Radicaal-rechts
Radicaal-rechtse, extreemrechtse of neo-nationalitische politiek is een vorm van politiek die nog rechtser is dan de normale rechtse politiek. Radicaal-rechtse politieke partijen zijn vaak geïnspireerd door extremere vormen van het nationalisme. Het tegenovergestelde is radicaal-links, waarmee verwezen wordt naar extremere stromingen aan de linkerkant van het politieke spectrum.
Stromingen
Binnen de radicaal-rechtse politiek zijn er grof gezegd twee stromingen: een extreemrechtse stroming en een democratische radicaal-rechtse stroming.
- De extreemrechtse stroming wijst de democratie af en vindt dat er één leider moet opstaan die het volk leidt. Ideologieën zoals het nationaalsocialisme en het fascisme passen hier in. Deze ideologieën waren in het verleden vooral populair, met als hoogtepunt de jaren '30 en '40 van de vorige eeuw.
- De democratische radicaal-rechtse stroming probeert haar doelen te bereiken op een democratische manier. Hierbinnen vallen ideologieën zoals het nationaalconservatisme en het nationaalliberalisme. Deze ideologieën zijn tegenwoordig vooral populair.
Wat radicaal-rechtse stromingen gemeen hebben is dat ze vaak sterk functionalistische en autoritaire denkbeelden hanteren. Ook heerst vaak het idee dat mensen met een migratieachtergrond bevoordeeld worden ten koste van autochtonen; ze worden vaak getypeerd als gelukszoekers. Zij zien hen als een bedreiging en vinden dat er al te veel allochtonen zijn. Sommigen vinden ook dat de eigen cultuur superieur is aan andere culturen van minderheden. Vanuit dat idee spreken zij zich uit voor de dominante cultuur van de autochtonen in het land. Dit wordt ook nativisme genoemd.
Kritiek
Geen bewijs
Er is veel kritiek op radicaal-rechtse partijen, met name op Europese en Noord-Amerikaanse partijen. Sommige radicaal-rechtse politici hangen namelijk complottheorieën aan die beweren dat blanke mensen tegengewerkt, 'vervangen' of soms zelfs dat ze uitgeroeid zouden worden, terwijl daarvoor geen wetenschappelijk bewijs bestaat. Andere radicaal-rechtse politici beweren weer zonder enig bewijs dat Joden in het geheim over de wereld heersen en daarmee alle niet-Joden benadelen. Dit is een vorm van antisemitisme. Er zijn ook radicaal-rechtse partijen die als grondslag het christendom of de islam hebben en daarbij zonder enige wetenschappelijke grondslag homofobe retoriek gebruiken. Voorbeelden hiervan zijn het christenfundamentalisme (christendom) en het salafisme (islam). Civitas Christiana is een christenfundamentalistische organisatie in Nederland.
Economie
Een ander punt van kritiek is economisch: voor heel wat werk is hier een groot tekort aan personeel, zodat dat werk kan stagneren (vast kan lopen). Daarvoor worden er mensen uit bijvoorbeeld Oost-Europa hier ingeschakeld.
Politieke partijen
In Nederland zijn de Partij voor de Vrijheid (PVV) en Forum voor Democratie (FvD) radicaal-rechtse partijen. Beide partijen zijn democratische radicaal-rechtse partijen en verkondigen hun standpunten binnen de kaders van de democratie. Waar de PVV vooral te maken krijgt met beschuldigingen van discriminatie op basis van afkomst en religie, wordt FvD bekritiseerd vanwege racisme, antisemitisme en homofobie.
Buiten de politieke partijen om zijn organisaties zoals het fascistische Studiegenootschap Erkenbrand extreemrechts.
In België is het Vlaams Belang (VB) een extreemrechtse partij.
De Vlaamse jongerenbeweging Schild en Vrienden is ook extreemrechts.
In de rest van Europa zijn bekende extreemrechtse partijen het Rassemblement national (Frankrijk) en de Alternative für Deutschland (Duitsland).
In de Verenigde Staten is er geen grote extreemrechtse partij. Wel is het zo dat er binnen de Republikeinse Partij extreemrechtse bewegingen zijn, waaronder de Tea Party-beweging. De beweging rondom oud-president Trump kan ook gekenmerkt worden als extreemrechts en was betrokken bij de bestorming van het Amerikaanse Capitool in 2021.
In Canada geldt de Canadese Volkspartij als extreemrechts en
in Brazilië de Aliança pelo Brasil, de partij van president Jair Bolsonaro.