Friedrich Nietzsche: verschil tussen versies
(link) |
|||
| Regel 11: | Regel 11: | ||
'''Friedrich Wilhelm Nietzsche''' (Röcken, 15 oktober 1844 – Weimar, 25 augustus 1900) was een beroemde [[Duitsland|Duitse]] [[filosoof]], dichter en componist. Nietzsche stond om zijn radicale ideeën, waaronder zijn opvattingen over de [[slavenmoraal]] en [[herenmoraal]]. De Übermensch met de Herrenmoraal was het ideaal. De Übermensch is bekend geworden door [[Adolf Hitler]], maar die bedoelde het racistisch. Nietzsche bedoelde het moreel. |
'''Friedrich Wilhelm Nietzsche''' (Röcken, 15 oktober 1844 – Weimar, 25 augustus 1900) was een beroemde [[Duitsland|Duitse]] [[filosoof]], dichter en componist. Nietzsche stond om zijn radicale ideeën, waaronder zijn opvattingen over de [[slavenmoraal]] en [[herenmoraal]]. De Übermensch met de Herrenmoraal was het ideaal. De Übermensch is bekend geworden door [[Adolf Hitler]], maar die bedoelde het racistisch. Nietzsche bedoelde het moreel. |
||
| − | == Levensloop == |
+ | == Levensloop jonge Nietzsche == |
[[Bestand:Nietzsche1861.jpg|200px|left|thumb|Nietzsche in 1861.]] |
[[Bestand:Nietzsche1861.jpg|200px|left|thumb|Nietzsche in 1861.]] |
||
Nietzsche werd geboren in Röcken, een dorpje ten zuidwesten van de grote stad [[Leipzig]]. Toen Nietzsche in dit gebied werd geboren, behoorde het tot [[Pruisen]]; tegenwoordig is het [[Duitsland|Duits]]. Friedrich was de zoon van Karl Nietzsche, die al in 1849 overleed. Dit betekende dat Friedrich met veel vrouwen opgroeide; naast zijn moeder en zijn zusje waren ook zijn grootmoeder en twee tantes vaak aanwezig. Toen hij wat ouder was studeerde Nietzsche [[theologie]] (godsleer) aan de universiteit van [[Bonn]]. Hij stopte hier echter met geloven in een [[god]] en besloot filologie (het bestuderen van oude talen) te studeren. Dit werd wel een succes en in 1869, toen hij nog niet eens afgestudeerd was, werd hij al [[hoogleraar]] aan de universiteit van [[Basel]]. Met zijn 24 jaar was hij daar één van de jongste hoogleraren. Belangrijk voor hem was dat hij nu ook dichtbij [[Richard Wagner]] was, een goede vriend van Nietzsche. Nietzsche keek heel erg op tegen Wagner, en hij bracht in 1872 dan ook een boek over Wagner uit: "''Die Geburt der Tragödie aus dem Geiste der Musik''". Wagner vond het een goed boek en was natuurlijk gevleid, maar de andere filologen op de universiteit niet; zij vonden het boek veel te filosofisch. Ook probeerde hij van filologie naar filosofie over te stappen, maar dit werd tegengehouden door de universiteit. Leerlingen begonnen steeds minder naar zijn lezingen te komen. Ook gaat het steeds slechter met zijn gezondheid en begint hij een haat te krijgen tegen het christendom die deels gevoed is door zijn enorme interesse in klassieke kunst. |
Nietzsche werd geboren in Röcken, een dorpje ten zuidwesten van de grote stad [[Leipzig]]. Toen Nietzsche in dit gebied werd geboren, behoorde het tot [[Pruisen]]; tegenwoordig is het [[Duitsland|Duits]]. Friedrich was de zoon van Karl Nietzsche, die al in 1849 overleed. Dit betekende dat Friedrich met veel vrouwen opgroeide; naast zijn moeder en zijn zusje waren ook zijn grootmoeder en twee tantes vaak aanwezig. Toen hij wat ouder was studeerde Nietzsche [[theologie]] (godsleer) aan de universiteit van [[Bonn]]. Hij stopte hier echter met geloven in een [[god]] en besloot filologie (het bestuderen van oude talen) te studeren. Dit werd wel een succes en in 1869, toen hij nog niet eens afgestudeerd was, werd hij al [[hoogleraar]] aan de universiteit van [[Basel]]. Met zijn 24 jaar was hij daar één van de jongste hoogleraren. Belangrijk voor hem was dat hij nu ook dichtbij [[Richard Wagner]] was, een goede vriend van Nietzsche. Nietzsche keek heel erg op tegen Wagner, en hij bracht in 1872 dan ook een boek over Wagner uit: "''Die Geburt der Tragödie aus dem Geiste der Musik''". Wagner vond het een goed boek en was natuurlijk gevleid, maar de andere filologen op de universiteit niet; zij vonden het boek veel te filosofisch. Ook probeerde hij van filologie naar filosofie over te stappen, maar dit werd tegengehouden door de universiteit. Leerlingen begonnen steeds minder naar zijn lezingen te komen. Ook gaat het steeds slechter met zijn gezondheid en begint hij een haat te krijgen tegen het christendom die deels gevoed is door zijn enorme interesse in klassieke kunst. |
||
| + | In 1876 breekt hij met Wagner omdat hij vindt dat Wagner niet meer dat oude revolutionaire in zijn stukken heeft. 3 jaar later, in 1879, neemt hij ontslag, omdat het hoogleraarschap niet meer te combineren was met zijn steeds slechter wordende gezondheid. Nietzsche was op het tijd van ontslag bijna blind en kreeg enorm veel migraineaanvallen. |
||
| + | ==De eenzame filosoof== |
||
| − | In 1876 breekt hij met Wagner omdat hij vindt dat Wagner niet meer dat oude revolutionaire in zijn stukken heeft. 3 jaar later, in 1879, neemt hij ontslag, omdat het hoogleraarschap niet meer te combineren was met zijn steeds slechter wordende gezondheid. Nietzsche was op het tijd van ontslag bijna blind en kreeg enorm veel migraineaanvallen. Hierna leefde hij op héél veel verschillende plekken, op zoek naar de beste omstandigheden om in te kunnen leven met zijn gezondheid. Hij woonde onder andere in [[Turijn]], [[Genua]] en [[Nice]]. Hier schommelde zijn gezondheid echter nog meer - soms had hij oplevingen, soms ging het heel slecht. Tijdens een opleving, in Turijn in 1889, brak Nietzsche mentaal. Nietzsche begon kleine briefjes met cryptische boodschappen te sturen naar bekenden in Duitsland, die hem uiteindelijk terughaalden. Hier verslechterde zijn gezondheid nog erger, hij herkende bijna niemand meer en kreeg waanvoorstellingen. Na een tijd neemt zijn moeder hem in huis waar hij tot 1897 blijft wonen tot zijn moeder doodging. Hierna blijft hij nog 3 jaar wonen bij zijn zus. Op 25 augustus 1900 blaast Nietzsche op 55-jarige leeftijd zijn laatste adem uit. |
||
| + | Hierna leefde hij op héél veel verschillende plekken, op zoek naar de beste omstandigheden om in te kunnen leven met zijn gezondheid. Hij woonde onder andere in [[Turijn]], [[Genua]] en [[Nice]]. Hier schommelde zijn gezondheid echter nog meer - soms had hij oplevingen, soms ging het heel slecht. In deze periode schreef Nietzsche de meeste boeken. Hij bleef echter onbekend. Zijn bekendste werk noemde hij "Also sprach Zaratustra" (Zo sprak Zaratustra). Dit boek verkocht zo slecht, dat de uitgever het laatste deel niet mer wilde uitgeven. Mede daarom kocht Nietzsche zelf veel van zijn eigen boeken. Zo kon hij een tweede druk uit laten brengen. Nietzsche werd eenzamer en eenzamer. Nietzsche begon kleine briefjes met cryptische boodschappen te sturen naar bekenden in Duitsland, die hem uiteindelijk terughaalden. Hier verslechterde zijn gezondheid nog erger, hij herkende bijna niemand meer en kreeg waanvoorstellingen. |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| + | Tijdens een opleving, in Turijn in 1889, brak Nietzsche mentaal. Hij moest naar het "gekkenhuis", zoals dat toen werd genoemd. Men denkt dat hij leed aan [[syfilus]], een geslachtsziekte ([[SOA]] die hij moet hebben opgelopen bij een bezoek aan een [[prostituee]]. Na een tijd neemt zijn moeder hem in huis waar hij tot 1897 blijft wonen tot zijn moeder doodging. Zijn zuster Elisabeth neemt alle zorg voor hem op. Hierna blijft hij nog 3 jaar wonen bij zijn zus in [[Weimar]]. Elisabeth zorgt voor de definitieve doorbraak van Nietzsche als een groot filosoof. Op 25 augustus 1900 blaast Nietzsche op 55-jarige leeftijd zijn laatste adem uit. In 1901 brengt ze een boek uit van Nietzsche: "Zur wille der Macht". In dat boek worden aantekeningen van Nietzsche vermengt met haar eigen antisemitische en fascistische opvattingen. |
||
== Filosofie == |
== Filosofie == |
||
=== Medelijden === |
=== Medelijden === |
||
| − | Waar veel filosofen medelijden als iets goeds zagen, vond Nietzsche het juist slecht. Hij vond het zelfs verachtelijk. Hij stelde dat medelijden schijnheilig is en dat het in feite niks helpt. Hij geef hier een paar argumenten voor: |
+ | Waar veel filosofen medelijden en mededogen als iets goeds zagen, vond Nietzsche het juist slecht. Hij vond het zelfs verachtelijk. Hij stelde dat medelijden schijnheilig is en dat het in feite niks helpt. Hij geef hier een paar argumenten voor: |
* Medelijden zorgt ervoor dat jij diegene die lijdt als een mindere beschouwt. Je verminderd zijn waardigheid door medelijden met hem te hebben. |
* Medelijden zorgt ervoor dat jij diegene die lijdt als een mindere beschouwt. Je verminderd zijn waardigheid door medelijden met hem te hebben. |
||
* Medelijden is vaak verbonden met wraak en wreedheid. |
* Medelijden is vaak verbonden met wraak en wreedheid. |
||
* Medelijden is egoïstisch. Hij is schijnheilig en verbetert zijn eigen welzijn. |
* Medelijden is egoïstisch. Hij is schijnheilig en verbetert zijn eigen welzijn. |
||
| + | Hij zag het als een "slavenmoraal", een moraal die in het leven zou zijn geroepen om krachtige mensen zwak te maken. Nietzsche bestreed gelijkheid van de mensen. |
||
=== Slaven- en herenmoraal === |
=== Slaven- en herenmoraal === |
||
De slavenmoraal is de moraal (handelen op een goede/foute manier) die nu heerst. Deze is gekomen met het [[christendom]] en zorgt er volgens Nietzsche voor dat men niet vrij kan leven. Elke goede waarde die er was in de tijd van de herenmoraal (trots, adellijkheid etc.) zijn vervangen door een nederige moraal. Men moet volgens hem terug naar de herenmoraal. |
De slavenmoraal is de moraal (handelen op een goede/foute manier) die nu heerst. Deze is gekomen met het [[christendom]] en zorgt er volgens Nietzsche voor dat men niet vrij kan leven. Elke goede waarde die er was in de tijd van de herenmoraal (trots, adellijkheid etc.) zijn vervangen door een nederige moraal. Men moet volgens hem terug naar de herenmoraal. |
||
=== Religie === |
=== Religie === |
||
Religie was slecht, omdat zij [[naastenliefde]] bijvoorbeeld belangrijk vinden. Hij had een enorme hekel aan het christendom en haar denkbeelden, en hij noemde zichzelf de "''filosoof met de hamer''" omdat hij brak met de bekende opvattingen. De slechtste religie was volgens hem het [[boeddhisme]]. |
Religie was slecht, omdat zij [[naastenliefde]] bijvoorbeeld belangrijk vinden. Hij had een enorme hekel aan het christendom en haar denkbeelden, en hij noemde zichzelf de "''filosoof met de hamer''" omdat hij brak met de bekende opvattingen. De slechtste religie was volgens hem het [[boeddhisme]]. |
||
| + | |||
| + | ==Nietzsche als de favoriete filosoof van Adolf Hitler== |
||
| + | Nietzsche vond de übermensch zelf zijn eigen moraal kon vaststellen. Die kon zelf bepalen wat goed en kwaad is. Daar zou geen [[christendom]] bij nodig zijn geweest. Adolf Hitler geloofde dat hij de Übermensch was en bracht het Duitse volk de Herrenmoral bij. Hij heeft Omdat Nietzsche al voor de [[Eerste Wereldoorlog]] een beroemdheid was, kende iedereen Nietzsche al. Nietzsche werd veel door de soldaten aan het front gelezen vanwege de heroïsche en strijdlustige stukken in zijn boek "Also sprach Zaratustra". In tegenstelling tot de [[propaganda]] van de [[Nazi]]'s bestreed Nietzsche het [[antisemitisme]]. |
||
== Werken == |
== Werken == |
||
| ⚫ | |||
* 1862 - ''Fatum und Geschichte'' |
* 1862 - ''Fatum und Geschichte'' |
||
* 1862 - ''Willensfreiheit und Fatum'' |
* 1862 - ''Willensfreiheit und Fatum'' |
||
| Regel 58: | Regel 66: | ||
* [[1940]] - ''Umwertung aller Werte: aus dem Nachlass zusammengestellt und herausgegeben von Friedrich Würzbach'' (Bestaat uit vier boeken: ''Kritiek der hoogste waarden, gemeten aan het leven'', ''Morfologie en ontwikkelingsleer van de wil tot macht'', ''De zelfoverwinning van het nihilisme'' en ''Middag en eeuwigheid''.) |
* [[1940]] - ''Umwertung aller Werte: aus dem Nachlass zusammengestellt und herausgegeben von Friedrich Würzbach'' (Bestaat uit vier boeken: ''Kritiek der hoogste waarden, gemeten aan het leven'', ''Morfologie en ontwikkelingsleer van de wil tot macht'', ''De zelfoverwinning van het nihilisme'' en ''Middag en eeuwigheid''.) |
||
| + | ==Video== |
||
| ⚫ | |||
| + | * [https://www.youtube.com/watch?v=1TAoq1l9h8o&list=PLi_srCikhtgh3In8GGRQqMpE7Kvof2o63&index=17/ Friedrich Nietzsche en de dood van God] |
||
| − | Nietzsche vond de übermensch zelf zijn eigen moraal kon vaststellen. Die kon zelf bepalen wat goed en kwaad is. Daar zou geen [[christendom]] bij nodig zijn geweest. De [[Nazi]]'s hebben misbruik gemaakt van deze ideeën, want zij geloofden zelf deze übermensch te zijn met de bijbehorende antisemitische eigen Herrenmoral. |
||
| ⚫ | |||
| − | |||
| − | ==Videoclip== |
||
| ⚫ | |||
== Externe link == |
== Externe link == |
||
Versie van 27 feb 2020 18:33
| Friedrich Nietzsche | |
| |
|---|---|
| Persoon | |
| Land | Pruisen |
| Geboren | 15 oktober 1844 |
| Overleden | 25 augustus 1900 |
| Algemeen | |
| Functie | Filosoof |
| Stroming | Weimar Classicisme |
| Geslacht | Man |
Friedrich Wilhelm Nietzsche (Röcken, 15 oktober 1844 – Weimar, 25 augustus 1900) was een beroemde Duitse filosoof, dichter en componist. Nietzsche stond om zijn radicale ideeën, waaronder zijn opvattingen over de slavenmoraal en herenmoraal. De Übermensch met de Herrenmoraal was het ideaal. De Übermensch is bekend geworden door Adolf Hitler, maar die bedoelde het racistisch. Nietzsche bedoelde het moreel.
Levensloop jonge Nietzsche
Nietzsche werd geboren in Röcken, een dorpje ten zuidwesten van de grote stad Leipzig. Toen Nietzsche in dit gebied werd geboren, behoorde het tot Pruisen; tegenwoordig is het Duits. Friedrich was de zoon van Karl Nietzsche, die al in 1849 overleed. Dit betekende dat Friedrich met veel vrouwen opgroeide; naast zijn moeder en zijn zusje waren ook zijn grootmoeder en twee tantes vaak aanwezig. Toen hij wat ouder was studeerde Nietzsche theologie (godsleer) aan de universiteit van Bonn. Hij stopte hier echter met geloven in een god en besloot filologie (het bestuderen van oude talen) te studeren. Dit werd wel een succes en in 1869, toen hij nog niet eens afgestudeerd was, werd hij al hoogleraar aan de universiteit van Basel. Met zijn 24 jaar was hij daar één van de jongste hoogleraren. Belangrijk voor hem was dat hij nu ook dichtbij Richard Wagner was, een goede vriend van Nietzsche. Nietzsche keek heel erg op tegen Wagner, en hij bracht in 1872 dan ook een boek over Wagner uit: "Die Geburt der Tragödie aus dem Geiste der Musik". Wagner vond het een goed boek en was natuurlijk gevleid, maar de andere filologen op de universiteit niet; zij vonden het boek veel te filosofisch. Ook probeerde hij van filologie naar filosofie over te stappen, maar dit werd tegengehouden door de universiteit. Leerlingen begonnen steeds minder naar zijn lezingen te komen. Ook gaat het steeds slechter met zijn gezondheid en begint hij een haat te krijgen tegen het christendom die deels gevoed is door zijn enorme interesse in klassieke kunst. In 1876 breekt hij met Wagner omdat hij vindt dat Wagner niet meer dat oude revolutionaire in zijn stukken heeft. 3 jaar later, in 1879, neemt hij ontslag, omdat het hoogleraarschap niet meer te combineren was met zijn steeds slechter wordende gezondheid. Nietzsche was op het tijd van ontslag bijna blind en kreeg enorm veel migraineaanvallen.
De eenzame filosoof
Hierna leefde hij op héél veel verschillende plekken, op zoek naar de beste omstandigheden om in te kunnen leven met zijn gezondheid. Hij woonde onder andere in Turijn, Genua en Nice. Hier schommelde zijn gezondheid echter nog meer - soms had hij oplevingen, soms ging het heel slecht. In deze periode schreef Nietzsche de meeste boeken. Hij bleef echter onbekend. Zijn bekendste werk noemde hij "Also sprach Zaratustra" (Zo sprak Zaratustra). Dit boek verkocht zo slecht, dat de uitgever het laatste deel niet mer wilde uitgeven. Mede daarom kocht Nietzsche zelf veel van zijn eigen boeken. Zo kon hij een tweede druk uit laten brengen. Nietzsche werd eenzamer en eenzamer. Nietzsche begon kleine briefjes met cryptische boodschappen te sturen naar bekenden in Duitsland, die hem uiteindelijk terughaalden. Hier verslechterde zijn gezondheid nog erger, hij herkende bijna niemand meer en kreeg waanvoorstellingen.
De vegeterende Nietzsche
Tijdens een opleving, in Turijn in 1889, brak Nietzsche mentaal. Hij moest naar het "gekkenhuis", zoals dat toen werd genoemd. Men denkt dat hij leed aan syfilus, een geslachtsziekte (SOA die hij moet hebben opgelopen bij een bezoek aan een prostituee. Na een tijd neemt zijn moeder hem in huis waar hij tot 1897 blijft wonen tot zijn moeder doodging. Zijn zuster Elisabeth neemt alle zorg voor hem op. Hierna blijft hij nog 3 jaar wonen bij zijn zus in Weimar. Elisabeth zorgt voor de definitieve doorbraak van Nietzsche als een groot filosoof. Op 25 augustus 1900 blaast Nietzsche op 55-jarige leeftijd zijn laatste adem uit. In 1901 brengt ze een boek uit van Nietzsche: "Zur wille der Macht". In dat boek worden aantekeningen van Nietzsche vermengt met haar eigen antisemitische en fascistische opvattingen.
Filosofie
Medelijden
Waar veel filosofen medelijden en mededogen als iets goeds zagen, vond Nietzsche het juist slecht. Hij vond het zelfs verachtelijk. Hij stelde dat medelijden schijnheilig is en dat het in feite niks helpt. Hij geef hier een paar argumenten voor:
- Medelijden zorgt ervoor dat jij diegene die lijdt als een mindere beschouwt. Je verminderd zijn waardigheid door medelijden met hem te hebben.
- Medelijden is vaak verbonden met wraak en wreedheid.
- Medelijden is egoïstisch. Hij is schijnheilig en verbetert zijn eigen welzijn.
Hij zag het als een "slavenmoraal", een moraal die in het leven zou zijn geroepen om krachtige mensen zwak te maken. Nietzsche bestreed gelijkheid van de mensen.
Slaven- en herenmoraal
De slavenmoraal is de moraal (handelen op een goede/foute manier) die nu heerst. Deze is gekomen met het christendom en zorgt er volgens Nietzsche voor dat men niet vrij kan leven. Elke goede waarde die er was in de tijd van de herenmoraal (trots, adellijkheid etc.) zijn vervangen door een nederige moraal. Men moet volgens hem terug naar de herenmoraal.
Religie
Religie was slecht, omdat zij naastenliefde bijvoorbeeld belangrijk vinden. Hij had een enorme hekel aan het christendom en haar denkbeelden, en hij noemde zichzelf de "filosoof met de hamer" omdat hij brak met de bekende opvattingen. De slechtste religie was volgens hem het boeddhisme.
Nietzsche als de favoriete filosoof van Adolf Hitler
Nietzsche vond de übermensch zelf zijn eigen moraal kon vaststellen. Die kon zelf bepalen wat goed en kwaad is. Daar zou geen christendom bij nodig zijn geweest. Adolf Hitler geloofde dat hij de Übermensch was en bracht het Duitse volk de Herrenmoral bij. Hij heeft Omdat Nietzsche al voor de Eerste Wereldoorlog een beroemdheid was, kende iedereen Nietzsche al. Nietzsche werd veel door de soldaten aan het front gelezen vanwege de heroïsche en strijdlustige stukken in zijn boek "Also sprach Zaratustra". In tegenstelling tot de propaganda van de Nazi's bestreed Nietzsche het antisemitisme.
Werken
- 1862 - Fatum und Geschichte
- 1862 - Willensfreiheit und Fatum
- 1863 - Kann der Neidische je wahrhaft glücklich sein?
- 1868 - Homer und die klassische Philologie
- 1871 - Der Griechische Staat
- 1872 - Die Geburt der Tragödie; volledige titel Die Geburt der Tragödie aus dem Geiste der Musik, uitg. Fritzsch, Leipzig (1872)
- 1872 - Ueber die Zukunft unserer Bildungsanstalten
- 1873 - Über Wahrheit und Lüge im außermoralischen Sinn
- 1874- Vom Nutzen und Nachteil der Historie für das Leben: zweite unzeitgemässe Betrachtung
- 1873-1876 - Unzeitgemässe Betrachtungen
- 1878-1880 - Menschliches, Allzumenschliches
- 1880 - Der Wanderer und sein Schatten; volledige titel Der Wanderer und sein Schatten - Zweiter Nachtrag zu "Menschliches u. Allzumenschliches"
- 1881 - Morgenröte. Gedanken über die moralischen Vorurteile
- 1882 - Die fröhliche Wissenschaft
- 1883-1885 - Also sprach Zarathustra. Dit is zijn bekendste boek. Hier vertelt hij over de Übermensch. Later zou Richard Strauss een muziekstuk maken dat geïnspireerd was door dit boek.
- 1886 - Jenseits von Gut und Böse
- 1887 - Zur Genealogie der Moral
- 1888 - Der Fall Wagner
- 1889 - Götzen-Dämmerung
- 1889 - Der Antichrist
- 1889 - Ecce Homo ()
- 1889 - Dionysos-Dithyramben
- 1889 - Nietzsche contra Wagner
- 1869-1889 - Nachlass
- 1901 - Zur Wille der Macht. Dit is een fascistisch boek gebaseerd op aantekeningen van Friedrich Nietzsche, maar uitgewerkt door zijn zuster. Het is moeilijk om te herleiden wat precies van Friedrich en wat van zijn zuster was.
- 1940 - Umwertung aller Werte: aus dem Nachlass zusammengestellt und herausgegeben von Friedrich Würzbach (Bestaat uit vier boeken: Kritiek der hoogste waarden, gemeten aan het leven, Morfologie en ontwikkelingsleer van de wil tot macht, De zelfoverwinning van het nihilisme en Middag en eeuwigheid.)
Video
- Friedrich Nietzsche en de dood van God
- Video over het misbruik en de waanzin van de Übermensch. De muziek is het intro (zonsopkomst) van Also sprach Zaratustra van Richard Strauss.