Australië (land)

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. Toelichting: Opmaak

Dit artikel is nog niet af.

Bedoel je het continent Australië? Klik hier!

Gemenebest Australië Commonwealth of Australia
Hoofdstad	Canberra
Aantal inwoners	25.948.163 (2022)
Oppervlakte	7.692.024 km²
Regeringsvorm	Federale Constitutionele monarchie
Staatshoofd	koning Charles III (sinds 2022)
Gouverneur-generaal	David Hurley (sinds 2019)
Regeringsleider	premier Anthony Albanese (sinds 2022)
Godsdienst	Christendom (52,1%) Geen religie (30,1%) Islam (2,6%) Boeddhisme (2,4%) Hindoeïsme (1,9%) Overig (1,3%)
Taal	Engels (English)
Munteenheid	Australische dollar
Volkslied	Advance Australia Fair
Nationale feestdag	26 januari
Landcode	AUS
Portaal Australië

Australië is een land in Oceanië. Australië werd onafhankelijk op 1 januari 1901 en heeft meer dan 20 miljoen inwoners. Het land ligt op het zuidelijk halfrond. Ze spreken er vooral Australisch Engels, dat is Engels met een beetje accent en wat aparte woorden.

Australië wordt nu vooral bewoond door Europeanen, maar vroeger bevolkten de Aboriginals het hele eiland. Australië is bekend om verschillende dingen. Onder andere de prachtige natuur, het Great Barrier Rif en het grote Sydney Opera House maken het grote eiland erg bekend.

Geschiedenis

Voor de Europese ontdekking van Australië

Ongeveer 50.000 jaar geleden kwamen de eerste mensen naar Australië. Engelsen noemen hen sinds 1789 Aboriginals, een Latijnse term voor 'oorspronkelijke bewoners'. Deze bewoners waren afkomstig uit Zuidoost-Azië. Omdat er 50.000 jaar geleden veel water bevroren was, Bijvoorbeeld aan de Noord- en Zuidpool, kwamen er natuurlijke bruggen van Azië naar Australië waardoor mensen en dieren naar Australië konden lopen. Dit was een proces van circa 40.000 jaar. De aarde warmde op, het ijs begon te smelten en de zeespiegel op aarde steeg. Zo werd Australië een eiland.

In het jaar 150 werd er voor het eerst over Australië geschreven door de Grieken. Ze noemde het land "Terra Australis" oftewel Zuidkust. Veel mensen waren gefascineerd door het onbekende land en gingen er naar op zoek.

De vlag van Aboriginals

De vlag van de Aboriginals is aan de bovenkant zwart. Het zwarte symboliseert de Aboriginals. De onderkant is rood en dat symboliseert de aarde. In het midden van de vlag staat nog een gele cirkel die de zon symboliseert.

Bestand:Vlag aboriginals.jpg

Europese ontdekking en kolonisatie

In 1606 legde het Hollandse schip ‘Duyfken’ aan in de Golf van Carpentaria in het noorden van Australië, tegenover Nieuw-Guinea. Kapitein Willem Janszoon was niet erg gecharmeerd van het moerassige land met zijn vijandige bewoners, en keerde terug naar Bantam op Java. In 1616 bereikt een ander Nederlands schip Shark Bay (nu Denham) in het uiterste westen van Australië. De volgende anderhalve eeuw bezoeken nog diverse Nederlanders, Fransen en Engelsen dit land dat dan inmiddels “Nieuw Holland” genoemd wordt, maar men voelt weinig behoefte het nogal barre land te verkennen of koloniseren. In 1770 vaart Engelsman James Cook als eerste Europeaan langs de oostkust van Australië, gaat aan land in Botany Bay (nu Sydney), claimt de oostkust voor Engeland, en noemt die “Nieuw-Zuid-Wales”.

Bij terugkeer van Cook in Engeland ziet de Engelse regering in Australië een oplossing voor de overbevolkte Engelse gevangenissen, te meer als Engeland door het definitieve verlies van de koloniën in Noord-Amerika, die zich in 1783 onafhankelijk maken als de Verenigde Staten, daar geen gevangenen meer heen kan deporteren. Engeland sticht dus strafkoloniën in Australië, de eerste in 1788 in het huidige Sydney. Nog voor 1800 beginnen ook vrije Engelsen zich te vestigen; ze kunnen voor vrijwel niets stukken land aankopen van de Britse regering.

De Britse kolonisators eigenen zich direct het land en de waterbronnen van de inheemse bevolking, de Aboriginals, toe, en rechtvaardigen dit met de redenering dat deze inboorlingen het begrip ‘landeigendom’ niet kennen en ‘dus’ wel verdreven kunnen worden. Verwoesting van land en voedselbronnen van de Aboriginals leidt tot hun verhongering; Aboriginals reageren tot in de 19e eeuw met gewapend verzet en guerrillaoorlog; blanke kolonisten reageren daar weer op met grote gewelddadigheid en willekeurige massaslachtingen, zoals in Pinjarra (1834), Myall Creek (1838), Battle Mountain (1884) en Coniston (1928). Schattingen zijn dat in 1770 de Aboriginal-bevolking ongeveer 700.000 mensen telde, en dat tegen het jaar 1900 90% daarvan was weggevaagd door de gevolgen van landdiefstal (tegen 1870 hebben de Europeanen zich alle vruchtbare gebieden toegeëigend), direct geweld en Europese besmettelijke ziekten. Bij direct geweld worden in totaal tussen de 10.000 en 20.000 Aboriginals en 3.000 blanken gedood. In alle uithoeken van het enorme eiland ontstaan Britse kolonies: 1824 bij Brisbane (oost), 1829 bij Perth (zuidwest), 1835 Melbourne (zuidoost), 1836 bij Adelaide (zuid), 1869 Darwin (noord).

De ver van elkaar gelegen gebieden worden afzonderlijk bestuurd door een eigen gouverneur. Na 1855 krijgen ze geleidelijk een grotere mate van zelfbestuur binnen het Britse rijk. De koloniën zien om diverse redenen voordelen in samenwerking, en dit leidt in 1901 tot de oprichting, met instemming van het Britse parlement, van de "Commonwealth (republiek) of Australia" als gedeeltelijk autonoom (zelfstandig) gebied binnen het Britse rijk.

1901-1945

In 1901 keurde Australië een federale grondwet goed en werd een zelfregerend deel (dominion) van het Britse Rijk. Australische troepen namen aan beide wereldoorlogen deel. In de Tweede Wereldoorlog vochten Australische eenheden onder andere op Ambon, in Egypte, op Kreta en in de Pacific.

Melbourne werd de eerste hoofdstad, maar in 1911 schreef de regering een prijsvraag uit voor het ontwerp van een nieuwe hoofdstad. Het winnende ontwerp van de Amerikaanse architect Walter Burley Griffin werd uitgevoerd vanaf 1913, en in 1927 werd het aldus ontstane Canberra de nieuwe hoofdstad.

1945-heden

Sinds de Tweede Wereldoorlog is Australië veranderd door een streng immigratieprogramma. Hierdoor werden lange tijd uitsluitend blanke Europeanen toegelaten, maar sinds de jaren '80 is de instroom van Aziaten sterk toegenomen. Dit alles leidde tot wrijving in de samenleving, en in 1996 behaalde Pauline Hanson met haar One Nation Party en een programma gebaseerd op xenofobische xenofobische uitgangspunten 1 miljoen stemmen.

Australië blijft een constitutionele monarchie met Koningin Elizabeth II als staatshoofd: een referendum om een republiek te vestigen werd in 1999 afgewezen.

Bevolking en cultuur

Taal

Australiërs spreken Engels, omdat het land een kolonie van Groot-Brittannië was. Toch hebben de Australiërs er een eigen taal van gemaakt. Veel woorden worden afgekort. Bijvoorbeeld: barbecue wordt Barbie en breakfast wordt breakie. Als Australiërs Engels spreken hebben ze een apart accent.

Woord	Uitspraak	Vertaling
Akle-bitter	[enkel-bitter]	Een klein kind
Beauty	[bjoetie]	Geweldig, mooi, te gek!
Bloke	[bloowk]	Een man/vent
Bird	[burd]	Meisje
G'day	[dsjie-deej]	Hallo

Godsdienst

In Australië zijn groeiende gemeenschappen zoals: moslims, hindoes, sikhs en boeddhisten. Australië telt inmiddels ongeveer 25 moskeeën en verder zijn er sikhs en boeddhisten. Meer dan een miljoen Australiërs hangt geen enkele godsdienst aan.

Geloven in Australië

• Anglicaans 26%
• rooms-katholiek 26%
• Methodisme en presbyteriaanse 10%
• Grieks-orthodox 3%
• Baptisten 3%
• Lutheranen 3 %

Aboriginals hebben hun eigen geloof. Ze geloven dat een geest van een overledene terugkeert in het lichaam van een ander mens (reïncarnatie). Het grootste deel van de inwoners van Australië is christen; zo hangt 75% van de inwoners dit geloof aan. Maar godsdienst in Australië is geen vanzelfsprekend iets; meer dan 1.000.000 Australiërs zeggen helemaal niet te geloven. Vooral de laatste jaren loopt het kerkbezoek terug in het land.

Voedsel

Bush Tucker wordt veel gegeten in Australië, dit is eten wat je direct uit de natuur haalt. En staat bekend om zeer sterke vieze smaken. Bush Trucker betekent letterlijk: eten dat de woestijn biedt. Australië kende lang geen echte eigen keuken, het was zo slim om het beste eten van anderen culturen over te nemen. Naast de enorme keuze aan restaurants kun je ook in de supermarkt net als in Nederland eten uit allerlei landen en culturen kopen. in het land wordt er veel vlees gegeten. Er zijn veel soorten fruit, de meeste komen uit hun eigen land, maar het is daar iets duurder dan in Nederland. Ze hebben er ook het BYO-concept dat wil zeggen "Bring Your Own", dat betekent dat je zelf drinken mee mag nemen naar een restaurant. Ze hebben er veel zeebanket warm en koud. In Australië eten ze ook wel schaaldieren sommige schaaldieren kunnen wel 10 cm lang zijn. Ook is er veel vlees veel mensen vinden dat als je er bent lamsrib moet proberen want, dat eten kunnen ze heel lekker klaarmaken. Er worden nu ook veel wilde dieren op de menu kaart gezet zoals kangoeroevlees en krokodillenvlees en ook wordt er in Australië veel fruit als toetje gegeten. Door de veel verschillende klimaten hebben ze daar heel veel soorten fruit. Australiërs lusten ook wel bier. Elk dorp hoe klein ook heeft wel een café ze drinken het bier koud. Ze drinken ook wel wijn in Australië. Australiërs drinken veel thee. Men drinkt meestal thee met melk dat heet white tea, en thee met suiker black tea. Er zijn ook veel lekkernijen een voorbeeld is pavlova.

Politiek

Te moeilijk Dit artikel is te moeilijk voor de kinderen van WikiKids. Wil jij het aanpassen zodat iedereen het kan begrijpen? Schrijftips vind je op deze pagina.

Sinds 1901 is Australië - officieel Commonwealth of Australia - een Federatie. Het Australische politieke stelsel is afgeleid van dat van Groot-Brittannië. De federale regering wordt in Australië de Commonwealth genoemd en is gezeteld in de hoofdstad Canberra. De Commonwealth is gebaseerd op een door het volk verkozen Parlement met twee kamers: het Huis van Afgevaardigden en de Senaat. Aan het hoofd van de regering staat de minister-president. Op dit moment is dat Kevin Rudd. De partij – of coalitie coalitie van partijen – met een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden wordt de regering en de ministers worden aangesteld uit beide kamers. In Australië is er sprake van een tweepartijensysteem met een links blok (Labor) en een rechts blok (een coalitie van Liberal Party en National Party). Op dit moment is de Australian Labor Party met Kevin Rudd aan het roer de grootste partij. Hoewel Australië een onafhankelijke natie is, is de monarch van Groot-Brittannië officieel ook de monarch van Australië. Op dit moment is dat Koningin Elizabeth II. De Koningin benoemt op advies van de verkozen Australische Federale Regering de Gouverneur-generaal van Australië om haar te vertegenwoordigen.

Net zoals de Verenigde Staten, maar in tegenstelling met Groot-Brittannië, heeft Australië een geschreven grondwet. Deze definieert de functies van de Commonwealth, zoals buitenlandse betrekkingen en handel, defensie en immigratie. De Commonwealth deelt de verantwoordelijkheden voor het bestuur van dit uitgestrekte land met de regeringen van de zes staten en twee autonome territoria.

Bestuurlijke indeling

De zes staten van Australië met de hoofdsteden zijn:

De twee autonome territoria met hun hoofdsteden zijn:

Verder zijn er nog een aantal kleine externe territoria die niet op vaste Australische land liggen en die rechtstreeks door de Commonwealth worden bestuurd. Dit zijn bijvoorbeeld de Heard en Macdonald Islands en het Australian Antarctic Territory.

Zowel de staten als de autonome territoria hebben een vorm van zelfbestuur, maar de staten zijn in verhouding tot de territoria een stuk zelfstandiger. Elke staat heeft zo een eigen premier, parlement met een Senaat en Huis van Afgevaardigden en een grondwet. De Commonwealth regelt de zaken van nationaal belang en laat de meeste regionale wetgeving en uitoefening daarvan over aan de staten.

Hoewel de territoria wel een eigen wetgeving, een Huis van Afgevaardigden en een Chief Minister hebben, zijn ze met het besturen van hun territoria een stuk afhankelijker van de Commonwealth. Zo is de Commonwealth bijvoorbeeld direct bevoegd om uranium uit de mijnen van het Northern Territory op te diepen, maar kan dit niet zomaar in Western Australia doen. De Commonwealth is het dus toegestaan direct macht uit te oefenen in de territoria. In de staten is dit een stuk moeilijker en alleen mogelijk via een zeer strikte regelgeving.

Geografie

Klimaat

Australië ligt tussen de 10 en 45 graden Zuiderbreedte. Dat is de woestijngordel op zowel het noordelijk als zuidelijk halfrond. Op dezelfde breedtegraad op het noordelijk halfrond ligt bijvoorbeeld de Sahara. Het overgrote deel van het land heeft een droog klimaat. Vooral in het westen lopen de temperaturen behoorlijk op. Temperaturen boven de 40 graden zijn goed mogelijk. Alleen aan de randen van het continent is het klimaat natter. De noordkust heeft een tropisch regenklimaat. In het zuidwesten en het oosten van Australië heerst een maritiem klimaat. Op andere pagina's wordt dieper ingegaan op de drie hoofdklimaten van Australië. De seizoenen in Australië zijn tegengesteld aan het noordelijk halfrond. De lente duurt van september tot november, de zomer van december tot februari, de herfst van maart tot mei en de winter van juni tot augustus. De seizoenen zoals we die in Europa kennen zijn alleen in het zuiden aanwezig. In het noorden is sprake van een droge en een natte tijd.

Landschap

Australië is veel natuur zoals bossen, woestijnen, rotsgebieden en bergen. Er zijn miljoenen vierkante kilometers woestijn en bossen. Een groot deel van Australië is droog. Er zijn acht bekende woestijnen. De meeste bergen zijn niet hoger dan 2000 meter. Het land heeft geen vulkanen. Er zijn ook veel bosbranden in Australië doordat het er zo heet is. Australië ligt aan de Indische en de Grote Oceaan.

Dieren

De bekendste diersoorten die in Australië leven zijn de kangoeroe en de koala. De wallabie is een kangoeroe maar dan in het klein. Tasmanian devils zijn gevaarlijk. Het is maar te hopen dat je deze niet tegenkomt, want dan is je leven niet veilig!

De koala is een buideldier. De koala staat vooral bekend omdat hij veel slaapt. De koala is ook een buideldier net als de kangoeroe. Koala betekent in het Aboriginal taal geen water. Ze drinken ook wel gewoon water. Je komt er niet zo snel een tegen want het zijn nachtdieren.

De dingo komt ook in Australië voor. De dingo wordt ook wel de ‘de wilde hond van Australië’ genoemd. Hij huilt net als een wolf. Hij eet konijnen, ratten, muizen en zelfs kangoeroes.

Er leven in Australië ook veel slangen. Gelukkig is het land zo groot dat ze genoeg plekken hebben om weg te kruipen. Je ziet ze dus bijna nooit. In Australië leven een paar slangen die heel gevaarlijk zijn, dit zijn de taipanslang en de tijgerslang. De tijgerslang valt mensen aan en zijn gif is dodelijk.

Er zijn ook walvishaaien, ze zijn de grootste van de haaienfamilie. Deze haai weegt 40.000 kilo en kan 18 meter lang worden! De walvishaai is niet gevaarlijk voor mensen. Hij eet kleine visjes en plankton.

Roggen lijken een beetje op pannenkoeken. Ze kunnen wel 6 meter in de doorsnee worden.

Het vogelbekdier is een zoogdier dat eieren legt en een eendensnavel heeft. Toen het vogelbekdier voor het eerst werd gezien, dachten ze dat het een grap was. Maar het beestje leeft echt in Australië.

Onderwijs

Australië is een groot eiland met veel verschillen tussen scholen in steden. Het onderwijs in Australië is onderverdeeld in verschillende niveaus. Het systeem is niet te vergelijken met dat in Nederland of België.

Op school hebben ze Biologie en Aardrijkskunde. Eigenlijk hebben ze alle vakken die wij ook hebben.

De student volgt een les in plaatselijke high school. De lessen beginnen om 8:45 en eindigen om 15:15. Op de lagere scholen moet je een uniform dragen Op scholen, zeg maar uit de regio, heb je een soort telefoon waarmee je communiceert met je juf of meester die op een heel andere plek zit te werken met andere leraren in een gebouw die dan weer met andere kinderen communiceert en hun vragen beantwoordt.

Toerisme

Het toerisme heeft zich sinds de jaren zeventig sterk ontwikkeld en vormt een steeds belangrijker onderdeel van de Australische economie.

De meeste toeristische trekpleisters liggen in het oosten, in Queensland en New South Wales. Sydney wordt vooral bezocht om de brede, kilometers lange stranden die zich binnen de stadsgrenzen bevinden en om het nabij gelegen Kuringgai Chase National Park, een mooi dierenreservaat. Australiës bekendste zoogdier, het vogelbekdier, kun je zien in het wildreservaat Healesville, 65 km van Melbourne. Ten zuiden van Canberra liggen de Snowy Mountains, waar het skiseizoen in juni begint en Thredbo en Perisher zijn de voornaamste wintersportcentra. Australiës grootste toeristische attractie is het Groot Barrièrerif voor de noordoostkust. Great Keppel Island in het zuiden is beroemd om zijn witte stranden. De Gold Coast is het favoriete vakantiegebied van de Australiërs en ligt 80 km ten zuiden van Brisbane.

Midden in de Australische outback ligt de oude kolonistenstad Alice Springs, de enige stad in een omtrek van honderden kilometers. Ruim 350 km ten westen van deze stad liggen Ayers Rock (met prehistorische tekeningen) en de felgekleurde rotsen van Mount Olga.

Op het groene en vruchtbare Tasmanië biedt het landschap een totaal andere aanblik dan waar ook op het continent. Cradle Mountain in Lake St. Claire National Park is hier het grootste natuurgebied en zeer in trek bij forelvissers. In Port Arthur, 100 km ten zuidoosten van Tasmaniës hoofdstad Hobart, liggen nog de ruïnes van gevangenissen en bewakersverblijven uit de tijd dat Australië een strafkolonie was. Toeristen hebben een visum nodig voor Australië. De beste tijden voor een bezoek verschillen per landstreek. Voor South Australia zijn het de maanden september tot december, voor Queensland juni tot september, voor New South Wales september tot mei, voor Western Australia augustus tot november.

Europa is op het ogenblik één van de belangrijkste toeristische markten voor Australië. Een kwart van alle inkomende toeristen komt daar vandaan, maar belangrijker is dat de Europeanen liefst 33% van alle uitgaven voor hun rekening nemen. De jaarlijkse groei van het aantal Europeanen bedraagt ruim 5%. In 2004 bezochten 5,2 miljoen buitenlandse toeristen Australië en dat was een record. Samen gaven ze 14 miljard euro uit. Men verwacht dat het inkomende toerisme de komende tien jaar zal groeien tot een totaal van 9,2 miljoen in 2014. De belangrijkste markten waren in 2004 Nieuw-Zeeland 1,03 miljoen bezoekers, Japan 720.000 bezoekers, Engeland 670.000 bezoekers, Verenigde Staten 433.000 bezoekers, en China 251.000 bezoekers. Duitsland was met 140.000 toeristen een sterke stijger. Het Nederlandse aandeel is nog erg bescheiden: 73.000 toeristen in 2004 en in 2003 70.600 toeristen. De meeste Nederlanders gingen naar het oosten, ruim 15.000 bezoekers gingen naar het westen.

De meeste toeristen komen aan via de luchthavens van Melbourne of Sydney. Soms komen ze ook aan met de nationale luchtvaartmaatschappij, Qantas.

Fotogalerij

• Australië sateliet.jpg

  Satellietfoto van Australië

Externe links

• Beeldbankfilmpje over Australië
• Topo Australië

Klik om vast te zetten
Een coalitie is een groep partijen die samen regeren.

Klik om vast te zetten
Xenofobie betekent angst voor iemand die of iets wat vreemd is, bijvoorbeeld uit een ander land