Karel V van Frankrijk
Deze Karel heeft helemaal niks te maken met de keizer Karel V van het Heilige Roomse Rijk!
Karel V of in het Frans Charles V (geboren in Vincennes op 21 januari 1338 – gestorven in Beauté-sur-Marne in 16 september 1380), bijgenaamd de Wijze, was van 1364, het jaar dat zijn vader overleed, tot 1380 toen hij zelf stierf de koning van Frankrijk. Hij kwam uit het huis Valois en was de opvolger van Jan II van Frankrijk. Zelf werd hij opgevolgd door zijn zoon Karel VI van Frankrijk, die later gek werd.
Charles was de eerste die de titel "Dauphin" (kroonprins) droeg.
Leven
Jeugd en regentschap
Karel V werd op 21 januari 1338 geboren als de zoon van koning Jan II van Frankrijk en Bonne van Luxemburg. Toen zijn vader in 1356 gevangen werd genomen door de Engelsen moest Karel zijn plaats innemen als regent. Dat was moeilijk voor de dauphin, die nog maar 18 jaar was en erg tenger. Hoe kon hij nou, in z'n eentje, dat hele land besturen dat geplunderd werd door de Engelsen! Maar zijn zwakte leek maar zo, want onder zijn zieke lichaam bevond zich een keiharde geest, die prima in staat was om het land te besturen. Toen hij in 1357 aan het parlement vroeg om meer geld, dat naar het leger zou gaan, toen ging het mis. Étienne Marcel, de leider van de Parijse kooplieden, zorgde ervoor dat de burgerij boos werd op de dauphin. Marcel zette Karel onder druk, en die moest het parlement meer macht geven. Karel werd gedwongen de Grote Ordonnantie te ondertekenen maar vluchtte daarna weg. Étienne Marcel bezette Parijs en maakte een nieuwe regering. Het leek wel een vroege Franse Revolutie! Alsof dit nog niet genoeg was kwamen de boeren in opstand tegen de edelen (niet de regent)! De jacquerie werd geleid door Guillaume Cale en veel ridders vonden de dood. Uiteindelijk bundelden de edellieden hun krachten en onder leiding van de slechte Karel van Navarra, de Boze, versloegen ze de boeren. Uiteindelijk kwam er een alles-of-niets slag. De edelen nodigden Guillaume echter uit om te onderhandelen over vrede. Guillaume, de vertrouwde op het erewoord van de ridders, ging naar ze toe. De ridders vonden dat hun erewoord tegenover iemand die niet van adel was echter niet telde, en vermoordde Cale. Daarna werden de boeren gemakkelijk verslagen. Met dit alles werd Étienne Marcel niet populair, hij had geen vinger uitgestoken om de boeren te beschermen! Toen hij ook nog Karel van Navarra, die heulde met de Engelsen, in Parijs binnen wilde laten werd het de Parijzenaars toch te veel. Terwijl Marcel Navarra binnen wilde laten werd hij gedood door aanhangers van de koning en de regent.
Koning
Toen koning Jan II in 1346 in gevangenschap stierf werd Karel koning van Frankrijk. Hij breidde het leger een heel stuk uit en ook het geld werd nu beter verdeeld. Door deze dingen kon hij in 1368 verdergaan met de oorlog tegen de Engelsen, en ditmaal ging het Frankrijk voor de wind! Door hulp van de Bretonse Bertrand du Guesclin en Olivier de Clisson worden grote delen van Frankrijk heroverd. Bertrand deed dat zo goed, dat hij werd benoemd tot de connetablé oftewel opperbevelhebber van het Franse leger. Zelf ging hij niet mee met de veldtochten, maar hij wist dat je met de ridderlijkheid de oorlog niet won. Toen hij stierf was bijna heel Frankrijk in Franse handen.
Bertrand én Karel overleden in 1380. Bertrand aan een ziekte, Karel ook. Alleen stierf Karel aan een ziekte die hij al jaren had. Hij was dan ook altijd erg zwak geweest.
Karel de Wijze
Karel werd ook wel "de Wijze" genoemd. Die naam kreeg natuurlijk niet voor niks. Hij was heel goed in lezen en had heel veel boeken. Hij stichtte de Bibliothèque Royale, in het Nederlands de Koninklijke Bibliotheek, hij schonk de bibliotheek erg veel mooie boeken. Bij het leiderschap volgde hij het boek Politica van Aristoteles en werd hij geïnspireerd door koning Lodewijk IX van Frankrijk "de Heilige". Karel besliste dat Franse koningen al op hun veertiende volwassen zouden zijn. Hij bouwde nieuwe paleizen en kastelen en vergrootte het Louvre. Dat hij daar te veel geld aan uitgaf is niet gek. Hij kwam nou eenmaal uit het huis Valois.
Familie
Op 8 april 1350 trouwde hij met Johanna van Bourbon. Ze kregen de volgende kinderen:
- Prinses Johanna (september 1357 - 21 oktober 1360)
- Prins Jan (1359-1364)
- Prinses Bonna (1360- 7 december 1360)
- Prins Jan (7 juni 1366 - 21 december 1366)
- Prins Karel (3 december 1368 - 22 oktober 1422)
- Prinses Maria (27 februari 1370 - juni 1377)
- Prins Lodewijk (13 maart 1372 - 23 november 1407)
- Prinses Isabella (24 juli 1373 - 13 februari 1377)
- Prinses Catherina (4 februari 1378 - november 1388)
|
Hugo Capet (987-996) · Robert II (996-1031) · Hugo II (1017-1025, medekoning) · Hendrik I (1031-1060) · Filips I (1060-1108) · Lodewijk VI (1108-1137) · Lodewijk VII (1137-1180) · Filips II (1180-1223) · Lodewijk VIII (1223-1226) · Lodewijk IX (1226-1270) · Filips III (1270-1285) · Filips IV (1285-1314) · Lodewijk X (1314-1316) · Jan I (1316) · Filips V (1316-1322) · Karel IV (1322-1328) · Filips VI (1328-1350) · Jan II (1350-1364) · Karel V (1364-1380) · Karel VI (1380-1422) · Karel VII (1422-1461) · Lodewijk XI (1461-1483) · Karel VIII (1483-1498) · Lodewijk XII (1498-1515) Frans I (1515-1547) · Hendrik II (1547-1559) · Frans II (1559-1560) · Karel IX (1560-1574) · Hendrik III (1574-1589) · Hendrik IV (1589-1610) · Lodewijk XIII (1610-1643) · Lodewijk XIV (1643-1715) · Lodewijk XV (1715-1774) · Lodewijk XVI (1774-1792) · Lodewijk XVII (1792-1795; claim, nooit gekroond) Eerste Franse Republiek (1792-1804) Napoleon I (1804-1814/1815) · Napoleon II (1815) · Lodewijk XVIII (1814-1824) · Karel X (1824-1830) · Lodewijk XIX (1830) · Hendrik V (1830) · Lodewijk Filips I (1830-1848) Tweede Franse Republiek (1848-1851): Liberté, Égalité, Fraternité Napoleon III (1851-1870) Derde Franse Republiek (1870-1940) | |