Bağlama
De bağlama (Turks: bağlama, van bağlamak wat "te binden" betekent, wat wijst op de vastgebonden frets) is een tokkelinstrument onder andere uit Turkije.
Het wordt soms aangeduid als de saz (Perzisch: ساز , wat "maken, componeren of instrument" betekent). De term "saz" verwijst eigenlijk naar een familie van tokkelinstrumenten, luiten met lange hals die worden gebruikt in Ottomaanse klassieke muziek, Turkse volksmuziek, Turkse Arabesque-muziek, Azerbeidzjaanse muziek, Koerdische muziek, Armeense muziek en in delen van Syrië, Irak en de Balkanlanden. Het woord bağlama wordt voor het eerst gebruikt in 18e-eeuwse teksten.
De termen 'bağlama' en 'saz' worden regelmatig door elkaar gebruikt in Turkije. Net als de Westerse luit en de Midden-Oosterse oud heeft hij een diepe ronde rug, maar een veel langere nek. Het kan worden gespeeld met een plectrum of worden getokkeld met de vingers, wat ze daar şelpe noemen.
In de muziek van Griekenland wordt de naam baglamas (Grieks : μπαγλαμάς) gegeven aan een drie-snarige bouzouki, een instrument wat verwant aan de bağlama is. In de Turkse nederzetting Anatolië gebruikte men vanaf het einde van de elfde eeuw een twee-snarige Turkmeense dutar, die tot voor kort in sommige delen van Turkije werd gespeeld. Het meest gebruikte snaarinstrument in Turkije, de bağlama heeft zeven snaren, verdeeld in gangen van twee, twee en drie snaren.
| Naam | frequentie (laagste toon) | Klankkastlengte | Schaalstraal | Halslengte | Draadlengte | Omschrijving |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Cura | 586 Hz D | 22,5 cm | 13,5 cm | 30 cm | 48 cm | Het kleinste, hoogst klinkend |
| çtelli sazi | Drie draadsnaren, enkele gang | |||||
| öğür saz | De Cogur | |||||
| Tambura | 293 Hz D | 38 cm | 22,8 cm | 52 cm | 80 cm | Zie Tambura |
| Bağlama | 220 Hz A | 44,5 cm | 24,9 cm | 55 cm | 88 cm | De meest voorkomende |
| Bozuk saz | G | Zie bouzouki | ||||
| Meydan sazı | 110 Hz A | 52,5 cm | 31,5 cm | 70 cm | 112 cm | |
| Aşik sazi | ||||||
| Divan sazı | 146 Hz D | 49 cm | 29,4 cm | 65 cm | 104 cm | |
| Bas sazı | Bas versie |
Bouw
Een bağlama heeft drie hoofdonderdelen, de kom (deze klankkast wordt tekne genoemd), gemaakt van moerbeihout of jeneverbes, beuk, spar of walnoot. Het klankbord (göğüs) waar de snaren overheen lopen is van het lichtere sparrenhout en de hals (sap) is van beuken- of jeneverbes. De stemsleutels staan bekend als burgu (letterlijk schroef). Frets zijn met een vislijn aan het sap (hals) vastgebonden, waardoor ze kunnen worden aangepast. De bağlama wordt meestal gespeeld met een mızrap of tezene (vergelijkbaar met een plectrum) gemaakt van kersenhoutschors of plastic. In sommige regio's wordt het met de vingers gespeeld in een stijl die dus bekend staat als Şelpe of Şerpe.
Er zijn ook elektrische bağlama's, die kunnen worden aangesloten op een versterker. Deze kunnen enkele of dubbele elementen hebben.
Links
- YouTube - Bağlama instrument