Frederik II Hohenstaufen

Levensloop van Frederik II Hohenstaufen
Datum	Gebeurtenis	Leeftijd
26 december 1194	Frederik II wordt geboren	0
28 september 1197	Hendrik VI sterft	2
17 mei 1198	Frederik II wordt gekroond tot koning van Sicilië	3
27 november 1198	Constanza van Altavilla sterft	3
15 augustus 1209	Huwelijk met Constance van Aragon	14
25 juli 1215	Kroning tot koning van Duitsland	20
22 november 1220	Kroning tot keizer van het Heilige Roomse Rijk	25
23 juli 1222	Constance van Aragon sterft	27
augustus en november 1225	Huwelijk met Yolande van Brienne; Frederik II wordt koning van Jeruzalem	30
2 mei 1228	Yolande van Brienne sterft	33
18 februari 1229	Frederik II krijgt het Heilige Land in handen	34
15 juli 1235	Huwelijk met Isabella van Engeland	40
1 december 1241	Isabella van Engeland sterft	46
10 februari 1242	Hendrik VII sterft	47
13 december 1250	Frederik II overlijdt aan dysenterie	55

Fredrik II Hohenstaufen, bijgenaamd Stupor Mundi (Latijn, Nederlandse vertaling: verbazing van de wereld), was een keizer van het Heilige Roomse Rijk, en de koning van het Koninkrijk Sicilië en het Koninkrijk Jeruzalem.

Voorouders

Frederik II stamt af van twee zeer belangrijke families uit de middeleeuwen, het Duitse Huis Hohenstaufen en Siciliaanse Huis Hauteville (in die tijd al verbasterd naar Altavilla). In eerste instantie waren zijn directe voorouders alleen gekozen om met met elkaar te trouwen, om ervoor te zorgen dat de twee families in vrede zouden blijven en om hun eigen macht te versterken. Door ontzettend veel toeval vielen toch een voor een de andere mensen uit de familie af, en bleef alleen Frederik II over. Hij kreeg dus van beide families de titels, keizer van het Heilige Roomse Rijk en koning van Sicilië. In de volgende tussenkopjes lees je hoe dat ging.

Huis Hohenstaufen, Heilige Roomse Rijk

Aan zijn vaders kant was Frederik II kleinzoon van de beroemde Frederik Barbarossa (1122-1190), hij stond bekend als een van de machtigste en sterkste leider die Duitsland ooit heeft gekend. Frederik Barbarossa was getrouwd met Beatrix I van Bourgondië. Samen hadden zij maar liefst 11 kinderen. Hieronder was ook Hendrik VI, de vader van Frederik II Hohenstaufen. Hendrik leek nooit een belangrijk persoon te kunnen worden, hij was namelijk de tweede, en niet de eerste zoon, van Frederik Barbarossa.

Maar Hendrik VI had 'geluk'; zijn oudere broer, wie Frederik heette, stierf in 1170 al op zesjarige leeftijd. Zo bleef Hendrik VI over als erfgenaam. Hoewel je in het Heilige Roomse Rijk officieel gekozen moest worden door andere vorsten, had je als wettige erfgenaam van de vorige keizer een groot voordeel. Zo ging het ook, en Hendrik VI werd keizer van het Heilige Roomse Rijk. Hij trouwde in 1184 met Constanza van Altavilla. Toen Hendrik VI, die toen maar 32 was, onverwacht op 28 september 1197 stierf, bleef Frederik II als zijn enige zoon over als erfgenaam. Frederik II was nog maar twee, en werd wel gekozen tot keizer, zijn moeder liet de aanspraak op de titel namelijk vallen, en er brak, bij gebrek aan goede opvolger, in het Heilige Roomse Rijk een tijd van onrust uit.

Huis Hauteville, Koninkrijk Sicilië

Aan zijn moeders kant was Frederik II de kleinzoon van Rogier II (1095-1154). Rogier II was de eerste koning van Sicilië, en is een afstammeling van de Normandiërs die Zuid-Italië en Sicilië halverwege de 11e eeuw binnenvielen. Uit zijn huwelijk met Beatrix van Rethel werd in 1154, acht maanden nadat Rogier II was overleden, Constanza van Altavilla geboren. Constanza had maar liefst vier oudere broers, maar ook zij had 'geluk'; drie van haar broers waren al overleden voordat Rogier II overleed, wat alleen haar en één van haar broers, Willem I wettige erfgenamen maakte. Inmiddels trouwde Constanza in 1184 met Hendrik VI.

Willem I werd de vader van de volgende Siciliaanse koning, Willem II, en het leek erop dat Willem II de stamboom van Huis Hauteville gemakkelijk door kon zetten. Maar Willem II stierf in 1189 plots, en toen was echt alleen Constanza over als erfgenaam. Zij werd zo de koningin van Sicilië, en Hendrik VI de koning van Sicilië. Mochten zij nog kinderen krijgen, dan zou dat kind de wettige erfgenaam van én het Koninkrijk Sicilië én van het Heilige Roomse Rijk zijn. Die kans was echter heel klein aan het worden. Constanza was al 40, een leeftijd die in de middeleeuwen als buitengewoon werd gezien om nog zwanger te kunnen worden. Dat gebeurde toch, en in 1194 werd Frederik II geboren. Na de dood van Hendrik VI nam de tweejarige Frederik II wél Sicilië over, als enige wettige erfgenaam. Constanza overleed slechts een jaar later, op 27 november 1198, al weer.

Jeugd

Frederik werd op 26 december 1194 in de Italiaanse stad Jesi geboren. In die tijd was Jesi een deel van het Heilige Roomse Rijk. De vader van Frederik II, Hendrik VI, was er niet bij. Dat kwam omdat er in Sicilië een instabiele periode was, er was namelijk een opstand tegen keizer Hendrik VI. Dat kwam omdat Hendrik VI nogal weinig moest hebben van de Sicilianen, en vanzelf werd dat andersom ook zo. Om dezelfde reden werd Frederik II na zijn geboorte in plaats van naar het Siciliaanse hof naar Foligno gebracht, een stad in Centraal-Italië. In mei 1195 zag Hendrik VI voor het eerst zijn zoon, nadat hij de opstand in Sicilië had onderdrukt en richting Duitsland ging om een kruistocht voor te bereiden. Frederik II werd in november 1196 gedoopt in het Centraal-Italiaanse Assisi. Om die reden werd hij vanaf toen gezien als de wettige erfgenaam van het Koninkrijk Duitsland, en werd hij door de Duitse vorsten gekozen als toekomstige keizer en opvolger van zijn vader. Zo liep het echter niet, nadat Hendrik VI op 28 september 1197 plots stierf, ging Constanza met Frederik II weg uit Foligno. Constanza blokkeerde zo dat de Duitse vorsten de tweejarige mee konden nemen en tot keizer te kronen. Iets meer dan een half jaar later werd Frederik II wel gekroond tot koning van Sicilië, onafhankelijk van het Heilige Roomse Rijk.

Koningschap over Sicilië

Op 17 mei 1198 werd Frederik II dus gekroond tot koning van Sicilië. Zijn jeugdtijd als koning kende vele problemen. Allereerst had hij geen vader, broers of zussen. Tot overmaat van ramp overleed Constanza Hauteville op 27 november 1198. Nu bleef Frederik helemaal alleen achter. De driejarige Frederik II kwam onder bescherming te staan van de paus, Innocentius III. De paus zelf had weinig tijd voor het kind en stuurde zo nu en dan een geestelijke om Frederik II onder invloed te houden. De paus probeerde, door invloed op Frederik II uit te oefenen, ervoor te zorgen dat Frederik II nooit zou proberen het Heilige Roomse Rijk te veroveren als hij groot werd. De paus wilde namelijk voorkomen dat zijn Pauselijke Staat door één leider omcirkeld zou worden.

Door de jaren heen werd Sicilië meerdere keren van binnenuit en van buitenaf aangevallen. Allereerst begon in 1200 een aanval van Markwaard van Annweiler, hij probeerde van 1200 tot 1202 het land te veroveren. Dit deed hij om een grote invloed over Frederik II te kunnen afdwingen. In 1201 nam hij Frederik II gevangen, nadat Frederik II werd verraden in Palermo. Hij kreeg bijna heel Zuid-Italië en de eilanden die ook tot Sicilië behoorden in handen, maar in september 1202 stierf hij aan nierstenen. Markwaards aanval werd doorgezet door Willem van Capparone, die toen een paar jaar lang Frederik II onder invloed kreeg, maar in 1206 al uit het koninkrijk werd verdreven.

In 1208 werd Frederik II 14, in die tijd was je vanaf dan volwassen. Vanaf toen was hij los van alle invloed van de paus of andere regenten. En nog geen half jaar later begon hij al met het aanvallen van gebieden die hij tijdens zijn jeugd had verloren aan Duitse leiders.