Chocolade
Chocola is een product dat gemaakt is van suiker en cacaobonen.
Cacaobonen werden ook wel geldamandelen genoemd.
Geschiedenis
De cacao die als basis dient voor chocolade komt oorspronkelijk uit Mexico en uit het noorden van Zuid-Amerika.In nederland groeien ook cacaobomen. De Mexicanen, Maya’s en Azteken dachten dat chocolade je speciale krachten gaf. Zij gebruikten de cacao al eeuwenlang, nog voordat Columbus Amerika ontdekte. De keizer van de Azteken, Montezuma, dronk liters chocolade. Niet alleen omdat hij het lekker vond maar ook omdat hij dacht dat hij er heel slim en sterk van werd.
In de 16e eeuw ontdekten ook de Europeanen de chocolade. In 1528 kwam de Spaanse ontdekkingsreiziger Fernando Cortez namelijk terug van zijn reis door Mexico. Hij bracht niet alleen schatten mee maar ook cacaobonen. Omdat cacaobonen in Amerika zo’n belangrijk product was had hij deze ook meegenomen. Het waren de Spanjaarden die van de cacaobonen een zoete chocoladedrank maakten door er suiker en vanille bij te doen. Het recept hielden de Spanjaarden geheim zodat zij de enige waren die wisten hoe je die drank moest maken. De chocoladedrank werd zo populair in Europa dat ook andere ontdekkingsreizigers op zoek gingen naar cacaobonen. Ze kwamen er ook achter hoe de chocoladedrank gemaakt werd en gingen dat aan iedereen in Europa vertellen. Toen werd de chocolade steeds meer gedronken. De cacaobonen waren zo belangrijk dat je er zelfs mee kon betalen! Een konijn kostte 10 cacaobonen en een slaaf kostte 100 cacaobonen.
De chocoladedrank in die tijd was niet hetzelfde als onze chocolademelk nu. Er zaten andere kruiden in en de chocolade werd niet zoet gemaakt.
De productie en de teelt (verbouwing) van chocola wordt steeds minder. Steeds meer mensen uit Azië gaan ook chocola eten en boeren stoppen met het verbouwen van cacao. Waarschijnlijk wordt chocola in 2020 heel erg duur omdat er maar weinig van is. Zal chocola nog blijven bestaan?
Herkomst van de woorden
De herkomst van de woorden 'chocolade' en 'cacao' is niet geheel duidelijk. Mogelijk zijn beide afgeleid van de taal der Azteken waarbij cacao de specifieke boom aanduidt en chocolade 'cacaowater' of 'bitterwater' betekent. Maar er zijn nog vele andere theorieën.
De cacaoboom
De gele vruchten van de boom die lijken op gele meloenen worden afgesneden van de boom en daarna opengebroken. De cacaobonen liggen in het midden van de vrucht, in het vruchtvlees. Cacaobonen zijn de zaden van de boom. Er zitten 40 of 50 cacaobonen in een vrucht en een boon weegt 1 gram. De boom vind je meestal in de zuidelijke gebieden van Afrika. Zoals Gana en Mexico. (plaatje cacaoboom)
De cacaobonen
De bonen worden met nog wat aanhangend vruchtvlees op bananenbladeren gegooid en nog eens afgedekt met bananenbladeren. Het vruchtvlees schimmelt langzaam weg, daarbij is het 50 graden. Het duurt ongeveer 5 dagen. Daarna zijn de bonen taai, paars en smaken bitter. Er zijn twee soorten bonen: de forastero en de criollo. Forastero wordt in de grote hoeveelheden verbouwd voor massaproductie. Het is een winter harde boom met een ronde kolven, een hoge opbrengst en een smaak die door kenners als niet bijzondere fijn wordt omschreven. Uit de bonen kunnen planten groeien en daarom wordt de kiem gedood. Dan worden ze gedroogd. Deze manier van werken wordt vooral gebruikt in West-Afrika. De bonen worden nu naar chocoladefabrieken gebracht. De cacaoboom was oorspronkelijk het symbool van de liefde.
In de fabriek
In de fabriek worden de bonen schoon gemaakt. Dan worden ze gebrand in draaiende trommels, waarin het 140 graden is. Nu moet het schilletje er nog af, daarvoor worden de bonen gebroken. De schil wordt weggeblazen. Wat in de boon zit wordt gemalen in breekmachines. Daarna gaan de bonen in de cacaomolen. Door de warmte worden de bonen vloeibaar. Het vet komt er uit en dat noemen we cacaoboter. Er blijven dan brokken harde cacao over en dat wordt gemalen tot cacaopoeder. Dan gaat er suiker, melkpoeder en cacaoboter bij totdat we een zachte chocolademassa hebben. Nu kunnen we de chocola in allerlei vormen gieten.
Soorten
Chocola heb je in verschillende soorten en smaken. Er is witte chocola, melk chocola en pure chocola. Witte chocola is eigenlijk geen echte chocola. In witte chocola zit geen cacaomassa, het bestaat vooral uit cacaoboter. Maar omdat het zo op echte chocola lijkt mag het chocola genoemd worden. Het verschil tussen pure en melkchocola is dat er bij melkchocola melkpoeder gedaan wordt en bij pure niet.Maar er zijn ook figuren bijvoorbeeld een chocoladeletter of smarties, haasjes, eieren van chocola, sinterklaaslollie (zwartepietlollies), (kerst)kransjes, en kerstballen.
Wat kun je maken van chocolade?
Je kunt er bijvoorbeeld hagelslag, vlokken of chocoladepasta van maken. En letters, chocolade haasjes en andere figuren, foto’s en nog veel meer, zoals pralines. Je kunt het zo gek niet bedenken.
Varia
- Chocola kan wel eens "wit uitslaan". Het lijkt dan op schimmel maar dat is het niet. Het is gewoon cacaoboter, dat naar boven komt. Het kan ook door vocht komen. Je kunt het dan nog gerust opeten. Om chocola goed te houden kun je de chocola het beste in het zilverpapiertje bewaren dat eromheen zat toen je het kocht.
- Chocola helpt tegen stress. Er zit namelijk een stofje in waardoor je je wat prettiger voelt.
- Chocola kan je het beste bewaren bij een temperatuur tussen de 12 en 18 graden. De plek moet droog en donker zijn. Vocht en zonlicht zijn niet goed voor chocola.
- Cacaoboter zit ook in lippencrème.
Slaafvrije chocolade
Het blijkt dat er tegenwoordig nog steeds slaven werken op cacaoplantages. Maar slavernij is verboden. Het chocolademerk Tony's Chocolonely zet zich in om de chocolade-industrie slaafvrij te krijgen.
Waarom is Tony’s Chocolonely opgericht?
Tony’s Chocolonely is opgericht door Teun van de keuken. Hij ontdekte in 2003 dat er nog steeds slaven werken op cacaoplantages in West-Afrika. Samen met twee andere journalisten wilde Teun iets doen tegen de slavernij op de cacaoplantages.
Teun wist dat wanneer je iets koopt of gebruikt waar vooraf iets strafbaars mee is gebeurd, dat je dan als koper ook strafbaar bent. Slavernij is verboden. Dus wanneer je een chocoladereep koopt waar slaven aan hebben gewerkt dan ben je ook strafbaar. Teun heeft chocola gekocht en gegeten van verschillende merken en heeft daarna de politie gebeld om zich aan te geven. Maar de politie deed niks, dus moest Teun op een andere manier de aandacht vestigen op het probleem.
Grote bedrijven die chocolade maken, wilde het verhaal van Teun niet horen en hem niet helpen bij het probleem. Toen heeft hij bedacht dat hij zelf een chocoladereep gaat maken waarvan de cacaobonen geproduceerd zijn op plantages waar geen slaven werken en waar geen kinderarbeid plaats vindt. Op deze manier is het Fairtrade merk Tony’s Chocolonely ontstaan met als motto: ‘Samen maken we 100% slaafvrij de norm in chocolade’.
Wat heeft Tony’s Chocolonely tot nu toe bereikt?
Omdat de politie niks met de aangifte van Teun tegen zichzelf deed, wilde hij naar de rechter om zichzelf aan te klagen. Hij heeft in West-Afrika aan vier mannen, die vroeger als slaaf hebben gewerkt op de cacaoplantages, gevraagd of zij tegen hem wilde getuigen. In 2007 heeft de rechter uitspraak gedaan. Teun heeft niet bereikt wat hij met de aanklacht wilde bereiken.
In 2005 is Teun begonnen met het maken van de eerste Tony’s Chocolonely reep. En omdat dit zo goed liep, wordt in 2006 Tony’s Chocolonely ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Tony’s Chocolonely komt nu echt in de winkel te liggen.
In het jaar 2008 volgt het merk Verkade het goede voorbeeld van Tony’s Chocolonely en gaat ook Fairtrade chocolade verkopen.
De cacaobonen die in de chocoladerepen zaten, kon je nog niet helemaal volgen. Vanaf 2013 kan dit wel. De medewerkers van Tony’s Chocolonely gaan nu zelf naar West-Afrika om de bonen in te kopen waardoor je 100% zeker weet dat er geen slaven aan de cacaobonen hebben gewerkt. De boeren die samenwerken met Tony’s Chocolonely werken in een groep samen met meerdere boeren. Dit heeft als voordeel dat de spullen die de boeren kopen, goedkoper gekocht kunnen worden en samen staan ze sterker.
Vanaf 2014 kan Tony’s Chocolonely naast een extra geldbedrag van Fairtrade ook een extra geldbedrag van Tony’s Chocolonely geven aan de boeren zodat de boeren een beter inkomen hebben. Kinderen kunnen naar school en er kan geld gebruikt worden voor het kopen van spullen voor op de cacaoplantage.
Inmiddels wordt het merk Tony’s Chocolonely steeds groter waardoor ze met steeds meer boeren kunnen samenwerken waardoor er steeds minder slaven werken op de cacaoplantages. Hierdoor wordt er steeds meer slaafvrije chocolade gemaakt en weer verkocht.
Wist je dat?
- De Tony's Chocolonly reep ongelijk verdeeld is omdat de cacaowereld ook ongelijk verdeeld is. De inkomsten binnen het proces van cacaoboon tot chocoladereep is oneerlijk verdeeld. Dit wil het merk duidelijk maken met de ongelijk verdeelde blokjes chocolade.
- De landen van West-Afrika in de reep zit. Ivoorkust, Ghana, Togo, Benin, Nigeria en Kameroen. De landen Togo en Benin zijn samengevoegd omdat hier anders geen hazelnoot in past.