Floriade

Aanwijsbordje Floriade in het centrum van Almere

De Floriade is de Nederlandse wereldtuinbouwtentoonstelling en wordt elke 10 jaar georganiseerd in Nederland. Het wordt organiseert door een gemeente in samenwerking met de tuinbouwsector, het rijk en het AIPH , de organisatie achter tuinbouwtentoonstellingen. Er wordt een tijdelijk themapark ontwikkelt waar bedrijven en landen een tuin en paviljoen kunnen bouwen en daar hun visie op de toekomst kunnen laten zien doormiddel van attracties, tentoonstellingen en tuinen. In 2022 vind de Floriade plaats in Almere op een terrein aan het Weerwater, het stadsmeer. Er doen ongeveer 200 deelnemers aan mee en 30 landen. Elke Floriade heeft ook een grote groene erfenis voor de stad, vaak is dat een aangelegd park, verbeterde infrastructuur en permanent extra overnachtingen van toeristen. Er worden ook Floriade's in andere landen gehouden, In Duitsland heet het de IGA en in Zuid Korea de International Garden Expo.

Geschiedenis

Floriade in 1960

Elke 10 jaar wordt er een Floriade georganiseerd ergens in Nederland. Het fenomeen is al erg oud en begint bij het wandelbos Groenendaal in Heemsteede. Die is 3 keer gehouden, er zijn ook nog overblijfselen van te vinden. Door de oorlog stopte het , en na de oorlog werd meer tijd besteed aan de wederopbouw. In 1953 wilde Rotterdam het 100 jarig bestaan van de Verenging voor Bloembollen vieren. Jacques Kleiboer werd aangesteld om een ontwerp te maken en het idee uit te werken, waarbij het park in Rotterdam werd heringericht en uitgebreid werd met een kabelbaan, een uitkijktoren, kassen en nog veel meer. In 1958 werd begonnen met de bouw en in 1960 werd het opgeleverd. J.T.P Bijhouwer en J.P Vroom ontwierpen de heringerichte parken. Het thema werd Van Kiem tot Kracht. Ook deden vele landen mee, zoals Amerika en Zweden. Tegelijkertijd was er tijdens de tentoonstelling ook nog een grote tentoonstelling georganiseerd met 160 beelden. Hij werd geopend geopend op 25 maart 1960 en sloot op 1 oktober en trok veel meer bezoekers dan verwacht. Meer dan 4 miljoen bezoekers liepen door de poorten heen, een absoluut record.

Door het enorme succes van de Floriade werd er een internationale organisatie voor tuinbouwtentoonstellingen opgericht, het AIPH, dat nog dat nog tot op de dag van vandaag bestaat. Amsterdam wilde ook zo'n grote tuinbouwtentoonstelling organiseren en bouwde voor de Floriade in 1972 maar liefst 3 parken. Het Beatrixpark, het Amstelpark en het Dijklichaam waar nu de ringweg op ligt. Er kwamen nog meer bezoekers dan bij de eerste en het werd een van de meest bezochte tuinbouwtentoonstelling ooit. Traditiegetrouw opende Beatrix de expo. Alle parken waren verbonden via een kabelbaan, een treintje en kleine auto's. Daarnaast was de RAI uitgebreid om vele binnentetentoonstellingen te huisvesten. Er kwamen meer dan 5 miljoen bezoekers op af, en het draaide winst. Van de Floriade van 1972 is nog erg veel over, het gehele Amstelpark is intact gebleven, inclusief het treintje en de Rhodonderonvallei.

Big Spotters Hill op Floriade Expo 2002

Omdat de Floriade van 1972 zo'n enorm succes was wilde Amsterdam het nog een keer organiseren, wat ze hebben gedaan in 1982. Bij de gloednieuwe wijk de Bijlmer was ook een metrolijn aangelegd, die het kopstation Gaasperplas had. Daar was nog ruimte voor een nieuw park met Floriade. Het werd door NRC beschreven als de mooiste tuin ter wereld en trok wederom enorm veel bezoekers. Hoogtepunt was een draaiende uitkijktoren die na afloop is verplaatst naar Europa-park en het planetarium. Na afloop werden veel dingen verwijderd en verplaatst, waardoor een normaal stadspark overbleef, het Gaasperpark, wat tot de dag van vandaag nog bestaat.

In 1992 wilde graag Zoetermeer het organiseren, aangezien hun imago niet erg goed toen was. Veel mensen zeiden dat ze er niet wilden wonen, en daar zocht de gemeenteraad een oplossing voor. Daaruit is de Floriade gekomen. Als partnerstad werd Den Haag gevonden, waardoor het officieel Floriade Expo 1992 Zoetermeer-The-Hague, maar iedereen noemde het Floriade Zoetermeer. Het terrein werd gebouwd op de plek waar later de woonwijk Rokkeveen moest verrijzen. Er was een tijdelijke tram, monorail en een nieuw intercitystation speciaal aangelegd voor de expo. Er kwamen 3,2 miljoen bezoekers, maar het was wel de eerste Floriade waarbij geen winst werd gemaakt. De inkomsten vielen tegen doordat mensen minder dan verwacht uitgaven. Hierdoor moest de wethouder achteraf aftreden. Later werd het terrein verkocht aan een projectontwikkelaar die extra veel betaalde omdat het volledige terrein al compleet ingericht was en was er geen begrotingstekort meer. Delen van de Floriade zijn er bewaard gebleven zoals een verhoogde dijk waar de tram op lag, het rosarium, de drijvende bomen en kunstobjecten. Andere dingen zoals het paviljoen van de Nederlandse overheid zijn verplaatst om daar een nieuwe functie te krijgen.

Floriade 2012 in Venlo

In 2002 werd de tentoonstelling georganiseerd door de gemeente Haarlemmermeer, die met de expo meer bekendheid hoopte te krijgen. Meerdere gemeentes hoopten het evenement binnen te slepen, maar uiteindelijk won Haarlemmermeer door de goede begroting en omdat Amsterdam dichtbij lag. Er werd een busbaan van Haarlem naar Amsterdam voor aangelegd en een 72 hectare groot park, de grootste Floriade ooit. Het bestond uit 3 delen: Bij het dak, naast de Berg, en aan het Meer. De Floriade trok 3,2 miljoen bezoekers maar draaide geen winst en had een tekort van 7 miljoen euro. Het centrale paviljoen, de uitkijktoren Big Spotters Hill en een groot meer met tuinen rondom zijn behouden gebleven na de sluiting van de Floriade.

Floriade 2022 in Almere

Voor de Floriade 2012 waren 4 serieuze kandidaten: Drechtsteden, Rotterdam, Venlo en Arnhem. Uiteindelijk was Venlo de enige die overbleef en het mocht organiseren. Het werd de allereerste Floriade buiten de randstad. Er werd een ontwerp gemaakt met 5 themavelden ( World Show Stage, Green Engine, Relax & heal , Envoirement, en Education & innovation) die door elkaar verbonden waren door paden door het bos en de langste kabelbaan die ooit is gebouwd in Nederland van 1,1 kilometer. Ook werden 2 permanente grote gebouwen gebouwd, de Innovatoren waarbij een gat is tussen de 9de en 16de verdieping en Villa Flora, in 2012 het meest duurzame gebouw van Nederland. In deze gebouwen werden binnententoonstellingen gehouden. Het ontwerp van het landschap was gemaakt door Arcadis landschapsarchitecten. Er moesten 2 miljoen bezoekers worden gehaald om de expo winstgevend te maken, en er kwamen 2 miljoen bezoekers. De inkomsten vielen tegen omdat mensen de horeca te prijzig vonden en daardoor niks op het park uitgaven. Daardoor ontstond uiteindelijk een tekort van 9 miljoen euro. Nu is het oude Floriadeterrein in Venlo Brightlands Campus Venlo, een bedrijventerrein waarbij onderwijs en bedrijven samenkomen.

In 2022 wordt de Floriade georganiseerd door Almere. Verschillende steden zoals Groningen en Amsterdam stelde zichzelf kandidaat. Opvallend is dat bij deze Floriade de volgende stad al heel vroeg werd gekozen, in 2012 tijdens de vorige Floriade. Er werd een ambitieus plan gemaakt samen met architectenbureau MVRDV om de groene tuinstad van de toekomst te ontwikkelen op de Floriade, een Growing Green City. De kosten liepen erg op door boze bewoners, rechtszaken en het uitkopen van een jachthaven en camping. Ook was er veel kritiek over de oplopende kosten. Uiteindelijk werd de expositie op 14 april door koning Willem Alexander geopend. De eerste dagen werden gekenmerkt door paviljoens die nog in aanbouw waren en negatieve reviews, maar naarmate de expo langer open was werden de reviews veel positiever en was de expo volledig af. Wat anders was dan bij andere Floriade's was dat het dit keer niet alleen om groen draaide, maar ook vooral om duurzame oplossingen. Na de expo veranderd de Floriade in de groene woonwijk Hortus.

Organisatie

De Floriade wordt elke 10 jaar georganiseerd door de Nederlandse Tuinbouwraad. Dit is een in 1908 opgerichte organisatie die als doel heeft om de tuinbouwsector van Nederland te promoten. Die kiest elke 10 jaar op basis van een plan dat steden maken een stad uit die het mag bouwen. Vanaf dan is de gemeente verantwoordelijk voor de expositie. Het plan wat ze hebben ingediend en waarop de stad die de Floriade gaat organiseren wordt gekozen heet een bidbook. Het is een soort plan , maar nog heel abstract, zonder veel concrete dingen. Nadat de stad is gekozen moet de gemeenteraad het goedkeuren en wordt er een apart bedrijf opgericht voor de Floriade, die de leiding neemt in het organiseren is en die verantwoordelijk is. Zo staat de Floriade los van de gemeente. De gemeente is de enige die een belang in het bedrijf heeft en geeft de BV geld om de Floriade te organiseren. De Floriade begint met een masterplan te maken, waarin alles heel duidelijk wordt beschreven van punt tot punt, waar de gebouwen komen en hoeveel bezoekers er moeten komen. Dit masterplan wordt door de BV ingediend bij de gemeente en die stemt erover. Als het goedgekeurd is door de gemeente, kan er aan de slag worden gegaan met grond geschikt maken en met de bouw. Wel moet eerst nog een verzoek worden gedaan bij het AIPH, de internationale organisatie van tuinbouwtentoonstellingen , die kijkt of het plan realistisch is en duurzaam genoeg is, en het wel goed genoeg is om een wereldtentoonstelling te zijn. Al is dat zo is, dan mag het zichzelf officieel een World Horticulture Expo noemen, hier zijn ook verschillende gradaties in. Wel moeten minimaal 10 landen zich uiteindelijk hebben tentoongesteld om dat officieel te worden De jaren na de goedkeuring van het masterplan werkt de BV aan het park en wordt er op de basis van het masterplan alles ontworpen en begint de aanleg van het terrein, dit is rond de 3 jaar voordat de expo opent. Elk kwartaal moet de Floriade BV verslag doen aan de gemeente, aangezien die het geld geeft. Wel moet de Floriade ook nog sponsoren zoeken voor extra inkomsten. Een half jaar voor de expo is het terrein af qua inrichting en wordt het officieel overgegeven aan het AIPH, en dat betekent dat deelnemers van de Floriade mogen beginnen te bouwen met hun paviljoens. In dit half jaar worden alle tijdelijke gebouwen en constructies gebouwd, inclusief de landenpaviljoens. De BV blijft hier nog wel verantwoordelijk voor. Als dit allemaal goed gaat opent een Floriade en blijft het een half jaar open. De Floriade wordt ook mede georganiseerd altijd door de Rijksoverheid, om nieuwe oplossingen te laten zien en het krijgt ook een bijdrage vanuit het rijk.

Floriade's in het buitenland

Het Floriade principe is ontstaan, maar bestaat ook in het buitenland. Daar heeft het vaak een andere naam, maar het wordt ook goedgekeurd door het AIPH en er gelden dezelfde organisatieregels. Duitsland heeft nog een aparte organisatie voor tuinbouwtentoonstellingen voor in eigen land, de BUGA. Die wordt eens in de 2 jaar georganiseerd in een andere stad in Duitsland. Ze organiseren wel eens in de 10 jaar ook een wereltuinbouwtentoonsteling, de IGA. Ook wordt op de Floriade en andere tuinbouwtentoonstellingen er promotie gemaakt voor hun eigen tuinbouwtentoonstellingen door een paviljoen in het thema van hun tentoonstellingspark te bouwen.

Aankomende wereldtuinbouwtentoonstellingen en BUGA tentoonstellingen

Naam	Locatie	Thema	Datum
Expo 2023 Doha	Doha, Qatar	Green dessert, better envoirement	02/10/2023 - 28/03/2024
Buga 2023	Mannheim, Duitsland	-	14/04/2023-08/09/2023
Suncheonman International Garden Expo	Suncheonman, Zuid Korea	The creation of living gardens	2023
International Horticulture Exhibition	Chengdu, China	A better world togheter	2024
LUGA 2025 Luxembourg Urban Garden	Luxemburg, Luxemburg (land)	The urban garden	2023, 2025
Internationale Gardenaustellung (IGA) 2027 Ruhr	Gelsenkrichen, Duisburg, Dortmund, Recklinghausen, Bergkamen (Ruhrgebied)	-	2027

Arboretum

Een deel van de beplanting was er al. Het park zal na afloop een blijvende functie hebben. Bomen, struiken en (vaste) planten zullen naambordjes krijgen met de Nederlandse en Latijnse naam, zodat bezoekers ideeën op kunnen doen en de plant bij hun eigen tuincentrum kunnen aanschaffen. Zo'n 'plant-o-theek' met namen en voorbeelden noem je ook wel een arboretum. Je krijgt zo ook een idee hoe de groeiwijze is, waarvoor de plant het meest geschikt is, wat de beste standplaats (zon, schaduw, droog, vochtig) is enzovoorts.

Links

• Officiële site van de Floriade