegens de omvang en de loop van deze belangrijke gebeurtenis, daarom hebben [[Gebruiker:Didi05|Didi05]], [[Gebruiker:Anoniem0220|Anoniem0220]] en [[Gebruiker:Eize01|Eize01]] dit Wikiproject opgezet. |
||
| − | |||
| − | ===Hoe=== |
||
| − | Door de onderstaande artikelen aan te maken of uit te breiden. |
||
| − | |||
| − | ===Inschrijven=== |
||
| − | Iedereen kan zich inschrijven voor dit project, dat doe je zo: |
||
| − | |||
| − | # Je schrijft je eerst onderaan in bij 'Inschrijvingen', dit mag met je handtekening, schrijf daarachter wat je gaat doen. |
||
| − | # Je kiest een artikel uit om mee aan de slag te gaan zoals 'Slag bij Cadzand', hier staat eerst nog <nowiki>{{notdone}}</nowiki> (je ziet {{notdone}}) achter. |
||
| − | # Je veranderd <nowiki>{{notdone}}</nowiki> in <nowiki>{{bezig}}</nowiki> (je ziet {{bezig}}). Daarna zet je jouw gebruikers naam erachter. PAS OP: Je schrijft je gebruikersnaam, niet je handtekening, dus: |
||
| − | |||
| − | Goed: [[Slag bij Cadzand]] {{bezig}} -Eize01 |
||
| − | |||
| − | Fout: [[Slag bij Cadzand]] {{bezig}} [[Gebruiker:Eize01|<font color="Darkgreen">Єize01</font>🚩<font color="red">(નુ־)</font>]] [[Overleg gebruiker:Eize01|<font color="turquoise">''overleg?''</font>]] 29 apr 2020 13:29 (CEST) |
||
| − | |||
| − | Als je dit hebt gedaan kun je beginnen. |
||
| − | |||
| − | Aftekenen doe je zo: |
||
| − | # Als je klaar bent met het artikel verander je <nowiki>{{bezig}}</nowiki> in <nowiki>{{done}}</nowiki> (je ziet dan {{done}}). |
||
| − | # Je moet je naam er wel achter laten staan! Als je een artikel hebt aangemaakt hoort hij bij de categorie <nowiki> [[Categorie:Honderdjarige Oorlog]] </nowiki>. |
||
| − | |||
| − | ===Gewenste artikelen=== |
||
| − | ====Oorlogen==== |
||
| − | *[[Oorlog van Eduard]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Oorlog van Karel]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Oorlog van Lancester]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Verval van de Plantagenets]] {{notdone}} |
||
| − | |||
| − | ====Slagen==== |
||
| − | =====[[Oorlog van Eduard]]===== |
||
| − | *[[Slag bij Cadzand]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Arnemuiden]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Sluis]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Veldtocht van Thiérache]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Scheldecampagnes]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Veldtocht van Doornik]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Veldtocht van Cascogne]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Chévauchée van Eduard]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Chévauchée van Lancester]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Neville's Cross]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Lunalonge]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Poitiers (Honderjarige Oorlog)]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Calais]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Winchelsea]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Beleg van Saint-Jean-d'Angély]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Saintes]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Ardres]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Chévauchée van de Zwarte Prins (1355)]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Chévauchée van de Zwarte Prins (1956)]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Verbrande Lichtmis]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Jacquerie]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Veldtocht van Reims]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Zwarte Maandag]] {{notdone}} |
||
| − | |||
| − | =====[[Oorlog van Karel]]===== |
||
| − | *[[Slag bij Cocherel]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Beleg van Limoges]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Pontvallain]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij La Rochelle]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Chiset]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Westrozebeke]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Margate]] {{notdone}} |
||
| − | |||
| − | =====[[Oorlog van Lancester]]===== |
||
| − | *[[Beleg van Halfleur]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Azincourt]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Valmont]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Beleg van Cean (1417)]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Beleg van Rouen]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij la Rochelle]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Baugé]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Beleg van Meaux]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Cravant]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij La Brossinière]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Verneuil]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij St. James]] {{notdone}} |
||
| − | |||
| − | =====[[Verval van de Plantagenets]]===== |
||
| − | *[[Beleg op Orleans]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag van de Haringen]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Veldtocht van Loire]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Jargeau]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Meung-sur-Loire]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Beaugency]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Patay]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Mars naar Reims]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Beleg van Parijs]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Beleg van La Charité]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Beleg van Compiègne]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Gerberoy]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Beleg van Saint-Denis]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Beleg van Calais]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Beleg van Tartas]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Formigny]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Beleg van Cean (1450)]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Slag bij Castillon]] {{notdone}} |
||
| − | |||
| − | ====Strijders==== |
||
| − | =====Huizen===== |
||
| − | *[[Huis Plantagenet]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Huis Valois]] {{notdone}} |
||
| − | =====Personen===== |
||
| − | *[[Jeanne d'Arc]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Filips VI van Frankrijk]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Johannes II]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Karel V van Frankrijk]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Karel VI van Frankrijk]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Karel VII van Frankrijk]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Edward III]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Richard II]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Henry IV]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Henry V]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Henry VI]] {{notdone}} |
||
| − | =====Landen===== |
||
| − | *[[Bestand:France moderne.svg|15px]] [[koninkrijk Frankrijk (hoofdbetekenis)|Frankrijk]] {{notdone}}<br /> |
||
| − | *[[Bestand:Blason Castille Léon.png|15px]] [[Kroon van Castilië|Castilië]] {{notdone}}<br /> |
||
| − | *[[Bestand:Royal arms of Scotland.svg|15px]] [[Koninkrijk Schotland|Schotland]] {{notdone}}<br /> |
||
| − | *[[Bestand:Armoiries Gênes.svg|15px]] [[Republiek Genua|Genua]] {{notdone}}<br /> |
||
| − | *[[Bestand:Armoiries Majorque.svg|15px]] [[Koninkrijk Majorca|Majorca]] {{notdone}}<br /> |
||
| − | *[[Bestand:Blason Jean de Bohême.svg|15px]] [[koninkrijk Bohemen|Bohemen]] {{notdone}} |
||
| − | *[[Bestand:Armas de Aragon.png|15px]] [[Kroon van Aragon]] {{notdone}}<br /> |
||
| − | *[[Bestand:Armoiries Bretagne - Arms of Brittany.svg|15px]] [[Hertogdom Bretagne (Blois)|Bretagne]] {{notdone}}<br /> |
||
| − | *[[Bestand:Armoiries Bretagne - Arms of Brittany.svg|15px]] [[Hertogdom Bretagne (Montfort)|Bretagne]] {{notdone}}<br /> |
||
| − | *[[Bestand:Royal Arms of England (1399-1603).svg|15px]] [[Koninkrijk Engeland|Engeland]] {{notdone}}<br /> |
||
| − | *[[Bestand:Blason fr Bourgogne.svg|15px]] [[Hertogdom Bourgondië|Bourgondië]] {{notdone}}<br /> |
||
| − | *[[Bestand:Blason de l'Aquitaine et de la Guyenne.svg|15px]] [[Aquitanië]] {{notdone}}<br /> |
||
| − | *[[Bestand:PortugueseFlag1385.svg|15px]] [[Koninkrijk Portugal|Portugal]] {{notdone}}<br /> |
||
| − | *[[Bestand:Navarre Arms.svg|15px]] [[Koninkrijk Navarra|Navarra]] {{notdone}}<br /> |
||
| − | *[[Bestand:Blason comte-des-Flandres.svg|15px]] [[Graafschap Vlaanderen|Vlaanderen]] {{notdone}} <br /> |
||
| − | |||
| − | ===Inschrijven=== |
||
{{Portaalbox| |
{{Portaalbox| |
||
|tekstachtergrond= White |
|tekstachtergrond= White |
||
|achtergrond= Darkblue |
|achtergrond= Darkblue |
||
| − | |titel= |
+ | |titel= Artikel van de maand |
|kopkleur= White |
|kopkleur= White |
||
| + | |tekst= [[Bestand:TelAvivCity.jpg|250px|thumb|right|Tel Aviv]]'''Het artikel van de maand is [[Tel Aviv]]''' <br/> Tel Aviv is een stad aan de kust van Israël met 410.000 inwoners de tweede grootste stad. De naam betekent 'Lenteheuvel'. De meeste landen zien dit als de hoofdstad van Israël. In deze stad werd ook premier Yitzhak Rabin vermoord. [[Tel Aviv|Meer weten? Lees dan snel verder!]] |
||
| − | |tekst= # ... |
||
| − | # ... |
||
| − | # ... |
||
| − | # |
||
}} |
}} |
||
| + | </div> |
||
| − | |||
| + | <div style="float:right; width:48%;"> |
||
| − | == Voor mijn overzicht == |
||
| + | {{Portaalbox| |
||
| − | * Naam {{Uitgevoerd}} |
||
| + | |tekstachtergrond= White |
||
| − | * Geschiedenis {{Bezig}} |
||
| + | |achtergrond= Darkblue |
||
| − | * Geografie {{Uitgevoerd}} |
||
| + | |titel= Geografie |
||
| − | * Bevolking {{Uitgevoerd}} |
||
| + | |kopkleur= White |
||
| − | * Politiek {{Uitgevoerd}} |
||
| + | |tekst= [[Bestand:Old yaffo 3.JPG|thumb|200px|right|Tel Aviv]]'''Regio's''' |
||
| − | * Defensie {{Uitgevoerd}} |
||
| + | #[[Regio Jeruzalem (Israël)|Jeruzalem]], hoofdstad [[Jeruzalem]] |
||
| − | * Economie {{Uitgevoerd}} |
||
| + | #[[Regio Noord (Israël)|Noord]], hoofdstad [[Nazareth]] |
||
| − | * Cultuur {{Uitgevoerd}} |
||
| + | #[[Regio Haifa (Israël)|Haifa]], hoofdstad [[Haifa]] |
||
| − | Stappenplan: |
||
| + | #[[Regio Centrum (Israël)|Centrum]], hoofdstad [[Ramla]] |
||
| − | # info toevoegen {{Bezig}} |
||
| + | #[[Regio Tel Aviv (Israël)|Tel Aviv]], hoofdstad [[Tel Aviv]] |
||
| − | # links aanmaken {{Uitgevoerd}} verder toch niet veel pagina's |
||
| + | #[[Regio Zuid (Israël)|Zuid]], hoofdstad [[Beër Sjeva]] |
||
| − | # afbeeldingen invoegen {{Uitgevoerd}} nog intifada's en na 2006 |
||
| + | [[Bestand:Bahá'í gardens by David Shankbone.jpg|180px|thumb|left|Haifa]] |
||
| − | ________________________________________________________________________________________________________________________________________________{{Israël}} |
||
| + | '''5 Grootste steden''' |
||
| − | '''Israël''' (officieel de '''Staat Israël''') is een [[land]] in het [[Midden-Oosten]]. Israël grenst aan [[Libanon]], [[Syrië]], [[Jordanië]] en [[Egypte]] en ligt aan de [[Middellandse Zee]]. Het land heeft zo'n 8,7 miljoen inwoners, en de hoofdstad is, volgens Israël zelf [[Jeruzalem]] (veel andere landen erkennen Jeruzalem als hoofdstad niet. Voor de meeste andere landen is dat Tel Aviv). Zowel Israël als de [[Palestina]] claimen Jeruzalem als hoofdsad. Het is de enige staat in het Midden-Oosten waarvan de meerderheid van de inwoners geen moslim is, er wonen namelijk vooral joden. |
||
| + | # [[Jeruzalem]] |
||
| − | |||
| + | # [[Tel Aviv]] |
||
| − | == Naam == |
||
| + | # [[Haifa]] |
||
| − | De naam Israël komt uit de Hebreeuwse [[Bijbel]]. Daarin worstelt [[Jakob (aartsvader)|Jakob]] bij de rivier de Jabbok met [[God]]. Na afloop ga God hem die naam. De naam betekent 'strijder met God.' De nakomelingen heten Israëlieten. Toen de naam gekozen moesten worden, werd er heftig gediscusieerd over de naam. Andere opties waren Palestina of Zion. Uiteindelijk werd toch de Bijbelse naam Israël. |
||
| + | # [[Risjon Letsjon]] |
||
| − | |||
| + | # [[Asjdod]] |
||
| − | == Geschiedenis == |
||
| + | }} |
||
| − | |||
| + | </div> |
||
| − | === Mandaatgebied Palestina === |
||
| + | <div style="float:left; width:48%;"> |
||
| − | Na afloop van de [[Eerste Wereldoorlog]] viel het [[Ottomaanse Rijk]] uiteen. De Britten kregen de macht over Palestina, wat daarna Mandaatgebied Palestina werd genoemd. Ook kregen de Britten de macht over het naburige [[Trans-Jordanië]], wat nu [[Jordanië]] is. Na de Tweede Wereldoorlog werd er het idee geopperd om met zoveel mogelijk Joden weer een eigen thuisstaat op te bouwen. Dit was mede door de gruwelijkheden die in de [[Holocaust (wereldoorlog)|Holocaust]] gebeurd zijn. Palestina was de beste plek omdat daar hun oorsprong lag. De [[Joden]] begonnen massaal naar Palestina te verhuizen. dit noemen we het [[Zionisme]]. De Arabieren die er ook wonen waren het daar niet mee eens en er ontstonden opstootjes tussen Joden en [[Arabieren]]. De [[Britten]] hadden daar geen zin in. In de Tweede Wereldoorlog waren ze al erg verzwakt en nu wilden ze niet nog meer mensen verliezen. Ze wilden het Mandaatgebied verlaten. Omdat Joden en Arabieren allebei het land wilden hebben bedacht de VN een plan. Ze zouden het gebied in drieën delen. Jeruzalem (0,7%) zou een internationale stad worden, de Joden zouden 56,4% krijgen en de Arabieren zouden 42,9% procent krijgen. Het plan dat [[Resolutie 181 Algemene Vergadering Verenigde Naties]] genoemd werd werd aangenomen door de VN en de Joden maar de Arabieren waren het er niet mee eens omdat ze in verhouding een kleiner deel kregen. In het mandaatgebied brak een burgeroorlog uit maar de Britten wilden zich er niet al te veel mee bemoeien en zouden op 15 mei vertrekken. In deze burgeroorlog gebeurden gruwelijke dingen. Joodse en Arabische terreurorganisaties pleegden aanslagen. De Joden moorden bijvoorbeeld [[Deir Yassin]] uit en pleegde een aanslag op het Koning David Hotel. De Arabieren pleegden een aanslag op het Joods Bureau en vielen een konvooi aan dat op weg was naar het Hadassah ziekenhuis op de [[Scopusberg]] in [[Jeruzalem]] (77 doden). |
||
| + | {{Portaalbox| |
||
| − | [[Bestand:After war.jpg|links|miniatuur|310x310px|Israël na de Arabisch-Israëlische Oorlog]] |
||
| + | |tekstachtergrond= White |
||
| − | |||
| + | |achtergrond= Darkblue |
||
| − | ===Arabisch-Israëlische Oorlog van 1948=== |
||
| + | |titel= Geschiedenis |
||
| − | 's Avonds 14 mei, net voordat de Britten het mandaatgebied zouden verlaten, riep David Ben-Gurion een Joodse Staat uit. Hierop vielen [[Syrië]], [[Egypte]], [[Irak]], [[Jordanië]], [[Libanon]], [[Palestina]] (Arabische staat), [[Saoudië-Arabië]] en [[Jemen]] aan. De [[Arabisch-Israëlische Oorlog van 1948]] was begonnen. De Arabische landen (uitgezonderd Jordanië) wisten niet dat de Joodse leiders een overeenkomst hadden gesloten met de Jordaanse koning zodat Palestina tussen hun verdeeld kon worden. Jordanië kon zonder veel tegenstand de [[Westoever]] veroveren. Jeruzalem was erbuiten gehouden want die stad wilden ze beiden hebben. In het zuiden, de Negev woestijn, werd gevochten met Egypte waarbij Israël zich eerst gedeeltelijk moest terugtrekken. Syrië en Libanon vielen vanuit het noorden en Irak vanuit Noord-Jordanië. Jordanië had de Westoever veroverd en vocht rondom Jeruzalem met de Israëli's. De Arabieren hadden vrijwel geen winst geboekt toen er op 11 juni een wapenstilstand werd gesloten. Vanaf 8 juli begonnen de gevechten weer. Er werd aan beide zijden hard gevochten. Israël overwon wel delen van Palestina en met name in het noorden en bij de corridor naar Jeruzalem. Op 18 juli werd er nogmaals een wapenstilstand uitgeroepen die voortduurde tot 15 oktober. Er vonden veel gevechten plaats. In maart 1949 werd er een definitieve wapenstilstand uitgeroepen. In deze oorlog waren erge dingen gebeurd. De winnaar was Israël die 78% van het voormalige mandaatgebied in handen had gekregen maar zij hadden ook tegenslagen want Oost-Jeruzalem was in handen van Jordanië en dat zou blijven tot de [[Zesdaagse Oorlog]]. De Joodse heiligdommen waren afgesloten en synagogen werden veelal vernietigd. Nadat in maart de grens (groene lijn) tussen Israël en Jordanië was bepaald werd Israël in mei toegelaten tot de VN. Er brak nu een rustige tijd aan waarbij veel Joden naar Israël verhuisden. |
||
| + | |kopkleur= White |
||
| − | |||
| + | |tekst= [[Bestand:Bill Clinton, Yitzhak Rabin, Yasser Arafat at the White House 1993-09-13.jpg|200px|right|thumb|Oslo-akkoorden]]Israël ontstond in 1948 nadat de [[VN]] een resolutie aan had genomen waarin de [[Joden]] en de [[Arabieren]] allebei een eigen staat zouden krijgen. Hiervoor werd het bezet door de [[Mandaatgebied Palestina|Britten]]. Nadat op 15 mei de Britten vertrokken waren ontstond de [[Arabisch-Israëlische Oorlog van 1948]]. Israël won deze oorlog maar verloor [[Oude Stad (Jeruzalem)|Oost-Jeruzalem]]. Hierna brak een tijd van relatieve rust aan todat de [[Suezcrisis]] begon. Een oorlog tussen [[Egypte]] enerzijds en [[Frankrijk]], het [[Verenigd Koninkrijk]] en Israël anderzijds. Deze oorlog werd door Israël met zijn bondgenoten gewonnen. In 1967 begon Israël de [[Zesdaagse Oorlog]] waarin ze de [[Westoever]], de [[Gazastrook]], de [[Sinaï]], de [[Golan Hoogten]] en Oost-Jeruzalem veroverden. Het grondgebied was verviervoudigd. Hierna brak de [[Jom Kippoeroorlog]] uit. Een eerherstel voor Egypte. In 1987 brak de [[Eerste Intifada]] uit. In 1993 werden daarom de [[Oslo-akkoorden]] getekend. Israël zou de [[PLO]] nu erkennen. Toen in 2000 bleek dat Israël zich niet overal aan had gehouden brak de [[Tweede Intifada]] uit die tot 2005 duurde. Daarna werd het rustiger. |
||
| − | === De Suezcrisis === |
||
| + | }} |
||
| − | [[Bestand:1956 Suez war - conquest of Sinai.jpg|miniatuur|310x310px|Verovering van de Sinaï woestijn]] |
||
| + | </div> |
||
| − | In 1956 brak de [[Suezcrisis]] uit. Dat was een oorlog tussen Egypte en aan de andere kant [[Frankrijk]], het [[Verenigd Koninkrijk]] en Israël. De Egyptische premier nationaliseerde het [[Suezkanaal]] en daardoor konden de Israëli's geen handel meer drijven via Eilat dat aan het Suezkanaal ligt. De oorzaak daarvan was dat de Sovjet-Unie wapens leverden aan Egypte en daar waren de westerse landen het niet mee eens en trokken de steun voor een stuwdam in. Dat was de reden dat Nasser het Suezkanaal nationaliseerde. De [[Verenigde Naties|VN]] greep niet in. De VS wilden geen geweld gebruiken dus smeedde Israël een complot met Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Dat complot heet het protocol van Sèvres. Israël zou op 29 oktober de [[Sinaï]] woestijn aanvallen waarna het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk een staakt het vuren aan zouden vragen en dan tijdelijk het Suezkanaal overnemen. Op 31 oktober zouden Frankrijk en Engeland dan Egypte bombarderen, terwijl Israël de oostelijke Sinaï en eilanden in de Rode Zee zou innemen. De VN wou een einde maken aan de oorlog maar dat mislukte. De [[Sovjet-Unie]] wilde zelfs samen met de [[Verenigde Staten|VS]] de drie aanvallers aanvallen. Maar dat vond de VS te ver gaan. Vanaf 31 oktober werd Egypte door de Europese aanvallers gebombardeerd en de Europeanen hadden een aantal punten van het kanaal veroverd. Israël had het zuidpunt van de Sinaï veroverd en dus was de aanval geslaagd. Veel andere landen vonden het toch niet goed en dus werd er op 5 november een wapenstilstand bereikt. Op 21 november trokken de aanvallers zich terug maar de vrije doorvaart was gegarandeerd. |
||
| + | <div style="float:right; width:48%;"> |
||
| − | [[Bestand:Six Day War Territories.svg|links|miniatuur|225x225px|Israël na de Zesdaagse Oorlog]] |
||
| + | {{Portaalbox| |
||
| − | |||
| + | |tekstachtergrond= White |
||
| − | === De Zesdaagse Oorlog === |
||
| + | |achtergrond= Darkblue |
||
| − | [[Bestand:6dayswar1.jpg|miniatuur|Israëlische militairen]] |
||
| + | |titel= Cultuur |
||
| − | Na de Suezcrisis konden de Israëli's vrij door het Suezkanaal varen maar vanaf 1964 kwamen er ruzies tussen Syrië en Israël over het water van de Jordaan. Syrië liet aanvallen uitvoeren op Israël door de PLO, een guerillaorganisatie. 1967. Toen Syrië bang was dat Israël [[Damascus]] aan wilde vallen, viel Egypte de Sinaï woestijn weer binnen. Israël besloot over te gaan tot een grote aanval en begon op 5 juni met het bombarderen van militaire luchthavens waardoor de Egyptenaren in de lucht uitgeschakeld waren. Ook viel Israël de Sinaï binnen en dreef de Egyptenaren terug. Jordanië besloot de kant van Egypte en Syrië te kiezen. Op 6 juni trok Egypte zich terug achter het Suezkanaal en lieten veel materiaal achter. Vanaf 5 juni werd er ook gevochten om Jeruzalem tussen de Israëli's en de Jordanië. Op 6 juni werd er een groot gat geslagen in de Jordaanse verdediging en op 7 juni werd de Oude Stad veroverd. Dit was voor de Israëlische bevolking van grote waarde. De aanvoerder van de parachutisten brigade [[Motta Gur]] liet op de Rotskoepel een Israëlische vlag plaatsen maar om erger conflict te voorkomen werd die er afgehaald. Ondertussen won Israël een tankslag in Samaria. De Egyptische en Jordaanse troepen waren nu vrijwel uitgeschakeld, Egypte lag achter het Suezkanaal en Jordanië had zich teruggetrokken van de Westoever. Op 8 juni heerste er bij de Israëli's besluiteloosheid over ze de Golan hoogten wel of niet aan moesten vallen. Maar toen 's nachts onderschept werd dat er snel een wapenstilstand zou komen gaf de bevelhebber [[Moshe Dayan]] zijn troepen de opdracht om Syrië aan te vallen, er werd gedacht dat dat niet moeilijk zou worden. Dat was een fout, de Syriërs boden enorme weerstand, maar op 9 juni in de avond trokken grote delen van het Syrische leger zich terug. Op 10 juni werden de laatste stukken veroverd. Hierna was de oorlog voorbij. Door het innemen van de Sinaï, de Westoever, de Gazastrook en de Golan Hoogten was het Israelische land verviervoudigd maar de landsgrenzen werden verkort. Op 22 november stemde de VN over het teruggeven van veroverde gebieden in ruil voor vrede. Deze resolutie werd niet aangenomen door Israël. Vanaf 1967 tot 1970 was er een uitputtingsoorlog maar zonder grote gevechten en operaties. |
||
| + | |kopkleur= White |
||
| − | [[Bestand:M48 tank wrecks at Suez Canal 1981.jpg|links|miniatuur|Egyptische kapotgeschoten tanks]] |
||
| + | |tekst= [[File:Food in Israel.jpg|thumb|left|210px|Falafel balletjes, hummus en salade]]De cultuur van Israël is gevormd door de regionale (eet)gewoontes door het [[Zionisme|zionisme]] waardoor er veel Joden naar Israël kwamen. Er zijn meerdere objecten/locaties die werelderfgoed zijn. [[Hummus]] is Israëlisch en [[falafel]] wordt vooral op straat veel gegeten. [[Olijf|Olijven]] zijn een belangrijk product. [[Voetbal]] en [[basketbal]] zijn de belangrijkste sporten. Het volkslied is [[Hatikwa]] maar [[Arabieren]] en [[Ultraorthodoxe Joden]] zijn het daar vanwege hun beider religieuze achtergrond niet mee eens. |
||
| − | |||
| + | }} |
||
| − | === Jom Kipoeroorlog === |
||
| + | </div> |
||
| − | De Jom Kipoeroorlog begon op 6 oktober 1973 als een verassingsaanval op Israël. Aanvallers waren Syrië en Egypte. Omdat de aanval als een verassing kwam mobiliseerde Israël pas 4 uur van tevoren. Israël had de krachten van Egypte onderschat. Egypte kon door middel van luchtdoelraketten het Suezkanaal over steken. Israël moest zich gedeeltelijk terugtrekken. Op de Golan hoogten braken de Syriërs al snel door. Israël was bang voor verlies en dacht volgens sommige bronnen na over inzet van kernwapens. Op 8 oktober probeerde Israël zelf het Suezkanaal over te steken maar dat liep uit in een catastrofe. Ook op die dag boekten de Israëli's wel vooruitgang in de Golan waarbij ze de eerste delen heroverden. Op 11 oktober brak Israël in de Golan door en dreef de Syrische troepen naar Damascus. Doordat Irak te hulp kwam stortte Syrië niet volledig ineen. Sdat, de Egyptische president probeerde Syrië te ontlasten door een groot offensief in de Sinaï. Dat mislukte. Het Syrische front bleef stabiel tot het eind van de oorlog. Op 15 oktober begon Israël met het omsingelen van Egyptische troepen wat doorging tot de opgelegde wapenstilstand. De Golan en de Sinaï hielden ze bezet. Door deze oorlog ontstond de Eerst Oliecrisis. Voor Egypte was deze oorlog een eerherstel na groot verlies bij de Zesdaagse Oorlog. In 1980 werden de Camp-David akkoorden getekend als een vredesverdrag. Israël gaf de Sinaï terug aan Egypte. Hierbij was het conflict met Egypte opgelost. |
||
| + | </div> |
||
| − | |||
| + | <div style="float:left; width:48%;"> |
||
| − | === De Intifada's === |
||
| + | {{Portaalbox| |
||
| − | |||
| + | |tekstachtergrond= White |
||
| − | === Na 2006 === |
||
| + | |achtergrond= Darkblue |
||
| − | |||
| + | |titel= Regering |
||
| − | == Geografie == |
||
| + | |kopkleur= White |
||
| − | [[Bestand:Ein Gedi - Lelik.jpg|miniatuur|Ein Gedi|alt=|200x200px]] |
||
| + | |tekst= [[Bestand:Knesset building (CUT).jpg|thumb|right|200px|De Knesset]]Israël wordt geregeerd door de [[Knesset]]. Of bij het regeringsgebied ook de [[Palestijnse gebieden]] horen daar is veel discussie over maar Israël vindt van wel een zwaait daar met scepter wat soms op behoorlijke tegenstand kan rekenen. De Knesset heeft 120 leden. De grootste partij is op dit moment [[Likoed]]. De leider daarvan, [[Benjamin Netanyahu]], is premier. De president die om de 7 jaar door de Knesset wordt gekozen is [[Reuven Rivlin]]. Afgelopen jaar en eigenlijk nog steeds is er discussie over de positie van Nethanyahu omdat hij beschuldigd word voor [[corruptie]]. Sommige mensen zeggen dat hij daarom niet het land mag leiden. |
||
| − | |||
| + | }} |
||
| − | === Natuur === |
||
| + | </div> |
||
| − | [[Bestand:Dead sea newspaper.jpg|miniatuur|Een krant lezen in de Dode Zee|alt=|200x200px]] |
||
| + | <div style="float:right; width:48%;"> |
||
| − | Het klimaat in Israël behoort tot [[Middelandse Zeeklimaat]]. Bij dit klimaat heb je warme en droge zomers en natte en zachte winters. Soms valt er snel maar de kans daarop is minimaal. In het zuiden van Israël, de [[Negev]] woestijn, is het heel erg droog. Het noorden want koeler en groener is met meren waarvan de grootste het Meer van Galilea is. De flora en fauna in Israël is erg divers. Er groeien bijvoorbeeld palmbomen en allerlei soorten dieren. Er komen ook oase's voor en rond de rivier de Jordaan heb je veel groene natuur. Bij de zuidelijke stad Eilat is er een koraalrif. In Israël heb je veel nationale parken. Bekende zijn: |
||
| + | {{Portaalbox| |
||
| − | * Cesarea national park |
||
| + | |tekstachtergrond= White |
||
| − | * Ein Gedi national park |
||
| + | |achtergrond= Darkblue |
||
| − | * Masada national park |
||
| + | |titel= Economie |
||
| − | * Mount Carmel national park |
||
| + | |kopkleur= White |
||
| − | * Gan HaShlosha national park |
||
| + | |tekst= [[Bestand:Ben gurion international airport terminal 3.jpg|thumb|right|200px|Luchthaven Ben-Gurion]]Israël heeft een sterke [[economie]] en handelt veel met [[Westerse wereld|westerse landen]]. Kennis werd verzameld doordat veel Joden na de [[Tweede Wereldoorlog]] naar Israël verhuisden. Er wordt betaald met de [[Israëlische sjekel]]. Nabij [[Ashkelon]] is een gasveld waar Israël veel geld mee verdiend. Het openbaar vervoer is goed op orde. Er zijn meerdere luchthaven waarvan de belangrijkste en grootste [[Luchthaven Ben-Gurion]] is. De grootste en nationale luchtvaartmaatschappij is [[El Al Israel Airlines]]. |
||
| − | * Beit Shean national Park |
||
| + | }} |
||
| − | * De Dode Zee is geen nationaal park maar wel bekend, het is de laagste plek op aarde. |
||
| + | </div> |
||
| − | |||
| + | </div> |
||
| − | === Steden === |
||
| + | <div style="float:left; width:48%;"> |
||
| − | Zo'n 92% van de Israëli's woont in een stad. Hieronder staan de zes grootste steden: |
||
| + | {{Portaalbox| |
||
| − | {| class="infobox" style="text-align:center; width:97%; margin-right:10px; font-size:90%" |
||
| + | |tekstachtergrond= White |
||
| − | ! colspan="11" align="center" |Lijst met de 6 grootste steden |
||
| + | |achtergrond= Darkblue |
||
| − | |- |
||
| + | |titel= Jeruzalem |
||
| − | ! rowspan="23" width:150 |[[Bestand:Jerusalem Dome of the rock BW 14.JPG|200px|Jeruzalem]] |
||
| + | |kopkleur= White |
||
| − | |||
| + | |tekst= [[File:Jerusalem Dome of the rock BW 14.JPG|thumb|right|200px|Jeruzalem met de Rotskoepel]][[Jeruzalem]] is de stad die Israël als zijn hoofdstad beschouwd maar daar zijn meningsverschillen over. De [[Knesset]] is in Jeruzalem gevestigd. Jeruzalem is voor de [[Islam]], het [[Jodendom]] en [[Christendom]] erg belangrijk. In Jeruzalem staat de [[Rotskoepel]], de [[Heilig Grafkerk]] en de [[Klaagmuur]]. Voor religieuze mensen belangrijk maar ook als toeristische trekpleister. Over de geschiedenis bestaan meningsverschillen maar zeker is dat er [[Romeinse Rijk|Romeinse]] en [[Ottomaanse Rijk|Ottomaanse]] rijken zijn geweest. Vanaf het begin van de staat Israël en eigenlijk daarvoor zijn er veel gevechten om gevochten. |
||
| − | [[Jeruzalem]] |
||
| + | }} |
||
| − | |||
| + | </div> |
||
| − | [[Bestand:Old yaffo 3.JPG|200px|Tel Aviv]] |
||
| + | <div style="float:right; width:48%;"> |
||
| − | |||
| + | {{Portaalbox| |
||
| − | [[Tel Aviv]] |
||
| + | |tekstachtergrond= White |
||
| − | |||
| + | |achtergrond= Darkblue |
||
| − | [[Bestand:Bahá'í gardens by David Shankbone.jpg|200px|Haifa]] |
||
| + | |titel= Religie |
||
| − | |||
| + | |kopkleur= White |
||
| − | [[Haifa]] |
||
| + | |tekst= [[File:Birkhat cohanim 2.JPG|thumb|left|150px|Klaagmuur]]Van de Joodse bevolking is 1/3 religieus maar de rest voelt zich wel verbonden met de [[Joden]]. Van de niet-Joden is 16,6% [[Islam|moslim]], 2,1% [[Christendom|Christen]] en de [[Druzen]] vormen 1,7% van de bevolking. In Israël zijn 3 grote religies voor hen is vooral Jeruzalem belangrijk. Jeruzalem is voor de Islam, het Jodendom en [[File:Jerusalem Holy Sepulchre BW 23.JPG|150px|thumb|right|Heilig Grafkerk]]Christendom erg belangrijk. Moslims geloven dat profeet Mohammed opvoer naar de hemel vanaf de rots in de Rotskoepel, ook staat op de Tempelberg de [[Al-Aqsamoskee]]. Jeruzalem is hun tweede heilige stad na Mekka. Joden zien de [[Tempelberg]] in Jeruzalem als de plek van God waar vroeger dan ook de tempel stond. Christenen zien dat soms ook zo maar vindt het een belangrijke stad omdat de Heilig Grafkerk daar staat (Rooms-Katholiek) en omdat ze geloven dat [[Jezus]] daar geleefd heeft. Daarom zijn er veel conflicten. Het [[bahá'í-geloof]] is een snel groeiend geloof. |
||
| − | ! align="center" style="background:#f5f5f5;" |Nummer |
||
| + | }} |
||
| − | ! align="center" style="background:#f5f5f5;" |Stad |
||
| + | </div> |
||
| − | ! align="center" style="background:#f5f5f5;" |Inwoners |
||
| − | ! align="center" style="background:#f5f5f5;" |District |
||
| − | ! rowspan="23" width:150 |[[Bestand:RishonKikarHaMeyasdim02.jpg|200px|Risjon Letsion]] |
||
| − | |||
| − | [[Risjon Letsion]] |
||
| − | |||
| − | [[Bestand:Ashdod Marina Aerial View.jpg|200px|Asjdod]] |
||
| − | |||
| − | [[Asjdod]] |
||
| − | |||
| − | [[Bestand:PetahTikva FoundersSquare.jpg|200px|Petach Tikwa]] |
||
| − | |||
| − | [[Petach Tikwa]] |
||
| − | |- |
||
| − | |- |
||
| − | | align="center" style="background:#f0f0f0;" |1|| align="center" |'''[[Jeruzalem]]'''|| align="center" |815.300|| align="center" |Jeruzalem. |
||
| − | |- |
||
| − | | align="center" style="background:#f0f0f0;" |2|| align="center" |'''[[Tel Aviv]]'''|| align="center" |414.600|| align="center" |Tel Aviv |
||
| − | |- |
||
| − | | align="center" style="background:#f0f0f0;" |3|| align="center" |'''[[Haifa]]'''|| align="center" |272.200|| align="center" |Haifa |
||
| − | |- |
||
| − | | align="center" style="background:#f0f0f0;" |4|| align="center" |'''[[Risjon Letsion]]'''|| align="center" |235.100|| align="center" |Centraal |
||
| − | |- |
||
| − | | align="center" style="background:#f0f0f0;" |5|| align="center" |'''[[Asjdod]]'''|| align="center" |214.900|| align="center" |Zuidelijk |
||
| − | |- |
||
| − | | align="center" style="background:#f0f0f0;" |6|| align="center" |'''[[Petach Tikwa]]'''|| align="center" |213.900|| align="center" | |
||
| − | |}Andere bekende plaatsen in het land zijn [[Nazareth]], [[Beër Sjeva]], [[Akko]] en [[Eilat]]. |
||
| − | |||
| − | == Bevolking == |
||
| − | [[Bestand:Jerusalem Western Wall Friday evening 12 January 2018.jpg|miniatuur|Joden bij de Klaagmuur]] |
||
| − | |||
| − | === Bevolkingsgroepen === |
||
| − | Israël heeft veel verschillende bevolkingsgroepen. Alleen in de Oude Stad van Jeruzalem al 4. 2 zijn het belangrijkste dat zijn de Joden en de Palestijnen. De Joden vormen 74% en de Palestijnen 21%. Joden wonen verspreid door het hele land en Palestijnen vooral in de Gaza strook en de Westoever. Israël beheert wel grote delen van de Westoever maar de Palestijnen willen dat niet en daar zijn regelmatig ruzies over. Verder heb je nog Bedoeïenen, Druzen, Tsjerkessen en Armeniërs. |
||
| − | [[Bestand:16-04-04-Felsendom-Tempelberg-Jerusalem-RalfR-WAT 6385.jpg|links|miniatuur|De Rotskoepel, een Islamitisch heiligdom]] |
||
| − | |||
| − | === Religie === |
||
| − | Van de Joodse bevolking is 1/3 religieus maar de rest voelt zich wel verbonden met de Joden. Van de niet-Joden is 16,6% moslim, 2,1% christen en de Druzen vormen 1,7% van de bevolking. De verschillende religies komen ook doordat is de Islam, Jodendom en het Christendom Jeruzalem een belangrijke plaats is. Voor de moslims omdat zij geloven dat Allah op de Tempelberg is opgevaren, voor de Joden omdat daar de Tempel stond waar God en woonde en voor sommige Christenen omdat daar de Heilige Grafkerk staat. Voor sommige Christenen is het alleen belangrijk omdat ze geloven dat het God's stad is en God daar terugkomt op de aarde. Door zoveel verschillende godsdiensten ontstaan veel ruzies en ligt daaran de oorsprong voor veel oorlogen want ze willen het liefst allemaal heel Israël voor zichzelf hebben. |
||
| − | |||
| − | === Onderwijs === |
||
| − | Israël heeft vier schooltypes: |
||
| − | * Seculiere staatsscholen. |
||
| − | * Yeshiva-scholen zijn hetzelfde als seculiere staatsscholen maar hebben ook Torah studies. |
||
| − | * Onafhankelijke religieuze scholen, Vooral voor ultraorthodoxe kinderen. |
||
| − | * Arabische seculiere scholen met onderwijs in het Arabisch. |
||
| − | * Private scholen, met onderwijs net als dat op bijvoorbeeld Amerikaanse scholen. |
||
| − | Voor de toegang tot de universiteiten zijn er de ''bagrut''-toegangsexamens. |
||
| − | |||
| − | == Politiek == |
||
| − | [[Bestand:Knesset building (CUT).jpg|miniatuur|De Knesset van buiten]] |
||
| − | |||
| − | === Nationaal === |
||
| − | Israël is een unitaire republiek. Dat betekent dat de macht bij het centrale bestuur ligt en er geen monarch (koning) is. Israël heeft geen grondwet wat wel moest gebeuren volgens de onafhankelijkheidsverklaring. Één van de oorzaken daarvan is dat de Ultraorthodoxe Joden luisteren naar Gods wetten die in de Torah (Oude Testament) geschreven zijn. Er zijn wel 14 basiswetten. Die wetten zijn belangrijker dan andere wetten. In het Israëlische hooggerechtshof worden die wetten boven de andere wetten gebruikt. In Israël heb je de Knesset. Dat is het parlement waarin 120 leden zitten. Dat parlement kiest om de 7 jaar een president, dat is nu Reuven Rivlin. De president is eigenlijk niet zo belangrijk. Na de verkiezingen wijst hij iemand uit de Knesset aan die een kabinet gaat vormen. Degene die de leider wordt van het kabinet is de premier. De premier mag veel beslissingen nemen en is belangrijker dan de president. De premier is nu Benjamin Nethanayu van de partij Likoed. Om de 4 jaar worden er verkiezingen gehouden. |
||
| − | [[Bestand:PikiWiki Israel 7260 Knesset-Room.jpg|links|miniatuur|Knesset van binnen]] |
||
| − | |||
| − | === Bestuurlijke indeling === |
||
| − | Israël heeft geen eenduidige regionale indeling maar er zijn wel 6 districten die door het ministerie van Binnenlandse Zaken gebruikt worden. De districten zijn: |
||
| − | * Jeruzalem, hoofdstad Jeruzalem |
||
| − | * Noord, hoofdstad Nazareth |
||
| − | * Haifa, hoofdstad Haifa |
||
| − | * Centrum, hoofdstad Ramla |
||
| − | * Tel Aviv, hoofdstad Tel Aviv |
||
| − | * Zuid, hoofdstad Beër Sjeva |
||
| − | Alle districten behalve Jeruzalem en Tel Aviv zijn weer onderverdeeld in subdistricten. |
||
| − | |||
| − | Op lokaal niveau bestaan de steden, de lokale gemeenten en de regionale gemeenten. Er zijn 70 steden, de grootste daarvan zijn Tel Aviv, Haifa, Rishon LeZion en Ashdod. Jeruzalem wordt niet altijd meegerekend omdat een deel in het Palestijnse gebied ligt. |
||
| − | |||
| − | === Internationaal === |
||
| − | Israël is lid van de VN maar de VN en Israël botsen nogal eens over dingen die besproken moeten worden. De VN wil het liefst dat er niet te veel gebeurd in de regio maar Israël wil elke dreiging af weren wat soms moeilijk is zonder slachtoffers. Het belangrijkste punt waarbij Israël en de VN het niet eens zijn is de Palestijnen. Israël wil daar anders mee omgaan dan de VN. Israël wordt gesteund door veel westerse landen vanwege Christelijke achtergronden. Arabische en moslim landen steunen juist de Palestijnen. |
||
| − | |||
| − | == Defensie == |
||
| − | [[Bestand:Badge of the Israel Defense Forces.svg|miniatuur|150x150px|Logo IDF]] |
||
| − | |||
| − | === Israëlische Defensieleger === |
||
| − | Het Israëlisch defensieleger (Hebreeuws: צבא הגנה לישראל - ''Tseva Hagana Lejisraël'') is de officiële naam van de Israëlische strijdkrachten. De afkorting hiervan is IDF dat op zijn Engels Israël Defence Forces betekent. De takken: luchtmacht, landmacht en marine vormen 1 geheel en werken veel samen. De IDF werd op 26 mei 1946 opgericht nadat op 14 mei de Israëlische staat door Ben-Goerion was uitgeroepen. Dit was ter bescherming van de burgers. 2 Joodse organisaties die ook aanslagen pleegden, Etsel en Lechi, sloten een verbond wat inhield dat ze tot het einde van de [[Arabisch-Israëlische Oorlog van 1948]] los mochten vechten en daarna bij de IDF werd gevoegd. Er bestaat een vermoeden dat de IDF kernwapens heeft maar dat heeft Israël nooit zelf bevestigd. Er werd elk jaar maar liefst 15 miljard dollar door de regering aan het leger uitgegeven. Israël is met zijn grote leger dan ook een lokale supermacht. Iedereen vanaf 18 jaar heeft een dienstplicht, vrouwen 2 jaar en mannen 3 jaar. Er kan een uitzondering gemaakt worden op religieuze, fysieke of psygologische redenen. Vrouwen mogen ook weigeren als ze getrouwd zijn. De huidige opperbevelhebber is Aviv Kochavi, hij is dat sinds 2019. |
||
| − | [[Bestand:Mossad seal.svg|links|miniatuur|150x150px|Logo van de Mossad]] |
||
| − | |||
| − | === Veiligheidsdiensten === |
||
| − | Israël heeft 3 veiligheidsdiensten, de Mossad (internationaal), de Sjabak (nationaal) die vroeger Sjien Beet heette en de Aman (veiligheidsdienst van de IDF). De Sjabak beveiligt ook de president en de premier. De leider van de Sjabak is sinds 2016 Nadav Argaman. De Mossad heeft 7000 werknemers en is 1 van de bekendste veiligheidsdiensten ter wereld. De Mossad werd op 13 december 1949 opgericht door David Ben-Goerion. Belangrijke taken van de Mossad zijn onder andere vluchtelingen helpen die naar Israël willen komen en militaire dreigingen opsporen en waar mogelijk tegenhouden. De huidige baas is Yossi Cohen sinds 2016. De Aman is de veiligheidsdienst van de IDF, het Israëlische leger. Je kan het dus vergelijken met de Nederlandse MIVD (Militaire Inlichtingen en Veiligheidsdienst). |
||
| − | [[Bestand:Ben gurion international airport terminal 3.jpg|miniatuur|Luchthaven Ben-Gurion]] |
||
| − | |||
| − | == Economie == |
||
| − | Israël is een hoog ontwikkeld land met wel een hoge staatsschuld. Doordat veel Joden naar Israël emigreerden kwam er ook veel kennis naar Israël waardoor een goede economie opgebouwd kon worden. Er wordt betaald met de Israëlische Sjekel. In 1999 werd er een groot gasveld ontdekt nabij Askelon wat veel geld oplevert. In de Negev-woestijn zijn veel zonnepanelen voor zonne-energie aanwezig. In Israël is het belangrijkste vervoersmiddel de auto en het wegen en transport netwerk is goed op orde. Ook het Openbaar Vervoer is goed geregeld. Er zijn meerdere luchthaven waarvan de belangrijkste en grootste Luchthaven Ben-Gurion is. De grootste en nationale luchtvaartmaatschappij is El Al Israel Airlines. |
||
| − | |||
| − | == Cultuur == |
||
| − | Israël is een cultuur rijk land vanwege zijn oude geschiedenis. Er zijn ook veel musea met name over geschiedenis maar ook over kunst. Voetbal en basketbal zijn de meest beoefende sporten. |
||
| − | [[Bestand:Massada ruine1.jpg|links|miniatuur|Massada]] |
||
| − | |||
| − | === Werelderfgoed === |
||
| − | * Bijbelse tels (Tel Beër Sjeva, Tel Hazor en Tel Megiddo) |
||
| − | * Heilige plaatsen van het bahá'í-geloof in Haifa en West-Galilea |
||
| − | * Massada |
||
| − | * Oude stad van Akko |
||
| − | * Wierookroute - Woestijnsteden in de Negev (Avdat, Halutza, Mamshit en Shivta) |
||
| − | * Witte stad van Tel Aviv |
||
| − | |||
| − | === Israëlische keuken === |
||
| − | De Israëlische keuken is beïnvloed door gewassen die daar goed groeien maar ook doordat veel Joden naar Israël kwamen is de wereldkeuken belangrijk. Het bekendste eten in Israël is hummus maar ook falafel zal je op straat veel zien. Salade wordt ook veel gegeten. De keuken staat ook bekend om koosjer eten omdat er veel Joden wonen die koosjer eten. Olijf is een veelgebruikt product. |
||
| − | [[Bestand:Golden Falafel.jpg|miniatuur|150x150px|Broodje Falafel]] |
||
| − | |||
| − | === Hatikwa === |
||
| − | Hatikwa, wat in het Hebreeuws 'de hoop' betekent, is het officiële volkslied van Israël. Hatikwa gaat over de hoop van het Joodse volk terug te keren naar het land van zijn voorvaderen vanuit de verstrooiing over de hele wereld. De tekst van het lied werd in 1886 geschreven door de Galicische dichter Naphtali Herz Imber. Hatikwa werd het volkslied van de staat Israël, toen in 1948 de onafhankelijkheid uitgeroepen werd. Na de Zesdaagse Oorlog in 1967 was er een voorstel Hatikwa te vervangen door Jeruzalem van goud, maar dat ging niet door. Hoewel het lied al vanaf het begin het volkslied van Israël is, werd pas in 2004 als volkslied officieel aangenomen. |
||
Versie van 18 mei 2020 08:59
Portaal:Israël
| Portaal | Inschrijven | Projectpagina |
Welkom op Portaal Israël
Artikel van de maand
Het artikel van de maand is Tel Aviv
Tel Aviv is een stad aan de kust van Israël met 410.000 inwoners de tweede grootste stad. De naam betekent 'Lenteheuvel'. De meeste landen zien dit als de hoofdstad van Israël. In deze stad werd ook premier Yitzhak Rabin vermoord. Meer weten? Lees dan snel verder!
Tel Aviv is een stad aan de kust van Israël met 410.000 inwoners de tweede grootste stad. De naam betekent 'Lenteheuvel'. De meeste landen zien dit als de hoofdstad van Israël. In deze stad werd ook premier Yitzhak Rabin vermoord. Meer weten? Lees dan snel verder!
Geschiedenis
Israël ontstond in 1948 nadat de VN een resolutie aan had genomen waarin de Joden en de Arabieren allebei een eigen staat zouden krijgen. Hiervoor werd het bezet door de Britten. Nadat op 15 mei de Britten vertrokken waren ontstond de Arabisch-Israëlische Oorlog van 1948. Israël won deze oorlog maar verloor Oost-Jeruzalem. Hierna brak een tijd van relatieve rust aan todat de Suezcrisis begon. Een oorlog tussen Egypte enerzijds en Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk en Israël anderzijds. Deze oorlog werd door Israël met zijn bondgenoten gewonnen. In 1967 begon Israël de Zesdaagse Oorlog waarin ze de Westoever, de Gazastrook, de Sinaï, de Golan Hoogten en Oost-Jeruzalem veroverden. Het grondgebied was verviervoudigd. Hierna brak de Jom Kippoeroorlog uit. Een eerherstel voor Egypte. In 1987 brak de Eerste Intifada uit. In 1993 werden daarom de Oslo-akkoorden getekend. Israël zou de PLO nu erkennen. Toen in 2000 bleek dat Israël zich niet overal aan had gehouden brak de Tweede Intifada uit die tot 2005 duurde. Daarna werd het rustiger.
Cultuur
De cultuur van Israël is gevormd door de regionale (eet)gewoontes door het zionisme waardoor er veel Joden naar Israël kwamen. Er zijn meerdere objecten/locaties die werelderfgoed zijn. Hummus is Israëlisch en falafel wordt vooral op straat veel gegeten. Olijven zijn een belangrijk product. Voetbal en basketbal zijn de belangrijkste sporten. Het volkslied is Hatikwa maar Arabieren en Ultraorthodoxe Joden zijn het daar vanwege hun beider religieuze achtergrond niet mee eens.
Regering
Israël wordt geregeerd door de Knesset. Of bij het regeringsgebied ook de Palestijnse gebieden horen daar is veel discussie over maar Israël vindt van wel een zwaait daar met scepter wat soms op behoorlijke tegenstand kan rekenen. De Knesset heeft 120 leden. De grootste partij is op dit moment Likoed. De leider daarvan, Benjamin Netanyahu, is premier. De president die om de 7 jaar door de Knesset wordt gekozen is Reuven Rivlin. Afgelopen jaar en eigenlijk nog steeds is er discussie over de positie van Nethanyahu omdat hij beschuldigd word voor corruptie. Sommige mensen zeggen dat hij daarom niet het land mag leiden.
.jpg)
Economie
Israël heeft een sterke economie en handelt veel met westerse landen. Kennis werd verzameld doordat veel Joden na de Tweede Wereldoorlog naar Israël verhuisden. Er wordt betaald met de Israëlische sjekel. Nabij Ashkelon is een gasveld waar Israël veel geld mee verdiend. Het openbaar vervoer is goed op orde. Er zijn meerdere luchthaven waarvan de belangrijkste en grootste Luchthaven Ben-Gurion is. De grootste en nationale luchtvaartmaatschappij is El Al Israel Airlines.
Jeruzalem
Jeruzalem is de stad die Israël als zijn hoofdstad beschouwd maar daar zijn meningsverschillen over. De Knesset is in Jeruzalem gevestigd. Jeruzalem is voor de Islam, het Jodendom en Christendom erg belangrijk. In Jeruzalem staat de Rotskoepel, de Heilig Grafkerk en de Klaagmuur. Voor religieuze mensen belangrijk maar ook als toeristische trekpleister. Over de geschiedenis bestaan meningsverschillen maar zeker is dat er Romeinse en Ottomaanse rijken zijn geweest. Vanaf het begin van de staat Israël en eigenlijk daarvoor zijn er veel gevechten om gevochten.
Religie
Van de Joodse bevolking is 1/3 religieus maar de rest voelt zich wel verbonden met de Joden. Van de niet-Joden is 16,6% moslim, 2,1% Christen en de Druzen vormen 1,7% van de bevolking. In Israël zijn 3 grote religies voor hen is vooral Jeruzalem belangrijk. Jeruzalem is voor de Islam, het Jodendom en Christendom erg belangrijk. Moslims geloven dat profeet Mohammed opvoer naar de hemel vanaf de rots in de Rotskoepel, ook staat op de Tempelberg de Al-Aqsamoskee. Jeruzalem is hun tweede heilige stad na Mekka. Joden zien de Tempelberg in Jeruzalem als de plek van God waar vroeger dan ook de tempel stond. Christenen zien dat soms ook zo maar vindt het een belangrijke stad omdat de Heilig Grafkerk daar staat (Rooms-Katholiek) en omdat ze geloven dat Jezus daar geleefd heeft. Daarom zijn er veel conflicten. Het bahá'í-geloof is een snel groeiend geloof.
