Admiral Graf Spee

Admiral Graf Spee
De Graf Spee in 1936
Type	Vestzakslagschip, vaak gezien als kruiser
Klasse	Deutschlandklasse
Opdracht verstrekt	Nazi-Duitsland
Gebouwd door	Reichsmarinewerft, Wilhelmshaven
Kiel gelegd	1 oktober 1932
Te water gelaten	30 juni 1934
In dienst gesteld	6 januari 1936
Lot	opgeblazen op 17 december 1939
Details
Afmeting (lengte x breedte x diepgang)	186 meter × 21,6 meter × 7,4 meter
Waterverplaatsing (toegelaten tonnen)	12.100 ton
Voortstuwing (ketels / machines)	8 MAN 9 cilinders dieselmotoren
Totale APK	55.400
Prestaties (snelheid / actieradius)	28,5 knopen
Bewapening
Kanons	2 × 3 280 mm 8 × 1 150 mm 3 × 2 105 mm 4 × 2 37 mm 8 × 1 20 mm
Torpedobuizen	2 × 4 533 mm
Pantser (gordel / dek / hoofdgeschutstorens)	140 × 100 × 45-70 mm
Vliegtuigen	2 vliegtuigen
Bemanning
Aantal bemanningsleden	ongeveer 1.000 koppen
Portaal Binnen- en zeevaart

De Admiral Graf Spee was een vestzakslagschip van de Duitse marine. Hij werd in 1934 te water gelaten en bracht tijdens de Tweede Wereldoorlog veel Britse koopvaardijschepen tot zinken.

Bouw en kenmerken

De kanonnen van de Graf Spee.

In het Verdrag van Versailles werd afgesproken dat Duitsland geen slagschepen meer mocht hebben die zwaarder waren dan 10.000 ton. Daarom begon Duitsland met het bouwen van een mini-slagschip, maar hij moest wel snel zijn en veel vuurkracht hebben. Een nadeel was dat de bepantsering werd beperkt, om zo de limiet van 10.000 ton niet te overschrijden. Hoewel het schip er niet lichter op werd, draaide de Graf Spee op dieselmotoren, in plaats van stoomturbines. Later bleek dat de Duitsers de limiet hadden overschreden.

De Admiral Graf Spee, vernoemd naar naar de Duitse admiraal Maximilian Graf von Spee, was een schip van de Deutschlandklasse. De Deutschlandklasse bestond uit 3 pantserschepen. De Britten noemden deze 3 pantserschepen vestzakslagschepen. Alle 3 de schepen werden tussen 1931 en 1934 te water gelaten en vochten in de Tweede Wereldoorlog.

Missie

De Admiral Graf Spee circa 1938.

Langsdorff

In oktober 1938 kreeg Hans Langsdorff, een 44-jarige kapitein, het bevel over de Admiral Graf Spee, in die tijd het meest modernste schip. Op 21 augustus 1939 werd hij op een geheime missie gestuurd. Op 24 augustus zette hij koers naar de Zuid-Atlantische Oceaan. De Graf Spee verdween in de immense omvang van de grote Atlantische Oceaan. Langsdorff was aardig tegen de bemanning en hij maakt er een trouwe eenheid van. Hij had niet veel met de nazi-regering in Berlijn.

Richting de Zuid-Atlantische Oceaan

De bemanning wist de bestemming niet, alleen Langsdorff wist dat. Adolf Hitler had de Graf Spee opdracht gegeven om Britse handelsschepen aan te vallen. Het was toen nog geen oorlog, maar Hitler wist wel dat het snel oorlog zou worden. Op 1 september begon de Tweede Wereldoorlog met de Duitse aanval op Polen. Pas op 26 september gaf de Duitse legerleiding de opdracht om Britse handelsschepen aan te vallen. De Graf Spee hoefde niet lang te wachten op hun eerste slachtoffer. Langsdorff was geen slecht man. Integendeel, hij nam de vijandelijke bemanning gevangen en behandelde ze goed. Pas toen de bemanning van boord was, brachten de Duitsers het schip tot zinken. Langsdorff volgde het oorlogsrecht.

De Graf Spee week uit naar de Indische Oceaan en bracht de Africa Shell tot zinken. Daarna ging Langsdorff weer terug naar de Zuid-Atlantische Oceaan, richting Zuid-Amerika. De Graf Spee bracht nog veel meer schepen tot zinken, maar Langsdorff maakte geen doden. Het mini-slagschip wist altijd te ontkomen.

Op zoek naar de Graf Spee

De HMS Achilles gezien vanaf de HMS Ajax tijdens de slag bij de River Plate, december 1939.

De Britse marine werd ongerust. Ze moesten wat doen, anders zou het Duitse slagschip nog meer koopvaardijschepen vernietigen. Het probleem was dat ze niet wisten waar de Graf Spee zich bevond. Toch stuurden ze een paar konvooien met schepen.

De Graf Spee zocht in de nacht met sterke zoeklichten, maar die zijn vele kilometers verderop te zien. Ze zagen een vrachtschip voorbij varen, maar Langsdorff laat hem gaan. Die beslissing bleek later fataal te zijn. Het was een Noors schip en Noorwegen hoorde bij de geallieerden. Noorwegen gaf de locatie van de Graf Spee door aan Londen. Hij voer richting Zuid-Amerika. Twee lichte kruisers en één zware kruiser moesten het mini-slagschip uitschakelen. Het Brits eskader stond onder leiding van Langsdorffs' ergst denkbare vijand, Henry Harwood. Hij had veel verstand van mini-slagschepen en hij wist hoe hij ze moest uitschakelen. Harwood liet zijn schepen richting de havens van Montevideo en Buenos Aires varen, omdat hij dacht dat de Graf Spee daar naartoe zou varen.

De slag bij de River Plate

De Graf Spee moest weer terug naar Duitsland voor een onderhoudsbeurt. Maar Hans Langsdorff wilde met zijn schip nog één succes halen, tegen de bevelen van Berlijn in. Toen hij op 13 december 1939 hoorde dat er Britse schepen voor de kust voeren, ging hij erop af. Tot zijn grote schrik zag hij dat het zwaarbewapende oorlogschepen waren. De eerste zeeslag van de Tweede Wereldoorlog was begonnen. Hij had geen andere keus dan aan te vallen, omdat de Britse schepen hem al hadden opgemerkt. De kanonnen van de Graf Spee konden 22 kilometer ver schieten. Maar de Britten waren al gevaarlijk dichtbij. Ze bestookten de Graf Spee met torpedo's. Het Duitse slagschip probeerde ze wanhopig te ontwijken, maar de Graf Spee gaf niet op en bracht de zware kruiser veel schade toe. Ook de andere kruisers raakten beschadigd. Op 13 december 1939 om 8 uur in de ochtend was de slag voorbij, maar de winnaar was onbekend. De Britten wisten niet hoe zwaar de Graf Spee was beschadigd. Langsdorff zocht de dichtstbijzijnde diepwaterhaven op. Het schip was beschadigd en bovendien was de munitie op. Hij ging naar de haven van Montevideo en verwachtte hulp van het neutrale land.

In Montevideo

De Graf Spee zinkt.

Uruguay was dan wel neutraal, maar het was sterk afhankelijk van het Verenigd Koninkrijk. De Graf Spee was inmiddels al in de haven en de lichamen van de doden werden geborgen. De gevangenen werden vrijgelaten. Het slagschip moest worden gerepareerd voor de terugreis naar Duitsland. Uruguay gaf Langsdorff een paar dagen, maar dat was niet genoeg. Bovendien was de Graf Spee ingesloten door Engelse marineschepen.

Het einde

Op 17 december 1939 om zes uur 's avonds verliet de Graf Spee de haven van Montevideo. Op het mini-slagschip was weinig bemanning. Langsdorff gunde de vijand geen overwinning. Hij zou zelf de Graf Spee tot zinken brengen met springstof. Rond acht uur explodeerden de springladingen, nadat de bemanning was gevlucht met sloepen. Het vloog in brand en zonk daarna. Langsdorff en zijn bemanning vluchtten daarna naar Buenos Aires, waar de Duitse marineofficier op 20 december 1939 zelfmoord pleegde. De bemanning kon niet meer terug naar Duitsland, maar ze wisten heel goed dat de kapitein hun leven had gered. Hans Langsdorff werd met eer begraven. Hitler noemde hem later laf, omdat hij niet met zijn schip ten onder was gegaan. De Argentijnse marine hielp de meeste mannen terug naar Duitsland.