Auschwitz (concentratiekamp)
| Auschwitz | |
|
| |
|---|---|
| Periode | 1940-1945 |
| Type kamp | Concentratie- en vernietigingskamp |
| Plaats | Auschwitz, Polen |
| Mensen | |
| Beheerder | SS |
| Kampcommandant | Rudolf Höss |
| Gevangenen | 1.300.000 |
| Doden | 1.100.000 |
Portaal  Tweede Wereldoorlog
| |
Auschwitz ligt ten zuidoosten van Polen, nabij de stad Krakau. In mei 1940 werden de kazernes en buitenwijken van Auschwitz (Oświęcim) ingericht als concentratiekamp. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Auschwitz een concentratiekamp waar ongeveer 1.300.000 joden, zigeuners en andere gevangenen zijn vermoord door de nazi's. Het is niet precies duidelijk hoeveel slachtoffers er zijn gevallen in Auschwitz, hier is ook niet meer achter te komen. De schatting die er is gemaakt hebben ze gebaseerd op het aantal treintransporten naar Auschwitz. Voor de vernietiging van de Europese Joden werd in maart 1942 het veel grotere kamp Birkenau ook wel Auschwitz ll genoemd in gebruik genomen. Dit lag drie kilometer van Auschwitz l vandaan.
3 kampen
Auschwitz bestond uit drie verschillende kampen:
- Auschwitz I (was vooral bedoeld voor het verzamelen van mensen).
- Auschwitz II (ook wel Auschwitz-Birkenau genoemd; vernietigingskamp).
- Auschwitz III (werkkamp).
Auschwitz
Ligging Auschwitz
De aanleiding voor de oprichting van het kamp Auschwitz was het groeiende aantal gearesteerde Polen door de Duitsers. In de periode van 1940-1941 hebben de Duitsers de bevolking uit wijken van Oświęcim en acht wijken in de omgeving uit de dorpen verdreven van de plaats waar het kamp zou komen. In de stad en in de omgeving werden 1200 huizen gesloopt. Op het terrein van Auschwitz en dicht bij het kamp werd plek gemaakt voor het kamppersoneel.
Auschwitz I
Het oorspronkelijke concentratiekamp en het administratieve centrum van het kampencomplex, was ondergebracht in een oude Poolse kazerne aan de rand van het dorp. Het was opgezet naar een model van de concentratiekampen in Duitsland en werd in eerste instantie gebruikt om Poolse verzetsmensen en intellectuelen op te sluiten. Gevangen in dit kwam moesten vaak buiten het kamp dwangarbeid verrichten en marcheerden dagelijks door de toegangspoort waarop in metalen letters de spreuk ‘Arbeit macht frei ‘ was aangebracht
Auschwitz ll
Dit kamp wordt ook wel Auschwitz II Birkenau genoemd, het grootste kampencomplex. In dit kamp ontstonden de grootste massavernietigingen, met gaskamers waar gedeporteerde Joden werden vermoord. Alle kampen en subkampen van het complex werden door de Duitsers overal met torens en omheiningen met prikkeldraad afgezet, contact met de buitenwereld was verboden en onmogelijk.
Aankomst
De mensen kwamen aan met de trein. Ze werden niet in gewone wagons vervoerd, maar in veewagons. De mensen hadden in de trein heel weinig ruimte, vaak kon je er niet eens zitten. Als de mensen uit de trein kwamen, werden ze opgedeeld in twee groepen: mannen aan de ene kant en vrouwen en kinderen aan de andere kant. Sterke mannen moesten hard werken in het werkkamp (Auschwitz III), sommige vrouwen werd uitgekozen om ook te gaan werken. Het bereiden van eten of het maken van kleren waren taken wat de vrouwen mochten doen. De overgebleven mannen, vrouwen en kinderen weren al gauw naar de gaskamers gebracht.
Gaskamers
De mensen werden vermoord in gaskamers. Deze gaskamers leken op douches. Tegen de mensen werd ook verteld dat ze zich moesten douchen. Als ze uitgekleed waren, gingen de mensen allemaal tegelijk de gaskamer in. Hier werd een bus met giftig gas naar binnen gegooid. Dit gas heet Zyklon B. Dit hebben de nazi's eerst getest, de eerste keer hadden ze te weinig gifgas gebruikt waardoor niet iedereen meteen dood was. Door meer gifgas in de gaskamers te doen, stierven wel alle mensen meteen. Het gifgas bleek goedkoop en efficiënt en zo konden veel mensen tegelijk worden vermoord. De dode mensen werden naar het crematoria gebracht. Hier werden zij verbrand door mensen die daarvoor geselecteerd waren toen ze uit de trein kwamen. Na dit werk werden ook deze mensen vermoord.
De waarheid verbergen
Op het moment dat de nazi's zagen dat ze de oorlog zouden gaan verliezen, probeerden ze voor de buitenwereld te verbergen wat er precies was gebeurd in de concentratiekampen. Zo hebben ze de gaskamers gebombardeerd en hebben ze zoveel mogelijk ander bewijsmateriaal proberen te vernietigen. De bevrijding ging te snel voor de nazi's waardoor ze niet al het materiaal hebben kunnen vernietigen. Toen de Russen kwamen lagen overal stoppels van verbrande documenten en overleden mensen op de grond. Er waren ook heel veel kleren, koffers, brillen en schoenen van de slachtoffers, dit is bewaard en is nu te zien in het museum bij Auschwitz. Hier zijn alle spullen bewaard gebleven van de overleden mensen.
Ontsnappingen
In Auschwitz zijn 700 pogingen gedaan om te ontsnappen. Hiervan lukte het 300 mensen om ook echt te ontsnappen. Als je probeerde te ontsnappen en het lukte niet, werd je opgesloten en kreeg je geen eten meer tot je dood was. Lukte het wel, dan werden er 10 mensen opgesloten tot ze dood waren, ook zonder eten. Ook werd je familie dan opgepakt en naar Auschwitz gebracht.
De bevrijding
Auschwitz werd op 27 januari 1945 bevrijd. Toen waren er al 1,1 miljoen mensen vermoord. Dat is meer dan 50 keer een volle Amsterdam ArenA. Auschwitz werd bevrijd door de Russen. Toen zij daar aankwamen waren er nog 7500 uitgeputte en doodzieke gevangenen. Zelfs na de bevrijding gingen er nog mensen dood, doordat ze gewoon te ziek waren.
Bekende gevangenen
Anne Frank en haar vader Otto Frank hebben ook in Auschwitz gevangengezeten. Zij zaten in het werkkamp (Auschwitz III). Anne Frank werd later naar een ander concentratiekamp (Bergen-Belsen) gebracht.
Slachtoffers
Het is niet exact duidelijk hoeveel slachtoffers er zijn gevallen in Auschwitz, dit ook niet te achterhalen. Berekend vanuit het aantal treintransporten dat is vertrokken naar Auschwitz, is er een schatting dat er 1.3 miljoen mensen zijn gestorven in Auschwitz. Mensen zijn er vergast in de gaskamers maar ook gestorven aan ziektes, uitdroging, verhongering en het harde werken.
Bronnen
Diverse Dic uit Nederland en Vlaanderen. (2017). Vernietigingskampen, een verleden. In D. D. Vlaanderen, Vernietigingskampen, een verleden. Diepenbeek: Demer Uitgeverij.
Muns, M. (2012, 1 24). De kronkelige weg naar Auschwitz . Opgeroepen op 11 5, 2017, van Kennislink: https://www.nemokennislink.nl/publicaties/de-kronkelige-weg-naar-auschwitz/
Nederlands Auschwitz Comité. (2017). Auschwitz-Birkenau. Opgeroepen op 11 5, 2017, van Website Auschwitz: http://www.meeroverdeholocaust.nl/woordenlijst/afdeling-iv-b-4
Auschwitz - Birkenau. (2017). Auschwitz. Opgeroepen op 1 25, 2018, van Auschwitz - Birkenau - geschiedenis en heden: http://auschwitz.org/en/more/dutch/