Epirus
.svg)
Epirus is een historische regio die in Albanië en Griekenland ligt. De grootste stad in de huidige streek Epirus is Ioannina. Het Griekse deel van de regio is een periferie (provincie van Griekenland). Epirus is een bergachtig gebied in het noordwesten van Griekenland en . Het werd door enkele Griekse groepen mensen bewoond, zoals de Chaonianen, de Molossianen en de Thesprotianen. De regio was voor een bepaalde tijd onder bezit van Nicopolis. Na de Balkanoorlogen en de Eerste Wereldoorlog is Epirus opgedeeld in een Grieks deel en een Albanees deel.
Er rijden geen treinen in Epirus. Wel is er bij Ioannina een vliegveld. De naam Epirus komt van Ἤπειρος (Epeiros), Oudgrieks voor vasteland.
Geografie
De kern van Epirus wordt gevormd door het Pindosgebergte, met als hoogste top de Smolikas van 2637 meter. Verder is het landschap heel ruig en gevarieerd. Het lijkt nog het meest op de mengeling van een Middellands Zee- en een bergklimaat. Er is heel veel natuur, met veel bomen. De meeste van deze bomen zijn coniferen. Ook zijn er veel verschillende diersoorten in Epirus. Niet alleen vogeltjes en insecten, maar ook wolven, lynxen, beren, herten en vossen!
De Vjosë (Grieks: Aoös) is de grootste rivier van het gebied. Er is maar één meer van betekenis: het Pamvotismeer. Dit meer ligt in het Griekse deel, aan de kust ervan ligt hoofdstad Ioannina. Vlaktes zijn er aan de kust.
Geschiedenis
Griekse Oudheid
Epirus wordt al eeuwenlang bewoond. In de Griekse Oudheid spraken de bewoners een soort van Grieks, maar de inwoners van de Griekse stadstaten (poleis) in het zuiden vonden de inwoners van Epirus toch een soort barbaren, omdat ze niet in steden leefden, maar in kleine dorpjes. De belangrijkste plaats was Dodona. Hier bevond zich een heel oud en belangrijk orakel. Dit was zelfs het een na belangrijkste van Griekenland!
Toch bleef de houding van de Grieken tegenover de Epirotes een beetje vaag. Sommige Grieken noemden hen barbaren, maar door hun taal, theater en religie werden ze toch wel als een soort half-Grieken beschouwd.
Rond 350 voor Christus begon dit wilde gebied zich een beetje te ontwikkelen. De drie grote stammen werden verenigd tot één groot koninkrijk en samen hadden ze veel macht. In deze tijd werd de Epirotische prinses Olympias moeder van Alexander de Grote. Later werd de streek door de Romeinen veroverd. Toen was de provincie weliswaar niet onafhankelijk, maar de welvaart nam door de handel wel toe.
Middeleeuwen
In Byzantijnse handen vergriekste Epirus weer helemaal. In deze tijd werd Ioannina gesticht. Wel werd er veel gevochten tussen de Byzantijnse Grieken en de Bulgaren en later Serven. Maar de Byzantijnen onderling kregen ook ruzie. Zo erg zelfs dat de Byzantijnse prins Michael Angelos Doukas de streek voor zichzelf hield en zich tot despoot van Epirus benoemde. Hierdoor ontstond naast het Byzantijnse Rijk nog een Griekstalige staat in het Oosten: het Despotaat Epirus.
1500-1900
Het veel kleinere despotaat Epirus heeft zijn hele bestaan voor zichzelf moeten vechten. Het was in een bijna constante oorlog met de Bulgaren, kruisvaarders en Serven en had het erg zwaar. Niet gek dat de staat op het eind militair niet heel erg krachtig meer was. Het was daarom niet heel moeilijk voor de Ottomaanse Turken om de regio te veroveren. Maar toch, bijna vierhonderd jaar lang zijn in de ruige gebieden van Epirus Griekse rebellen actief geweest die streden tegen de Ottomaanse overheersing. Het land ging er hard op achteruit. Bossen werden gekapt en de grond werd onvruchtbaar. Enkel in de Ioannina en de kustplaatsen die door Venetië3 waren bezet ging het nog enigszins goed.
Rond 1800 werden de rebellen steeds actiever en kwam het steeds meer tot een regelrechte oorlog. Niemand verbaasde zich er dan ook over toen de Griekse bevolking in 1821 in opstand kwam. Ook in Epirus barstten de gevechten weer helemaal los. Maar in tegenstelling tot Griekenland onder de grens tussen Arta (uiterste zuiden van Epirus) en Volos dat na tien jaar vechten onafhankelijk werd, bleef Epirus bezet. De hele 19de eeuw heeft Epirus geprobeerd zich aan te sluiten bij het koninkrijk Griekenland, maar het Ottomaanse Rijk, dat naar zijn ondergang toedreef, bleef met militaire middelen hier aan de macht. Uiteindelijk leek in 1878 Epirus bij Griekenland te komen, maar onder Turkse druk werd dit alleen Arta en omstreken. Het duurde nog tot 1913 voordat Zuid-Epirus bij Griekenland kwam. Noord-Epirus is nooit bij Griekenland gekomen. Het is nu Albanees gebied en de inwoners zijn daar tevreden mee.
20e eeuw
Maar dat was wel anders in het begin van de 20ste eeuw. Toen waren de inwoners van Noord-Epirus nog pro-Grieks en bleven rebellen actief. In de Tweede Wereldoorlog is hier ook veel gevochten. Het Griekse leger versloeg het veel grotere Italiaanse leger. Alleen met hulp van de Duitsers kon Griekenland bezet worden. In deze tijd zijn duizenden Epiroten gestorven. Toch bleven de rebellen strijden voor bevrijding.
Toen de Duitsers eenmaal verslagen waren stopten de rebellen niet met vechten. In de Griekse Burgeroorlog moordden ze elkaar uit. De communisten verloren en sindsdien is voor het eerst in eeuwen het weer rustig in Epirus.