Fokker: verschil tussen versies
| (7 tussenliggende versies door dezelfde gebruiker niet weergegeven) | |||
| Regel 4: | Regel 4: | ||
==Geschiedenis== |
==Geschiedenis== |
||
[[Bestand:Fokker in zijn Spin Dutch aviation pioneer Fokker in his first aircraft.jpg|thumb|Fokker en zijn vliegtuigje, De Spin.]] |
[[Bestand:Fokker in zijn Spin Dutch aviation pioneer Fokker in his first aircraft.jpg|thumb|Fokker en zijn vliegtuigje, De Spin.]] |
||
| − | '''Bezig''' bedrijfsgeschiedenis. |
||
===Eerste Wereldoorlog=== |
===Eerste Wereldoorlog=== |
||
Anthony Fokker begon zijn bedrijf niet in [[Nederland]], maar in [[Duitsland]]. Dat kwam doordat hij voor de [[Eerste Wereldoorlog]] naar Duitsland was verhuisd. In de Eerste Wereldoorlog begon de productie van een aantal wereldberoemde vliegtuigen, zoals de [[Fokker#Fokker E.I - E.IV|Fokker E.I]] en de [[Fokker#Fokker Dr.I|Fokker Dr.I]]. Ook belangrijk was dat Fokker had meegeholpen aan een systeem waardoor machinegeweren door de propellers geschoten konden worden, wat later door bijna alle propellervliegtuigen werd gebruikt. |
Anthony Fokker begon zijn bedrijf niet in [[Nederland]], maar in [[Duitsland]]. Dat kwam doordat hij voor de [[Eerste Wereldoorlog]] naar Duitsland was verhuisd. In de Eerste Wereldoorlog begon de productie van een aantal wereldberoemde vliegtuigen, zoals de [[Fokker#Fokker E.I - E.IV|Fokker E.I]] en de [[Fokker#Fokker Dr.I|Fokker Dr.I]]. Ook belangrijk was dat Fokker had meegeholpen aan een systeem waardoor machinegeweren door de propellers geschoten konden worden, wat later door bijna alle propellervliegtuigen werd gebruikt. |
||
| Regel 10: | Regel 9: | ||
==={{wbwoord|1|Interbellum}}=== |
==={{wbwoord|1|Interbellum}}=== |
||
[[Bestand:Anthony_Fokker_1912.jpg|thumb|Anthony Fokker]] |
[[Bestand:Anthony_Fokker_1912.jpg|thumb|Anthony Fokker]] |
||
| − | Anthony Fokker keerde in 1919 terug naar Nederland en richtte hier een bedrijf op. Er werden in deze tijd veel vliegtuigen gebouwd, die soms de hele wereld rondgingen. In |
+ | Anthony Fokker keerde in 1919 terug naar Nederland en richtte hier een bedrijf op, niet Fokker genaamd, maar ''Nederlandse Vliegtuigfabriek''. Er werden in deze tijd veel vliegtuigen gebouwd, die soms de hele wereld rondgingen. In 1922 ging Anthony Fokker naar de [[Verenigde Staten]] en richtte een Amerikaanse tak van zijn bedrijf op. Hierdoor werd Fokker een van de grootste vliegtuigbedrijven in de wereld. Sommige vliegtuigen van Fokker wisten een groot deel van de wereldmarkt te vertegenwoordigen, de [[Fokker#Civiele Luchtvaart (1919-1940)|Fokker F.VII]] wist zelfs veertig procent van de hele Amerikaanse vliegtuigmarkt te omvatten. In de jaren dertig begon Fokker zich weer meer op militaire vliegtuigen te focussen, dit werd gedaan omdat [[Nazi-Duitsland]] zich begon te herbewapenen. Hierdoor begon Fokker met de bouw van de [[Fokker#Fokker G.I|Fokker G.I]] en de [[Fokker#Fokker D.XXI|Fokker D.XXI]]. [[Finland]] en [[Spanje]] kochten een licentie om de Fokker D.XXI te kunnen produceren, wat betekend dat te tegen betaling zelf vliegtuigen van dit type mochten produceren. Aan [[Nederland]] en [[Denemarken]] werden de vliegtuigen simpelweg verkocht nadat Fokker ze zelf bouwde. |
{{wbbetekenis|1|Het interbellum is het [[Latijn]] voor 'Tussen oorlog', en is de benaming voor de tijd tussen de Eerste en Tweede Wereldoorlog.}} |
{{wbbetekenis|1|Het interbellum is het [[Latijn]] voor 'Tussen oorlog', en is de benaming voor de tijd tussen de Eerste en Tweede Wereldoorlog.}} |
||
| Regel 17: | Regel 16: | ||
===Na de Tweede Wereldoorlog=== |
===Na de Tweede Wereldoorlog=== |
||
| − | Na de Tweede Wereldoorlog ging het weer slechter met Fokker, de fabrieken waren leeggeroofd en de interesse in de vliegtuigen van Fokker was heel laag. Een van de eerste daadwerkelijk succesvolle toestellen van Fokker was de [[Fokker#Fokker S.14|Machtrainer]]. Later kwamen ook de [[Fokker#Civiele Luchtvaart (na 1945)|Fokker F.27, de Fokker 100 en de Fokker 70]] weer succesvol uit de bus. In de jaren negentig ging het weer heel slecht voor Fokker. Het moederbedrijf, het Duitse [[Daimler-Benz]], kreeg interne problemen en veel nieuwe modellen waren teleurstellend. In 1996 ging Fokker |
+ | Na de Tweede Wereldoorlog ging het weer slechter met Fokker, de fabrieken waren leeggeroofd en de interesse in de vliegtuigen van Fokker was heel laag. Een van de eerste daadwerkelijk succesvolle toestellen van Fokker was de [[Fokker#Fokker S.14|Fokker S.14 "Machtrainer"]]. Later kwamen ook de [[Fokker#Civiele Luchtvaart (na 1945)|Fokker F.27, de Fokker 100 en de Fokker 70]] weer succesvol uit de bus. In 1958 werd het bedrijf weer ''Fokker'' genoemd, of languit ''Fokker Aircraft''. In de jaren negentig ging het weer heel slecht voor Fokker. Het moederbedrijf, het Duitse [[Daimler-Benz]], kreeg interne problemen en veel nieuwe modellen waren teleurstellend. In 1996 ging Fokker Aircraft failliet. Fokker werd later, in 2012, weer 'opnieuw opgestart' als ''Fokker Technologies''. Dit bedrijf maakt geen vliegtuigen, maar produceert vliegtuigonderdelen op vier locaties in Nederland. Er zijn recentelijk pogingen geweest om Fokker weer vliegtuigen te laten bouwen, maar tot nu toe is dat nog niet gelukt. |
==Anthony Fokker== |
==Anthony Fokker== |
||
| − | Anthony Fokker werd in [[1890]] geboren op [[Java]]. Vier jaar later verhuisde hij met zijn ouders naar [[Haarlem]]. De jonge Anthony hield niet van school en speelde liever met zijn modeltrein. Na zijn tijd op de [[middelbare school]] raakte hij geïnteresseerd in vliegtuigen. In 1910 |
+ | Anthony Fokker werd in [[1890]] geboren op [[Java]]. Vier jaar later verhuisde hij met zijn ouders naar [[Haarlem]]. De jonge Anthony hield niet van school en speelde liever met zijn modeltrein. Na zijn tijd op de [[middelbare school]] raakte hij geïnteresseerd in vliegtuigen. In 1910 moest Anthony van zijn vader naar een technische school, maar Anthony ging naar Duitsland en bouwde een vliegtuigje, De Spin. In 1912 begon hij zijn bedrijf, toen nog ''Fokker Aeroplanbau''. Al snel kreeg hij zijn eerste opdracht. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak werkte hij voor [[Duitsland]] en produceerde hij meer dan vierduizend vliegtuigen. |
In 1919 keerde Anthony terug naar Nederland, hier trouwde hij, maar het huwelijk strandde na vier jaar al. In 1919 richtte Fokker ook ''Nederlandse Vliegtuigfabriek'' op. In 1922 ging Fokker naar de [[Verenigde Staten]] en daar bleef hij de rest van zijn leven wonen. De rest van zijn leven focuste hij op het verder ontwikkelen van zijn vliegtuigen en begon hij ook jachten te ontwerpen. In December 1939 overleed Anthony Fokker na een neusbijholte-operatie. |
In 1919 keerde Anthony terug naar Nederland, hier trouwde hij, maar het huwelijk strandde na vier jaar al. In 1919 richtte Fokker ook ''Nederlandse Vliegtuigfabriek'' op. In 1922 ging Fokker naar de [[Verenigde Staten]] en daar bleef hij de rest van zijn leven wonen. De rest van zijn leven focuste hij op het verder ontwikkelen van zijn vliegtuigen en begon hij ook jachten te ontwerpen. In December 1939 overleed Anthony Fokker na een neusbijholte-operatie. |
||
| Regel 52: | Regel 51: | ||
==Tweede Wereldoorlog== |
==Tweede Wereldoorlog== |
||
| − | Ook na de Eerste Wereldoorlog bleef Anthony Fokker niet stilzitten. Hij ging weer terug naar Nederland en begon met het ontwerpen van vervoers-, passagiers-, en ziekenhuisvliegtuigen, zoals [[Fokker#Civiele Luchtvaart (1919-1940)|de Fokker F.XXXVI en de Fokker F.IV]] (F.36 en de F.4). Maar Fokker bleef ook militaire vliegtuigen ontwerpen en produceren. Goede voorbeelden zijn de [[Fokker#Fokker G.I|Fokker G.I]] (Fokker G.1), het beste vliegtuig uit zijn tijd, en de [[Fokker#Fokker D.XXI|Fokker D.XXI]] (Fokker D.21). De laatste was zeer succesvol in Nederland en [[Finland]], net als de [[Fokker#Fokker C.X|Fokker C.X]] Fokker (C.10). Ook was er een project voor een nog betere [[Fokker#Fokker D.XXIII|Fokker D.XXIII]] (Fokker D.23). Fokker maakte ook bommenwerpers, zoals de sterk bewapende [[Fokker#Fokker T.V|Fokker T.V]] (Fokker T.5). De meeste vliegtuigen werden door een land (meestal Nederland of Finland) in de [[Tweede Wereldoorlog]] gebruikt. Er waren veel meer vliegtuigen die Fokker tussen 1919 en 1940 ontwierp maar dit zijn wel de belangrijkste. Anthony Fokker overleed helaas in de [[Verenigde Staten]] in |
+ | Ook na de Eerste Wereldoorlog bleef Anthony Fokker niet stilzitten. Hij ging weer terug naar Nederland en begon met het ontwerpen van vervoers-, passagiers-, en ziekenhuisvliegtuigen, zoals [[Fokker#Civiele Luchtvaart (1919-1940)|de Fokker F.XXXVI en de Fokker F.IV]] (F.36 en de F.4). Maar Fokker bleef ook militaire vliegtuigen ontwerpen en produceren. Goede voorbeelden zijn de [[Fokker#Fokker G.I|Fokker G.I]] (Fokker G.1), het beste vliegtuig uit zijn tijd, en de [[Fokker#Fokker D.XXI|Fokker D.XXI]] (Fokker D.21). De laatste was zeer succesvol in Nederland en [[Finland]], net als de [[Fokker#Fokker C.X|Fokker C.X]] Fokker (C.10). Ook was er een project voor een nog betere [[Fokker#Fokker D.XXIII|Fokker D.XXIII]] (Fokker D.23). Fokker maakte ook bommenwerpers, zoals de sterk bewapende [[Fokker#Fokker T.V|Fokker T.V]] (Fokker T.5). De meeste vliegtuigen werden door een land (meestal Nederland of Finland) in de [[Tweede Wereldoorlog]] gebruikt. Er waren veel meer vliegtuigen die Fokker tussen 1919 en 1940 ontwierp maar dit zijn wel de belangrijkste. Anthony Fokker overleed helaas in de [[Verenigde Staten]] in 1939. |
===Fokker C.X=== |
===Fokker C.X=== |
||
Versie van 30 jun 2022 10:53
Fokker of languit Fokker Technologies is een Nederlands vliegtuigbedrijf. Het werd opgericht door Anthony Fokker en kwam voort uit Fokker Aircraft, dat in 1996 failliet ging.
Geschiedenis
Eerste Wereldoorlog
Anthony Fokker begon zijn bedrijf niet in Nederland, maar in Duitsland. Dat kwam doordat hij voor de Eerste Wereldoorlog naar Duitsland was verhuisd. In de Eerste Wereldoorlog begon de productie van een aantal wereldberoemde vliegtuigen, zoals de Fokker E.I en de Fokker Dr.I. Ook belangrijk was dat Fokker had meegeholpen aan een systeem waardoor machinegeweren door de propellers geschoten konden worden, wat later door bijna alle propellervliegtuigen werd gebruikt.
Interbellum 
Anthony Fokker keerde in 1919 terug naar Nederland en richtte hier een bedrijf op, niet Fokker genaamd, maar Nederlandse Vliegtuigfabriek. Er werden in deze tijd veel vliegtuigen gebouwd, die soms de hele wereld rondgingen. In 1922 ging Anthony Fokker naar de Verenigde Staten en richtte een Amerikaanse tak van zijn bedrijf op. Hierdoor werd Fokker een van de grootste vliegtuigbedrijven in de wereld. Sommige vliegtuigen van Fokker wisten een groot deel van de wereldmarkt te vertegenwoordigen, de Fokker F.VII wist zelfs veertig procent van de hele Amerikaanse vliegtuigmarkt te omvatten. In de jaren dertig begon Fokker zich weer meer op militaire vliegtuigen te focussen, dit werd gedaan omdat Nazi-Duitsland zich begon te herbewapenen. Hierdoor begon Fokker met de bouw van de Fokker G.I en de Fokker D.XXI. Finland en Spanje kochten een licentie om de Fokker D.XXI te kunnen produceren, wat betekend dat te tegen betaling zelf vliegtuigen van dit type mochten produceren. Aan Nederland en Denemarken werden de vliegtuigen simpelweg verkocht nadat Fokker ze zelf bouwde.
Tweede Wereldoorlog
In de Tweede Wereldoorlog werd Nederland in slecht vijf dagen veroverd door Nazi-Duitsland. De meeste vliegtuigen van Fokker werden neergehaald, afgebrand of veroverd. Slechts een klein aantal wist naar Engeland te ontkomen. De fabrieken van Fokker werden overgenomen door Duitse vliegtuigbouwers, sommigen werden meermaals gebombardeerd door de geallieerden.
Na de Tweede Wereldoorlog
Na de Tweede Wereldoorlog ging het weer slechter met Fokker, de fabrieken waren leeggeroofd en de interesse in de vliegtuigen van Fokker was heel laag. Een van de eerste daadwerkelijk succesvolle toestellen van Fokker was de Fokker S.14 "Machtrainer". Later kwamen ook de Fokker F.27, de Fokker 100 en de Fokker 70 weer succesvol uit de bus. In 1958 werd het bedrijf weer Fokker genoemd, of languit Fokker Aircraft. In de jaren negentig ging het weer heel slecht voor Fokker. Het moederbedrijf, het Duitse Daimler-Benz, kreeg interne problemen en veel nieuwe modellen waren teleurstellend. In 1996 ging Fokker Aircraft failliet. Fokker werd later, in 2012, weer 'opnieuw opgestart' als Fokker Technologies. Dit bedrijf maakt geen vliegtuigen, maar produceert vliegtuigonderdelen op vier locaties in Nederland. Er zijn recentelijk pogingen geweest om Fokker weer vliegtuigen te laten bouwen, maar tot nu toe is dat nog niet gelukt.
Anthony Fokker
Anthony Fokker werd in 1890 geboren op Java. Vier jaar later verhuisde hij met zijn ouders naar Haarlem. De jonge Anthony hield niet van school en speelde liever met zijn modeltrein. Na zijn tijd op de middelbare school raakte hij geïnteresseerd in vliegtuigen. In 1910 moest Anthony van zijn vader naar een technische school, maar Anthony ging naar Duitsland en bouwde een vliegtuigje, De Spin. In 1912 begon hij zijn bedrijf, toen nog Fokker Aeroplanbau. Al snel kreeg hij zijn eerste opdracht. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak werkte hij voor Duitsland en produceerde hij meer dan vierduizend vliegtuigen.
In 1919 keerde Anthony terug naar Nederland, hier trouwde hij, maar het huwelijk strandde na vier jaar al. In 1919 richtte Fokker ook Nederlandse Vliegtuigfabriek op. In 1922 ging Fokker naar de Verenigde Staten en daar bleef hij de rest van zijn leven wonen. De rest van zijn leven focuste hij op het verder ontwikkelen van zijn vliegtuigen en begon hij ook jachten te ontwerpen. In December 1939 overleed Anthony Fokker na een neusbijholte-operatie.
Eerste Wereldoorlog
In de Eerste Wereldoorlog werkte het voor de Duitsers en produceerde het onder andere de zeer effectieve Fokker Dr.I (Driedekker.1) bekend van 'de Rode Baron' Manfred von Richthofen, de Fokker E.II en E.III (Eendekker.2 en Eendekker.3) en de Fokker D.VII (D.7). Er werden nog meer vliegtuigen geproduceerd maar die zijn minder belangrijk dan de toegelichtte vliegtuigen.
Hier werkte het samen met het bedrijf Pfalz. De vliegtuigen van Fokker waren wereldberoemd en vaak heel erg behendig. De fabrieken van Pfalz konden de vliegtuigen echter niet heel stevig bouwen en ze gingen vaak kapot tijdens het landen of opstijgen.
Fokker E.I - E.IV
De Fokker E.I was een nieuw soort vliegtuig, een eendekker. De meeste vliegtuigen in de Eerste Wereldoorlog waren tweedekkers, die waren stabieler. Maar Anthony Fokker kwam toch met het idee om een eendekker te bouwen, de E.I. Het was ook het eerste jachtvliegtuig dat de motor aan de voorkant had, in plaats van aan de achterkant. Hierdoor moest ook een systeem worden ontworpen om ervoor te zorgen dat de machinegeweren niet tegen de propellers schoten. De Engelsen wisten dit systeem pas te kopiëren toen een Duits vliegtuig een noodlanding maakte aan de Geallieerde kant van het westfront. De Britten probeerden ook een eendekker te maken maar die crashte in de testvlucht.
De Fokker E.II was het eerste vliegtuig die jachtvlieggroepen vormde.
De Fokker E.III was van de Eindecker-serie het meest gevreesd en succesvol.
De Fokker E.IV kwam pas aan het einde van de oorlog en kon nauwelijks ingezet worden.
Fokker Dr.I
De Fokker Dr.I is een van de bekenste vliegtuigen van Fokker en het bekenste vliegtuig gebruikt door Duitsland in de Eerste Wereldoorlog. Het werd vooral bekend toen de luchtaas Manfred von Richthofen het ging gebruiken. Hij had maar liefst 80 Geallieerde vliegtuigen neergehaald en kreeg de bijnaam 'de Rode Baron' omdat hij zijn vliegtuig altijd rood schilderde.
Het vliegtuig had maar liefst drie vleugels, was zeer wendbaar maar had een slechte motor die makkelijk uitviel. Alhoewel het het bekendste Duitse vliegtuig van Fokker was, was het niet de beste in de meeste opzichten, dat was namelijk de Fokker D.VII.
Fokker D.VII
De Fokker D.VII was een van de laatste vliegtuigen die door Fokker in de Eerste Wereldoorlog werd gebouwd, in 1918. Het vliegtuig was beter dan elk Geallieerde vliegtuig, zelfs beter dan de Stopwith Camel. Het was het enige vliegtuig die de Geallieerden overnamen van de Duitsers, nadat de Vrede van Versailles werd getekend.
Het prototype V.XI was volgens de Duitse piloten onhandig en oncomfortabel, hierna werd het ontwerp aangepast. Na de aanpassingen veranderde de Duitse piloten van gedachte en vonden ze het het beste vliegtuig wat ze ooit hadden gevlogen. Doordat het in 1918 pas kwam kon het echter niet veel gebruikt worden, maar het wist in de korte tijd wel een beruchte reputatie op te bouwen.
Tweede Wereldoorlog
Ook na de Eerste Wereldoorlog bleef Anthony Fokker niet stilzitten. Hij ging weer terug naar Nederland en begon met het ontwerpen van vervoers-, passagiers-, en ziekenhuisvliegtuigen, zoals de Fokker F.XXXVI en de Fokker F.IV (F.36 en de F.4). Maar Fokker bleef ook militaire vliegtuigen ontwerpen en produceren. Goede voorbeelden zijn de Fokker G.I (Fokker G.1), het beste vliegtuig uit zijn tijd, en de Fokker D.XXI (Fokker D.21). De laatste was zeer succesvol in Nederland en Finland, net als de Fokker C.X Fokker (C.10). Ook was er een project voor een nog betere Fokker D.XXIII (Fokker D.23). Fokker maakte ook bommenwerpers, zoals de sterk bewapende Fokker T.V (Fokker T.5). De meeste vliegtuigen werden door een land (meestal Nederland of Finland) in de Tweede Wereldoorlog gebruikt. Er waren veel meer vliegtuigen die Fokker tussen 1919 en 1940 ontwierp maar dit zijn wel de belangrijkste. Anthony Fokker overleed helaas in de Verenigde Staten in 1939.
Fokker C.X
De Fokker C.X was een lichte bommenwerper en verkenningsvliegtuig uit 1933. Het was een verbeterde versie van de Fokker C.V (Fokker C.5) en was bedoeld om Nederlands-Indië te beschermen tegen mogelijke aanvallers, maar werd vrij snel alweer vervangen en kwam tijdens de Slag om Nederlands-Indië nauwelijks in actie. Het ontwerp werd ook aan de Finse luchtmacht verkocht en daar werden er heel wat van gebouwd. Ze werden gebruikt in de Winteroorlog. Ze waren er zeer succesvol in verkennings- en aanvalsmissies. Ook aan de Spaanse Republiek verkocht, dat waren er echter maar twee en ze werden niet gebruikt doordat Nationalistisch Spanje alles snel veroverde in de Spaanse Burgeroorlog.
In Nederland was de Fokker C.X ook vrij effectief, ze konden een duiksnelheid van maar liefst 540 km/h halen!
Het vliegtuig had twee bemanningsleden, een piloot en een waarnemer. Het had twee machinegeweren en kon 400 kilogram aan bommen mee, wat het ongeveer gelijk maakte aan de Junkers Ju 87 'Stuka'.
Fokker G.I
De Fokker G.I was een vliegtuig dat kon worden gebruikt als gevechtsvliegtuig, verkenningsvliegtuig, trainingsvliegtuig, lichte bommenwerper en aanvalsvliegtuig. Het was in zijn tijd, 1937, het beste gevechtsvliegtuig van de wereld in veel opzichten. Het had 8(!) machinegeweren in de neus en nog een machinegeweer achterop om aanvallers af te slaan. Het kon 300 kilogram aan bommen mee en kon ook nog eens heel snel voor die tijd, maar liefst 340 km/h. Het had twee sterke motoren maar ondanks dat het onder de klasse 'zwaar gevechtvliegtuig' hoorde was het ook nog zeer wendbaar. In vergelijking met andere gevechtsvliegtuigen uit die tijd was het het sterkste vliegtuig in 1937.
Behalve Nederland waren er ook heel veel andere landen die een G.I hadden besteld: Zweden, Spanje, Finland, Estland, Denemarken en Frankrijk. Maar door de Duitse inval van Nederland kon niet één van deze bestellingen worden geleverd, en alle 63 vliegtuigen gingen naar de Koninklijke Luchtmacht.
In Nederland was de Fokker G.I redelijk succesvol en samen met de Fokker D.XXI die iets tegen de Duitse Luftwaffe aan kon richten. Er werden 14 Duitse vliegtuigen offcieel neergehaald door de G.I's en nog eens 150 werden beschadigd of onofficieel neergehaald . Ook werden ze gebruikt om Duitse infanterie te beschieten en te bombarderen. De meeste G.I's werden neergeschoten, op de grond gebombardeerd of door de Nederlanders afgebrand. Sommigen kwamen in Duitse handen en werden als trainingsvliegtuig gebruikt voor nieuwe piloten.
De G.I is een bekend vliegtuig in Nederland en Duitsland, maar daarbuiten wordt niet veel over dit vliegtuig gesproken en is het zeer onbekend.
Fokker D.XXI
De Fokker D.XXI was van alle Fokker-vliegtuigen het meest succesvol in de Tweede Wereldoorlog. Het was een jachtvliegtuig. Het werd gebruikt door Nederland en Finland, ook Denemarken had er een paar, maar Denemarken gaf zich zo snel over dat het niet kon worden gebruikt. Spanje produceerde er ook één, maar daarna werd de fabriek inclusief het vliegtuig veroverd door Nationalistisch Spanje en kon Spanje ze niet gebruiken. Het werd ontworpen in 1935 en in gebruik genomen in 1936. De topsnelheid was 460 km/h en het vliegtuig had 4 machinegeweren. Het was ook nog eens heel wendbaar, het kon zelfs een Stuka volgen in zijn duikvlucht, wat maar een klein aantal vliegtuigen in de Tweede Wereldoorlog kon. In 1936 was het een modern vliegtuig, maar toen Duitsland Nederlands inviel in 1940 was het al verouderd.
In Nederland werd het vliegtuig veel gebruikt. Tegen de Duitse jagers, zoals de Messerschmitt Bf 109, was het vliegtuig minder sterk bewapend en hopeloos in de minderheid. Het vliegtuig was echter veel wendbaarder dan de Duitse, en wist hierdoor alsnog veel schade aan te richten tegen de Duitse luchtmacht. Bijvoorbeeld: in een gevecht met Duitse Messerschmitt Bf 109's was één Duits vliegtuig neergeschoten en twee beschadigd, terwijl er aan de Nederlandse kant maar één vliegtuig neerstortte.
Toen de Duitsers met 55 parachutistenvliegtuigen, van het model Junkers Ju 52, de Nederlandse grens overstaken, kwamen meteen een aantal Fokker D.XXI's in actie en werden 37 van de 55 parachutistenliegtuigen neergehaald. Iets later mislukten de Duitse luchtlandingen bij Den Haag waarbij Nederland de Slag om Den Haag won. Er werd aan het eind van de Slag om Nederland gehergroepeerd bij Buiksloot en nog een paar missies uitgevoerd voordat Nederland zich overgaf. Van de 22 toestellen waren er nog 8 over, die hierna door de Duitsers als trainingsvliegtuigen werden gebruikt. De vliegtuigen in Nederland hadden veel meer vijanden neergehaald dan zelf vliegtuigen verloren en was daarmee, ondanks in de minderheid en verouderd zijnde, zeer succesvol.
In Nederland was het vliegtuig dus zeer succesvol, maar in Finland was het nog effectiever. In 1939 viel de Sovjet-Unie Finland binnen en doordat Finland een productielicentie had konden ze de vliegtuigen gewoon zelf produceren zonder er geld voor te betalen aan Fokker. Hierdoor had Finland een groot aantal vliegtuigen klaarstaan, en waren verreweg de meeste Finse vliegtuigen van het type Fokker D.XXI. De Fokker D.XXI was veel beter dan de Sovjetvliegtuigen Polikarpov I-16 en I-15. In de hele Winteroorlog werden meer dan 200 Sovjetvliegtuigen neergehaald en slechts zes Fokkers. De Finnen bedachten ook een nieuwe versie, de Fokker D.XXI-3, deze werd bewapend met twee extra 23 millimeter autokanonnen . Soms werden er zelfs ski's onder gedaan in plaats van wielen, zodat het vliegtuig vanaf een bevoren meer kon opstijgen. De Fin Jorma Sarvanto werd met dit vliegtuig de snelste luchtaas (een piloot met meer dan 5 vijanden neergehaald) ooit, met 5 vijandelijke Topulev SB's in slechts drie minuten. Ook een zesde werd neergehaald, maar een zevende wist te ontkomen doordat Jorma's munitie op was. Even later werd de zevende SB alsnog neergehaald door een andere Finse piloot. De meeste Sovjetpiloten waren erg bang voor de Fokker D.XXI en het vliegtuig kreeg snel een beruchte reputatie.
Later in de Winteroorlog en de Vervolgoorlog kwamen de Sovjets met betere vliegtuigen en was het te riskant om de D.XXI nog actief op vijandelijke vliegtuigen afgestuurd, hun rol werd vervangen door de Brewster F2A Buffalo en kregen een verkenningsrol. Ook hierbij waren ze nog erg succesvol, maar de beste tijd was voorbij. Het vliegtuig bleef tot 1948 in Finse dienst, en daarna gingen de vliegtuigen met pensioen. Er is er één bewaard gebleven en die staat nu in een Fins museum.
In Denemarken waren 12 vliegtuigen gestationeerd, maar doordat Denemarken zich na 6 uur al overgaf konden ze niet worden gebruikt.
Fokker T.V
de Fokker T.V was een bommenwerper en zwaar gevechtsvliegtuig. De bewapening was zeer sterk, vijf machinegeweren en één 20mm autokanon en er kon 1000 kilogram aan bommen mee. Met 417 km/h was het ook nog eens een snel vliegtuig voor een gemiddelde bommenwerper uit die tijd. De vliegtuigen vlogen vrij makkelijk in brand, dat komt omdat er geen beschermend pantser om de brandstoftanks werd gedaan. Als een van de weinige vliegtuigen van Fokker werden er geen aan het buitenland verkocht. Behalve als bommenwerper kon het door de snelheid en sterke bewapening ook goed als gevechtsvliegtuig worden gebruik, maar ze waren te makkelijk te raken en niet heel behendig, wat niet handig was.
In eerste instantie werden ze gebruikt om Duitse bommenwerpers neer te halen, wat zo nu en dan lukte.
Er waren in 1940 slechts twee vliegtuigen met bommen, die werden ingezet om een brug op te blazen, maar de ene bom miste en de andere ging niet af. Tijdens de Slag om den Haag wisten ze wel een succesvol bombardement uit te voeren op een luchthaven die door de Duitsers veroverd was. In vijf dagen waren alle vliegtuigen echter vernietigd, zonder grote successen.
Fokker D.XXIII
De Fokker D.XXI was een jachtvliegtuigproject uit 1937-1940, maar doordat Nederland werd veroverd voordat het project werd voltooid kon het niet worden geproduceerd. Het ontwerp bevatte 2 machinegeweren en 2 autokanonnon, er werd een motor voorop en eentje achterop gezet, hierdoor kon er tegelijkertijd worden getrokken en geduwd, heirdoor werd de topsnelheid 525 km/h. De achterste motor had echter heel wat problemen, het werd te heet om lang mee te kunnen vliegen en was vrij onhandig.
De Duitsers kregen het ontwerp in handen en toonden belangstelling voor de techniek achter de dubbele motor en het systeem waarmee de wielen werden ingetrokken. In 1941 waren ze echter minder geïnteresseerd en werden het project en prototype vernietigd.
Civiele Luchtvaart (1919-1940)
Behalve militaire vliegtuigen maakte Fokker vooral veel vervoers- en passagiersvliegtuigen. Met meerdere van dit soort vliegtuigen werden records gebroken. Dit is een selectie, er werden nog veel meer vliegtuigen gebouwd.
De Fokker F.IV (Fokker F.4) was een passagiersvliegtuig uit 1921. Het was in zijn tijd het grootste vliegtuig van Fokker en was een ontwikkeling op de Fokker F.III.
Alhoewel het de bedoeling was dat het vliegtuig ongeveer 12 zitplaatsen had voor passagiers werden ze gebruikt als vervoersvliegtuigen in de Verenigde Staten.
In 1920 kreeg Fokker de uitnodiging om naar de VS te gaan, want de luchtmacht daar had een grote belangstelling voor de vliegtuigen van Fokker omdat ze in de Eerste Wereldoorlog zo effectief waren. Fokker ging meteen en kreeg een bestelling voor twee jachtvliegtuigen en twee vervoersvliegtuigen. De vervoersvliegtuigen waren van het type F.IV. Er werden twee gemaakt en naar de VS gestuurd.
Alhoewel er maar twee werden gebouwd werd het vliegtuig vrij bekend. Het was namelijk het eerste vliegtuig dat non-stop van de oostkust (hier ligt onder andere New York) naar de westkust (hier ligt onder andere San Fransisco) van de Verenigde Staten wist te vliegen. De pers smulde van het verhaal en zo werd het vliegtuig een tijdje lang wereldberoemd.
De Fokker F.VII (Fokker F.7) was een passagiersvliegtuig uit 1924. In heel veel andere landen werd het ook gebruikt. Het had drie motoren.
De Fokker F.VII had ruimte voor acht tot twaalf zitplaatsen en werd door veel luchtvaart maatschappijen wereldwijd in gebruik genomen, zoals het Belgische SABENA en de KLM, maar de meeste werden gebruikt in het Poolse LOT Polish Airlines.
In 1924 werd het vliegtuig gebruikt voor de eerste vlucht van Nederland naar Nederlands-Indië. Al na twee dagen viel een motor uit en moest er een noodlanding gemaakt worden in Bulgarije. De motor was kapot en het duurde een tijdje tot een nieuwe geleverd kon worden en de vlucht verder kon gaan. De vlucht duurde van 1 oktober tot 23 september, waarna het vliegtuig landde in Nederlands-Indië.
Ook Amelia Earhart schreef geschiedenis met een F.VII. Als passagier aan boord van een vlucht over de Atlantische Oceaan werd ze de eerste vrouw die die oceaan overstak in een vliegtuig.
De grootste prestatie was wel van Charles Kingford Smith. Hij wist van de Verenigde Staten naar Australië te vliegen en werd daarmee de eerste persoon ooit de de Stille Oceaan succesvol overstak, hij deed dit in een F.VIIb die hij "Southern Cross" (Zuiderkruis) had genoemd. Iets later wist hij ook de Tasmanzee over te steken.
Na de Tweede Wereldoorlog
Alhoewel Anthony Fokker al was overleden ging het bedrijf Fokker verder met het ontwerpen en produceren. Ook tegenwoordig worden er nog steeds vliegtuigonderdelen voor staaljagers in Nederland gemaakt.
Fokker S.14
.jpg)
De Fokker S.14 was een trainingsvliegtuig uit 1955. Het was het eerste vliegtuig van Fokker wat volledig op straalmotoren werkte. Ook was het het eerste straalvliegtuig dat was ontworpen als trainingsvliegtuig. Het was ook heel bijzonder omdat de leerling en de instructeur naast elkaar zaten in plaats van achter elkaar. Er werden in het totaal 21 gebouwd, die allemaal aan de Nederlandse luchtmacht werden verkocht. Ook de VS had interesse, maar zij kochten uiteindelijk andere vliegtuigen. De S.14 had geen bewapening, op 4 kleine bommetjes na, die werden gebruikt om te oefenen met het gooien van bommen. Het vliegtuig was vrij traag voor een straaljager, 'maar' 781 km/h. In de tijd was dat echter best snel omdat veel andere vliegtuigen nog propellers hadden. De piloten van het vliegtuig waren vol lof en vonden het een heel fijn vliegtuig om in te vliegen. Door de vorm van de romp, lang en recht, kreeg het de bijnaam 'de Plank'.
Civiele Luchtvaart (na 1945)
de Fokker F.27 is een propellorvliegtuig uit 1955. Het is van alle vliegtuigen van Fokker de meest geëxporteerde. Maar liefst 793 vliegtuigen werden geproduceerd en over de hele wereld gebruikt. Het is een goed vliegtuig voor korte afstanden. De Amerikaanse variant, Fairchild F.27 is tegenwoordig echter nog beter verkocht.
Er kunnen ongeveer 50 passagiers in, dat is in deze tijd vrij weinig, maar in die tijd was het een best groot aantal. De maximale afstand die het kon vliegen was echter niet zo groot, daarom wordt hij vooral voor binnenlandse vluchten of vluchten naar aangrenzende landen gebruikt. De snelheid is ongeveer 460 km/h.
De eerste F.27 die werd geproduceerd werd aan de Ierse luchtvaartmaatschappij Aer Lingus verkocht. In de eerste jaren ging de verkoop niet zo snel maar in 1960 kwamen meerdere grote luchtvaartmaatschappijen met grote bestellingen waarna ook kleinere maatschappijen het voorbeeld volgden. In bijna elk westers land waren er wel een paar. Tegenwoordig is het vliegtuig vervangen door andere vliegtuigen. Wereldwijd vliegen er nog maar zo'n 65 op dit moment.
de Fokker 70 is een straalvliegtuig uit 1992. Het is het laatste vliegtuig ontwikkelde vliegtuig van Fokker. Er werden 47 vliegtuigen gebouwd, waarvan 19 in dienst waren van KLM-Cityhopper. Het was ontworpen als een kleinere variant van de Fokker 100. Het eerste vliegtuig begon zijn vlucht in 1993 in Woensdrecht. Het vliegtuig had in vergelijking met andere vliegtuigen een vrij laag brandstofgebruik. Het was het meest geschikt voor korte en middellange-aftstandsvluchten, dan moet je denken aan een vlucht die van Spanje naar Duitsland gaat, of van een stad in Schotland naar Londen.
De eerste Fokker 70 werd besteld door het Indonesische Sempita Air in 1993, de eerste bestelling uit Europa was van het Britse British Midland, iets later in 1993. Zo gingen er 47 van deze vliegtuigen de wereld rond. Tegenwoordig zijn er nog 40 in gebruik.
de Fokker 100 was een van de grootste en beroemdste vliegtuigen van Fokker. Het is een straalvliegtuig met plaats voor 100 passagiers. Het is ontwikkeld uit de Fokker F.28 met een aantal grote verbeteringen. Het was zeer succesvol wereldwijd door de goede geschiktheid voor korte vluchten. Nadat het prototype zijn eerste vlucht maakte werden er al gauw grote bestellingen geplaatst, zo bestelde American Airlines er maar liefst 75. Er werden uiteindelijk 283 gebouwd en bijna elke grote luchtvaartmaatschappij had er een paar dienst. Het vliegtuig werd geproduceerd tot Fokker failliet ging in 1996. Ook vandaag de dag wordt dit vliegtuig aardig veel gebruikt. Er zijn nog 109 in gebruik of in reserve wereldwijd, waarvan 59 in Australië.