Bağlama: verschil tussen versies
k |
k (→Bouw) |
||
| (2 tussenliggende versies door 2 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 2: | Regel 2: | ||
De '''bağlama''' (Turks: bağlama, van bağlamak wat "te binden" betekent, wat wijst op de vastgebonden frets) is een [[tokkelinstrument]] onder andere uit [[Turkije]]. |
De '''bağlama''' (Turks: bağlama, van bağlamak wat "te binden" betekent, wat wijst op de vastgebonden frets) is een [[tokkelinstrument]] onder andere uit [[Turkije]]. |
||
| − | Het wordt soms aangeduid als de saz (Perzisch: ساز , wat "maken, componeren of instrument" betekent). De term "saz" verwijst eigenlijk naar een familie van tokkelinstrumenten, [[ |
+ | Het wordt soms aangeduid als de saz (Perzisch: ساز , wat "maken, componeren of instrument" betekent). De term "saz" verwijst eigenlijk naar een familie van tokkelinstrumenten, [[luit]]en met lange hals die worden gebruikt in Ottomaanse klassieke muziek, Turkse [[volksmuziek]], Turkse Arabesque-muziek, Azerbeidzjaanse muziek, Koerdische muziek, Armeense muziek en in delen van [[Syrië]], [[Irak]] en de [[Balkan]]landen. Het woord bağlama wordt voor het eerst gebruikt in 18e-eeuwse teksten. |
De termen 'bağlama' en 'saz' worden regelmatig door elkaar gebruikt in Turkije. Net als de Westerse [[luit]] en de Midden-Oosterse [[Oud (muziekinstrument)|Oud]] heeft hij een diepe ronde rug, maar een veel langere nek. Het kan worden gespeeld met een [[plectrum]] of worden getokkeld met de vingers, wat ze daar ''şelpe'' noemen. |
De termen 'bağlama' en 'saz' worden regelmatig door elkaar gebruikt in Turkije. Net als de Westerse [[luit]] en de Midden-Oosterse [[Oud (muziekinstrument)|Oud]] heeft hij een diepe ronde rug, maar een veel langere nek. Het kan worden gespeeld met een [[plectrum]] of worden getokkeld met de vingers, wat ze daar ''şelpe'' noemen. |
||
| Regel 20: | Regel 20: | ||
|- |
|- |
||
|Cura |
|Cura |
||
| − | |586 |
+ | |586 Hz D |
| − | |22,5 |
+ | |22,5 cm |
| − | |13,5 |
+ | |13,5 cm |
| − | |30 |
+ | |30 cm |
| − | |48 |
+ | |48 cm |
|Het kleinste, hoogst klinkend |
|Het kleinste, hoogst klinkend |
||
|- |
|- |
||
| Regel 44: | Regel 44: | ||
|- |
|- |
||
|[[Tambura]] |
|[[Tambura]] |
||
| − | |293 |
+ | |293 Hz D |
| − | |38 |
+ | |38 cm |
| − | |22,8 |
+ | |22,8 cm |
| − | |52 |
+ | |52 cm |
| − | |80 |
+ | |80 cm |
|Zie [[Tambura]] |
|Zie [[Tambura]] |
||
|- |
|- |
||
|Bağlama |
|Bağlama |
||
| − | |220 |
+ | |220 Hz A |
| − | |44,5 |
+ | |44,5 cm |
| − | |24,9 |
+ | |24,9 cm |
| − | |55 |
+ | |55 cm |
| − | |88 |
+ | |88 cm |
|De meest voorkomende |
|De meest voorkomende |
||
|- |
|- |
||
| Regel 68: | Regel 68: | ||
|- |
|- |
||
|Meydan sazı |
|Meydan sazı |
||
| − | |110 |
+ | |110 Hz A |
| − | |52,5 |
+ | |52,5 cm |
| − | |31,5 |
+ | |31,5 cm |
| − | |70 |
+ | |70 cm |
| − | |112 |
+ | |112 cm |
| |
| |
||
|- |
|- |
||
| Regel 84: | Regel 84: | ||
|- |
|- |
||
|Divan sazı |
|Divan sazı |
||
| − | |146 |
+ | |146 Hz D |
| − | |49 |
+ | |49 cm |
| − | |29,4 |
+ | |29,4 cm |
| − | |65 |
+ | |65 cm |
| − | |104 |
+ | |104 cm |
| |
| |
||
|- |
|- |
||
| Regel 101: | Regel 101: | ||
== Bouw == |
== Bouw == |
||
| − | Een bağlama heeft drie hoofdonderdelen, de kom (deze [[klankkast]] wordt ''tekne'' genoemd), gemaakt van moerbeihout of jeneverbes, beuk, spar of walnoot. Het klankbord (''göğüs'') waar de snaren overheen lopen is van het lichtere sparrenhout en de hals (''sap'') is van beuken- of jeneverbes. De stemsleutels staan bekend als ''burgu'' (letterlijk schroef). Frets zijn met een vislijn aan het ''sap'' (hals) vastgebonden, waardoor ze kunnen worden aangepast. De bağlama wordt meestal gespeeld met een ''mızrap'' of ''tezene'' (vergelijkbaar met een [[plectrum]]) gemaakt van kersenhoutschors of plastic. In sommige regio's wordt het met de vingers gespeeld in een stijl die dus bekend staat als ''Şelpe'' of ''Şerpe''. |
+ | Een bağlama heeft drie hoofdonderdelen, de kom (deze [[klankkast]] wordt ''tekne'' genoemd), gemaakt van moerbeihout of [[jeneverbes]], beuk, spar of walnoot. Het klankbord (''göğüs'') waar de snaren overheen lopen is van het lichtere sparrenhout en de hals (''sap'') is van beuken- of jeneverbes. De stemsleutels staan bekend als ''burgu'' (letterlijk schroef). Frets zijn met een vislijn aan het ''sap'' (hals) vastgebonden, waardoor ze kunnen worden aangepast. De bağlama wordt meestal gespeeld met een ''mızrap'' of ''tezene'' (vergelijkbaar met een [[plectrum]]) gemaakt van kersenhoutschors of plastic. In sommige regio's wordt het met de vingers gespeeld in een stijl die dus bekend staat als ''Şelpe'' of ''Şerpe''. |
Er zijn ook elektrische bağlama's, die kunnen worden aangesloten op een versterker. Deze kunnen enkele of dubbele elementen hebben. |
Er zijn ook elektrische bağlama's, die kunnen worden aangesloten op een versterker. Deze kunnen enkele of dubbele elementen hebben. |
||
Huidige versie van 31 mrt 2023 om 19:41
De bağlama (Turks: bağlama, van bağlamak wat "te binden" betekent, wat wijst op de vastgebonden frets) is een tokkelinstrument onder andere uit Turkije.
Het wordt soms aangeduid als de saz (Perzisch: ساز , wat "maken, componeren of instrument" betekent). De term "saz" verwijst eigenlijk naar een familie van tokkelinstrumenten, luiten met lange hals die worden gebruikt in Ottomaanse klassieke muziek, Turkse volksmuziek, Turkse Arabesque-muziek, Azerbeidzjaanse muziek, Koerdische muziek, Armeense muziek en in delen van Syrië, Irak en de Balkanlanden. Het woord bağlama wordt voor het eerst gebruikt in 18e-eeuwse teksten.
De termen 'bağlama' en 'saz' worden regelmatig door elkaar gebruikt in Turkije. Net als de Westerse luit en de Midden-Oosterse Oud heeft hij een diepe ronde rug, maar een veel langere nek. Het kan worden gespeeld met een plectrum of worden getokkeld met de vingers, wat ze daar şelpe noemen.
In de muziek van Griekenland wordt de naam baglamas (Grieks : μπαγλαμάς) gegeven aan een drie-snarige bouzouki, een instrument wat verwant aan de bağlama is. In de Turkse nederzetting Anatolië gebruikte men vanaf het einde van de elfde eeuw een twee-snarige Turkmeense dutar, die tot voor kort in sommige delen van Turkije werd gespeeld. Het meest gebruikte snaarinstrument in Turkije, de bağlama heeft zeven snaren, verdeeld in gangen van twee, twee en drie snaren.
| Naam | frequentie (laagste toon) | Klankkastlengte | Schaalstraal | Halslengte | Draadlengte | Omschrijving |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Cura | 586 Hz D | 22,5 cm | 13,5 cm | 30 cm | 48 cm | Het kleinste, hoogst klinkend |
| çtelli sazi | Drie draadsnaren, enkele gang | |||||
| öğür saz | De Cogur | |||||
| Tambura | 293 Hz D | 38 cm | 22,8 cm | 52 cm | 80 cm | Zie Tambura |
| Bağlama | 220 Hz A | 44,5 cm | 24,9 cm | 55 cm | 88 cm | De meest voorkomende |
| Bozuk saz | G | Zie bouzouki | ||||
| Meydan sazı | 110 Hz A | 52,5 cm | 31,5 cm | 70 cm | 112 cm | |
| Aşik sazi | ||||||
| Divan sazı | 146 Hz D | 49 cm | 29,4 cm | 65 cm | 104 cm | |
| Bas sazı | Bas versie |
Bouw
Een bağlama heeft drie hoofdonderdelen, de kom (deze klankkast wordt tekne genoemd), gemaakt van moerbeihout of jeneverbes, beuk, spar of walnoot. Het klankbord (göğüs) waar de snaren overheen lopen is van het lichtere sparrenhout en de hals (sap) is van beuken- of jeneverbes. De stemsleutels staan bekend als burgu (letterlijk schroef). Frets zijn met een vislijn aan het sap (hals) vastgebonden, waardoor ze kunnen worden aangepast. De bağlama wordt meestal gespeeld met een mızrap of tezene (vergelijkbaar met een plectrum) gemaakt van kersenhoutschors of plastic. In sommige regio's wordt het met de vingers gespeeld in een stijl die dus bekend staat als Şelpe of Şerpe.
Er zijn ook elektrische bağlama's, die kunnen worden aangesloten op een versterker. Deze kunnen enkele of dubbele elementen hebben.
Links
- YouTube - Bağlama instrument