Hogesnelheidslijn Schiphol – Antwerpen

Hogesnelheidslijn Schiphol – Antwerpen HSL - Zuid
Opening	Antwerpen - Noorderkempen: 29 mei 2009 Amsterdam - Rotterdam: 7 september 2009 Rotterdam - Noorderkempen: 13 december 2009
Sluiting
Land	Nederland en België
Deelgebied(en)
Van naar	Schiphol Antwerpen
Aantal huidige stations	5
Status	In gebruik, o.a. door NS
Portaal Openbaar vervoer

De hogesnelheidslijn Schiphol-Antwerpen verbindt Schiphol ten zuiden van Amsterdam (Nederland) met Antwerpen (België). Het bestaat uit de volgende onderdelen:

• HSL Zuid (Nederlands deel)
• HSL 4 (Belgisch deel)

De HSL Zuid of in lange vorm Hogesnelheidslijn Zuid is het Nederlandse deel van de Schiphol - Antwerpen, die Amsterdam en Antwerpen met elkaar verbindt. Het Belgische deel wordt HSL 4 genoemd. De 100 kilometer lange dubbelspoor route is exclusief ontworpen voor personenvervoer.

De route werd officieel geopend op 6 september 2009 en de passagiersdiensten tussen Amsterdam en Rotterdam begonnen op 7 september 2009.  Internationaal verkeer van Amsterdam via Rotterdam naar Antwerpen en verder naar Brussel en Parijs begon in december 2009.

Route

Belgische grens – Rotterdam

HSL Zuid met tunnel onder Dordtse Kil. Het Belgische deel van Antwerpen sluit aan op de HSL-Zuid nabij de plaats Meer (onderdeel van Hoogstraten, de meest noordelijke stad van België). Van daaruit passeert het Breda, waar in beide richtingen een aftakking naar de stad is. Ten noorden van Breda loopt de hogesnelheidslijn parallel aan de A16 en de oude spoorlijn en kruist bij Moerdijk het Hollands Diep via een nieuwe brug. Terwijl de snelweg en de oude lijn aftakken naar Dordrecht, gaat de hogesnelheidslijn onder de Dordtse Kil door in een tunnel direct achter de bruggen en passeert Dordrecht naar het westen via de Hoeksche Waard. De Oude Maas wordt vervolgens doorkruist met een andere tunnel voordat de hogesnelheidslijn aansluit op de bestaande spoorlijn en de Betuweroute bij Barendrecht. In Rotterdam wordt de Nieuwe Maas doorkruist via de Willemsspoortunnel, waarna de treinen station Rotterdam Centraal bereiken.

Rotterdam – Amsterdam

Achter Rotterdam Centraal Station begint weer een nieuwe lijn; de noordelijke rand van de stad wordt onderdoor gereden via een tunnel, daarna gaat het langs Bergschenhoek, Bleiswijk en Zoetermeer. Tussen Hazerswoude en Hoogmade, door het Groene Hart, loopt de route ter bescherming van het landschap in een zeven kilometer lange tunnel. Ook is hier toentertijd een andere routevariant besproken, namelijk langs de snelwegen A4 en A13. Na de Groene Harttunnel komt de hogesnelheidslijn uit op de A4 en volgt deze naar Roelofarendsveen. Daarna gaat het over in Nieuw Vennep, waar het uitkomt op de Schiphollijn (spoorlijn Weesp - Leiden); hier eindigt de HSL. Treinen rijden door naar station Amsterdam Centraal via station Schiphol.

De HSL Zuid is op vijf punten aangesloten op de rest van het netwerk.

Aanleg en gebruik

Testrit HSL bij Zoetermeer met getrokken materieel

De aanleg en het maken van de plannen ging niet al te gemakkelijk. Ook zou er zo'n 2,5 miljard euro mee gemoeid zijn. Uiteindelijk bleek in 2015 dat de projectkosten geschat werden op 11 miljard euro. Naarmate het project vorderde, ontbrak de samenwerking tussen de verschillende ministeries, NS en NMBS. Alle betrokkenen streefden hun eigen belangen na en hadden geen oog voor het totale systeem. De route zou in het najaar van 2006 in gebruik moeten worden genomen; aanvankelijk zouden er dagelijks 32 treinen rijden tussen Amsterdam en Breda of Rotterdam. Elk uur zou een tweetal treinen naar Brussel worden verlengd, waarvan de helft naar Parijs. Tussen Den Haag en Brussel en tussen Breda en Brussel zouden nog meer snelverkeersporen worden aangelegd.

Rond 2006 begon men met testritten, onder andere met de Thalys. Tijdens testritten vestigde de Thalys PBKA-eenheid 4305 op 26 februari 2006 met 331 km/u een nieuw snelheidsrecord voor spoorvoertuigen in Nederland. De vertragingen in de bouw kwamen ook door problemen met de signalering en treinbeveiliging. Ook de noodzakelijke schoonmaak van de Groene-Harttunnel leverde vertraging op.

Omdat de in 2004 bestelde AnsaldoBreda V250- treinen (Fyra) niet op tijd beschikbaar waren voor de opening van de HSL Zuid, is de HSA het traject gaan rijden met gewone treinen. Voor dit doel werden twaalf Bombardier TRAXX-multisysteemlocomotieven (serie 186) gehuurd van Angel Trains International; hun maximale snelheid is 160 km/u. De Fyra gaf zo veel problemen, dat ze in 2013 terug gingen naar AnsaldoBreda.

Vanaf 2023 rijden er nieuwe treinstellen, de Intercity Nieuwe Generatie (ICNG), met een maximumsnelheid van 200 km/u. Een versie die ook is uitgerust voor het Belgische elektriciteitsnet werd in 2017 in twee exemplaren besteld voor testdoeleinden. Tegen 2025 zullen nog 18 treinstellen van dit type (ICNG – België) geleverd worden.

Op de route wordt dezelfde 25 kV wisselspanning op de bovenleiding gebruikt als op de Betuweroute. Die is anders dan de 1500 V gelijkspanning voor de rest van het spoorwegennet in Nederland.

Behalve de Thalys wordt de lijn ook gebruikt door de Intercity direct (NS International), Eurostar (SNCF/NMBS) en de Piekuurtrein (NMBS).

Het onderhoud is in handen van Infraspeed Maintenance en ProRail.

Links

• HSL Binnenland (NS) (met filmpjes)
• Infraspeed Maintenance