Dries van Agt
| Dries van Agt | |
|---|---|
 | |
| Geboren | 2 februari 1931 |
| Geboren te | Geldrop |
| Partij | KVP; CDA |
| Voorganger | Joop den Uyl |
| Opvolger | Ruud Lubbers |
| Functie(s) | |
| Voormalig premier | |
Portaal  Politiek
| |
Dries van Agt (voluit Andreas Antonius Maria, geboren 1931) is een Nederlands politicus (CDA) en voormalig minister-president (1977-82).
Studie en vroege carrière
Van Agt komt uit een katholiek milieu. Na het gymnasium ging hij in Nijmegen rechten studeren (afgestudeerd 1955). Daarna werkte hij als advocaat en was vervolgens juridisch medewerker bij de ministeries van Landbouw en Visserij (zoals dat toen heette) en Justitie. Van 1968 tot 1971 was hij hoogleraar strafrecht in Nijmegen.
De Drie van Breda
Voor de KVP, de Katholieke Volkspartij, die later is opgegaan in het CDA, was Van Agt minister van Justitie in de kabinetten-Biesheuvel-1 en -2 (1971-73). Als minister van Justitie wilde hij de zogenoemde 'Drie van Breda' vrijlaten. Dat waren drie Duitse oorlogsmisdadigers, die sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog zaten opgesloten in de koepelgevangenis van Breda. Eerst waren het de Vier van Breda, maar een van hen was al eerder vrijgelaten. Die was zo ernstig ziek, dat verwacht werd dat hij spoedig zou overlijden. Evengoed leefde hij nog jaren. Maar de vrijlating van de andere drie stuitte op zulke bezwaren - vooral van de Joodse gemeenschap - dat Van Agt dat plan schielijk (haastig) introk. Bovendien had hij nog olie op het vuur gegooid door zichzelf 'ariër' te noemen. Dat was een benaming die de nazi's gebruikten voor een 'raszuiver' iemand. Kortom, iemand die geen Jood was.
Minister van Justitie in het kabinet-Den Uyl
Hierna werd van Agt minister van Justitie in het kabinet-Den Uyl (1973-77, en ook vice-premier). Ook nu kreeg hij te maken met een kwestie uit de oorlog. De kunsthandelaar Menten zou zich tijdens die oorlog verrijkt hebben met Joods kunstbezit. Toen dit in 1977 in het nieuws kwam bleek de vogel gevlogen. Van Agt werd daarvoor verantwoordelijk gesteld. Het was wederom een smet op zijn naam. Menten werd uiteindelijk in Zwitserland gearresteerd.
Minister-president van drie kabinetten
In 1976 werd van Agt voorgedragen als lijsttrekker van het CDA, de gecombineerde lijst van KVP, ARP en CHU. De Kamerverkiezingen van 1977 werden gewonnen door de PvdA, zodat een voortzetting van het kabinet-Den Uyl waarschijnlijk leek. Maar de formatie (samenstelling van het kabinet) wilde niet vlotten. Ook speelde mee, dat de verstandhouding tussen Den Uyl en Van Agt altijd slecht was geweest. Uiteindelijk kwam er een kabinet-Van Agt bestaande uit CDA en VVD (1977-81). Er zouden nog twee kabinetten onder zijn leiding volgen.
Van het eerste daarvan (1981-82) maakte ook de PvdA weer deel uit met Joop den Uyl als minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Maar al gauw ontstonden er weer wrijvingen tussen Van Agt en Den Uyl. Daardoor viel het kabinet al binnen een jaar. Het ging als het kabinet-Van Agt-3, zonder de ministers van de PvdA, nog korte tijd door. Dat de relatie tussen Van Agt en Den Uyl slecht was bleek ook hieruit, dat toen Den Uyl in 1987 overleed, Van Agt niet voor diens begrafenis was uitgenodigd.
Latere functies en activiteiten
In 1982 werd Van Agt opgevolgd door Ruud Lubbers als premier. Van 1983 tot 1987 was hij Commissaris van de Koningin in Noord-Brabant. Daarna was hij vertegenwoordiger van de EEG (voorloper Europese Unie) in Japan (1987-89) en de Verenigde Staten (1989-1995). 1995/96 was hij gasthoogleraar in Japan. 'Ik zorgde ervoor dat ik mijn studenten net iets voorbleef in kennis', zo verklaarde hij. 'Ze hebben gelukkig niets gemerkt'.
De afgelopen tien jaar was Van Agt voornamelijk in het nieuws als fel criticus van Israël en koos hij partij voor de Palestijnen in het Israëlisch-Palestijns conflict. Het kwam hem op beschuldigingen van antisemitisme (Jodenhaat) te staan. Ook toonde hij zich een tegenstander van de samenwerking van zijn partij CDA met de PVV van Geert Wilders in het kabinet-Rutte-1.
Kenmerkend voor Van Agt is de plechtstatige (enigszins ouderwetse) taal, waarin hij zich uitdrukt. Ook staat hij bekend als groot liefhebber van de wielersport. Als hij het heeft over 'Joop', die hij bewondert en die zoveel heeft betekend voor Nederland, dan bedoelt hij meestal niet Joop den Uyl, maar wielrenner Joop Zoetemelk!
|
Christen-Democratisch Appèl · (CDA) | 
| |
|---|---|---|---|
| Partijleiders: Van Agt · Lubbers · Brinkman · Heerma · De Hoop Scheffer · Balkenende · Verhagen · Van Haersma Buma · De Jonge · Hoekstra · Bontenbal Fractievoorzitters Tweede Kamer: Van Agt · Aantjes · Lubbers · Van Agt · Lubbers · De Vries · Brinkman · Enneüs Heerma · De Hoop Scheffer · Balkenende · Verhagen · Van Geel · Van Haersma Buma · Pieter Heerma · Hoekstra · Pieter Heerma · Henri Bontenbal |
|||
