Bourgondische Nederlanden: verschil tussen versies

Huidige versie van 2 dec 2024 om 14:14

Bourgondische Nederlanden De Bourgondische Nederlanden, inclusief het Hertogdom Bourgondië.
Talen	Diets, Waals, Luxemburgs, Frans
Religie	Rooms-katholicisme
Adellijk huis	Huis Bourgondië
Bestuursvorm	Monarchie
Portaal Geschiedenis

De Bourgondische Nederlanden is de naam voor de tijd waarin een groot deel van Nederland en België werd gestuurd door Hertogdom Bourgondië. Dit wordt ookwel de Bourgandische Tijd genoemd (zie ook geschiedenis van Vlaanderen). De Bourgondische Nederlanden bestonden van 1384 tot aan 1482. Hierna werden de Nederlanden bestuurd door leden van Huis Habsburg en vanaf toen heette de Nederlanden de Habsburgse Nederlanden. De Bourgondische Nederlanden hoorden grotendeels bij de Bourgondische Kreits.

Geschiedenis

Ontstaan

1384 wordt gezien als het begin van de Bourgondische Nederlanden. In dat jaar sterft Lodewijk van Male. Zijn dochter Margaretha van Male trouwt met Filips de Stoute die Lodewijk opvolgt. De graafschappen Vlaanderen en Artesië kwamen zo in handen van Filips de Stoute die ook prins was in het Huis Valois en ook hertog van Bourgondië. Hij is de stamvader van het Huis Bourgondië. Hij had een kleinzoon, Filips de Goede. Filips de Goede werd heerser van veel gewesten. Dit kon hij doen door middel van erfenissen en trouwen. Zo heb je het dubbelhuwelijk in Kamerijk in 1385. Hij kreeg hierdoor veel gebied:

In 1421 kocht hij Graafschap Namen.
In 1430 erfde hij Hertgodom Brabant en Hertgodom Limburg.
In 1432 kreeg hij Heerlijkheid West-Friesland
In 1433 kreeg hij Graafschap Holland, Zeeland en Henegouwen.
In 1443 erfde hij Hertogdom Luxemburg.

Daarnaast maakte de prinsbisdommen Luik en Utrecht en Aartsbisdom Kamerijk deel uit van zijn rijk. In 1430 stichtte hij de Orde van het Gulden Vlies. En zo ontstonden de Bourgondische Nederlanden.

Unie

In het begin waren de Bourgondische Nederlanden een soort unie. Elk gewest had zijn eigen leider. Hierdoor waren er binnen de gewesten verschillen tussen rechten, wetten en tradities. De vorst van de Bourgondische Nederlanden regeerde elk gewest via de Staten-Provinciaal. Dit was een soort instelling. In de instelling hadden er 3 groepen voor het zeggen. De adel, de geestelijken en de steden. Het idee achter de Staten-Provinciaal was eigenlijk dat de 3 groepen de vorst om een mening konden vragen en ook andersom. De 3 groepen leverde belasting aan de vorst. Filips de Stoute overleed in 1404. Zijn zoon Jan zonder Vrees, die in 1396 op kruistocht ging, nam de macht over. Veelal was de taal die op de kastelen werd gesproken Frans. Jan zonder Vrees probeerde zo goed als hij kon zijn onderdanen in de eigen taal (Diets) toe te spreken. Er ontstaat dan een bond tussen Bourgondië, de hertogdommen Brabant-Limburg en de graafschappen Holland-Zeeland-Henegouwen. Zijn zoon Filips de Goede wordt in 1411 vertegenwoordiger van zijn vader in Gent. In 1417 wordt Jacoba van Beieren gravin van Holland, Zeeland en Henegouwen. Zij trouwt in 1418 met Jan VI (Jan van Touraine), hertog van Brabant en Limburg en hij is een neef van Jan Zonder Vrees. Jacoba is ook oomzegster van Jan zonder Vrees, de broer van Jacoba's moeder Margaretha van Bourgondië. De genoemde hertogdommen en graafschappen komen zo steeds meer onder invloed van de Bourgondiërs. In 1419 wordt Jan zonder Vrees vermoord. Filips de Goede komt aan de macht.

Centraal bestuur

Filips de Goede wilde een centraal bestuur oprichten. Dit betekent dat het land vanuit één plek bestuurd werd. Hier tegen was veel verzet, maar uiteindelijk lukte dit Filips ook. Filips deed dit naar idee van Frankrijk, waar ze dit al hadden. Filips richtte de Hertogelijke hofraad op. Hierin zaten de belangrijkste edelen en geestelijken. De hofraad adviseerde de hertog over allerlei dingen die met het bestuur van het land hadden te maken. De hofraad was ook de belangrijkste instelling van het land. In 1463 werden de Staten-Generaal opgericht. Dit bestond uit vertegenwoordigers van alle gewesten. Zo kon de hertog meer tijd winnen en kon hij zijn wil makkelijker laten doordringen. In 1425 verliest Jacoba van Beieren Henegouwen bij het beleg van Bergen en wordt gevangen gezet in Gent. Ze weet te ontsnappen naar Holland en komt in conflict met Filips de Goede.

Filips wint enkele veldslagen zoals die van Brouwershaven, Hoorn, Zevenbergen en Wieringen. In 1428 komt het zoen van Delft. In 1429 valt het graafschap Namen in Bourgondische handen. In 1430 trouwt Filips de Goede met Isabella van Portugal en richt de Orde van het Gulden Vlies op. Karel de Stoute wordt in 1433 geboren. In 1434 wordt de eerste Bourgondische eenheidsmunt, de "Vierlander" in gebruik genomen. In 1436 sterft Jacoba van Beieren. In 1441 valt Luxemburg in Bourgondische handen. In 1453 komt er een einde aan de Honderdjarige Oorlog. In 1454 trouwt Karel de Stoute met Isabella van Bourbon. In 1457 krijgt Filips de Goede ruzie met Karel de Stoute. In datzelfde jaar wordt Maria van Bourgondië geboren. In 1465 sterft Karels eerste vrouw Isabella van Bourbon. Twee jaar later, in 1467, sterft Filips de Goede en neemt Karel de Stoute de macht over. Karel trouwt in 1468 met Margaretha van York.

Karel de Stoute

Karel de Stoute werd de nieuwe hertog van de Bourgondische Nederlanden. Hij zette het centrale bestuur van zijn vader verder door. Hij bracht ook de 3 rekenkamers samen tot een rekenkamer in Mechelen, hiervoor was er een in Den Haag, een in Brussel en een in Rijsel. Ook zorgde hij voor het einde van Prinsbisdom Luik. Luik was al drie keer in opstand gekomen tegen de Bourgondische Nederlanden. Zij wilde graag bij Frankrijk horen. Karel zorgde ervoor dat bijna het hele prinsbisdom werd verwoest. Vanaf 1471 kwamen er meer oorlogen tussen de gewesten onderling. In 1473 verovert Karel de Stoute het hertogdom Gelre en graafschap Zutphen. Behalve en centrale rekenkamer werkt Karel aan financiële, juridische en militaire hervormingen. In 1474 en 1475 zijn er weer enkele belegeringen. De Staten Generaal van de Nederlanden willen niet langer de oorlogen van Karel financieren.

Einde

Karel de Stoute overleed in 1447 uiteindelijk bij de Slag bij Nancy. Hierdoor kwam een groot gedeelte van het Bourgondië in handen van Frankrijk, behalve grote delen van de Bourgondische Nederlanden. Karel's dochter Maria van Bourgondië werd de nieuwe hertogin. Zij trouwde in 1477 met Maximiliaan I van Oostenrijk. Hierdoor werden de Bourgondische Nederlanden onderdeel van Huis Habsburg en werd het vanaf 1477 de Habsburgse Nederlanden genoemd. Een jaar later wordt haar zoon Filips I van Castilië, beter bekend als Filips de Schone der Nederlanden (1478 - 1506) geboren (niet te verwarren met Filips de Schone van Frankrijk). Amper vier jaar later overleed Maria in 1482. In 1493 wordt Maximiliaan de machtigste man van het Heilige Roomse Rijk.

Hertogen van de Bourgondische Nederlanden

Hieronder zie je alle hertogen van de Bourgondische Nederlanden:

Filips de Goede (1419-1467)
Karel de Stoute (1467-1477)
Maria van Bourgondië (1477-1482)

	Geschiedenis van Nederland
Bourgondische Nederlanden · Habsburgse Nederlanden · Spaanse Nederlanden · Tachtigjarige Oorlog · Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden · Gouden Eeuw · Bataafse Revolutie · Bataafse Republiek · Bataafs Gemenebest · Koninkrijk Holland · Verenigd Koninkrijk der Nederlanden · Belgische Revolutie · Koninkrijk der Nederlanden

	Geschiedenis van België
De Belgae · Romeinse tijd · Bourgondische Nederlanden · Habsburgse Nederlanden · Spaanse Nederlanden · Oostenrijkse Nederlanden · Verenigde Nederlandse Staten · Franse tijd · Verenigd Koninkrijk der Nederlanden · Belgische Revolutie · Koninkrijk België

@@ Regel 1: / Regel 1: @@
 {{Bourgondische Nederlanden}}
+De '''Bourgondische Nederlanden''' is de naam voor de tijd waarin een groot deel van [[Nederland]] en [[België]] werd gestuurd door [[Huis Bourgondië|Hertogdom Bourgondië]]. Dit wordt ookwel de '''Bourgandische Tijd''' genoemd (zie ook [[geschiedenis van Vlaanderen]]). De Bourgondische Nederlanden bestonden van 1384 tot aan 1482. Hierna werden de Nederlanden bestuurd door leden van [[Huis Habsburg]] en vanaf toen heette de Nederlanden de [[Habsburgse Nederlanden]]. De Bourgondische Nederlanden hoorden grotendeels bij de [[Bourgondische Kreits]].
-{{zijbalk geschiedenis Nederland}}
-De '''Bourgondische Nederlanden''' is de naam voor de tijd waarin een groot deel van [[Nederland]] en [[België]] werd gestuurd door [[Hertogdom Bourgondië]]. Dit wordt ookwel de '''Bourgandische Tijd''' genoemd. De Bourgondische Nederlanden bestonden van 1384 tot aan 1482. Hierna werden de Nederlanden bestuurd door leden van [[Huis Habsburg]] en vanaf toen heette de Nederlanden de [[Habsburgse Nederlanden]]. De Bourgondische Nederlanden hoorden grotendeels bij de [[Bourgondische Kreits]].
 ==Geschiedenis==
 ===Ontstaan===
-wordt gezien als het begin van de Bourgondische Nederlanden. In dat jaar overlijd [[Lodewijk van Male]] en zijn zoon [[Filips de Stoute]] volgt hem op. Toen ontstonden de graafschappen [[Graafschap Vlaanderen|Vlaanderen]] en [[Graafschap Artesië|Artesië]]. [[Filips de Stoute]] was prins in het [[Huis Valois]] en ook hertog van [[Hertogdom Bourgondië|Bourgondië]]. Hij had een kleinzoon, [[Filips de Goede]]. Filips de Goede werd heerser van veel gewesten. Dit kon hij doen door middel van erfenissen en trouwen. Zo heb je het dubbelhuwelijk in Kamerijk in 1385. Hij kreeg hierdoor veel gebied:
+wordt gezien als het begin van de Bourgondische Nederlanden. In dat jaar sterft [[Lodewijk van Male]]. Zijn dochter [[Margaretha van Male]] trouwt met [[Filips de Stoute]] die Lodewijk opvolgt. De graafschappen [[Graafschap Vlaanderen|Vlaanderen]] en [[Graafschap Artesië|Artesië]] kwamen zo in handen van [[Filips de Stoute]] die ook prins was in het [[Huis Valois]] en ook hertog van [[Hertogdom Bourgondië|Bourgondië]]. Hij is de stamvader van het [[Huis Bourgondië]]. Hij had een kleinzoon, [[Filips de Goede]]. Filips de Goede werd heerser van veel gewesten. Dit kon hij doen door middel van erfenissen en trouwen. Zo heb je het dubbelhuwelijk in Kamerijk in 1385. Hij kreeg hierdoor veel gebied:
 *In 1421 kocht hij [[Graafschap Namen]].
 *In 1430 erfde hij [[Hertgodom Brabant]] en [[Hertgodom Limburg]].
@@ Regel 15: / Regel 14: @@
 ===Unie===
-In het begin waren de Bourgondische Nederlanden een soort unie. Elk gewest had zijn eigen leider. Hierdoor waren er binnen de gewesten verschillen tussen rechten, wetten en tradities. De vorst van de Bourgondische Nederlanden regeerde elk gewest via de ''Staten-Provinciaal''. Dit was een soort instelling. In de instelling hadden er 3 groepen voor het zeggen. De adel, de geestelijken en de steden. Het idee achter de Staten-Provinciaal was eigenlijk dat de 3 groepen de vorst om een mening konden vragen en ook andersom. De 3 groepen leverde belasting aan de vorst. Filips de Stoute overlijd in 1404. Zijn zoon [[Jan zonder Vrees]], die in 1396 op [[kruistocht]] ging, nam de macht over. Veelal was de taal die op de kastelen werd gesproken Frans. Jan zonder Vrees probeerde zo goed als hij kon zijn onderdanen in de eigen taal (Diets) toe te spreken. Er ontstaat dan een bond tussen Bourgondië, de hertogdommen Brabant-Limburg en de graafschappen Holland-Zeeland-Henegouwen. Zijn zoon [[Filips de Goede]] wordt in 1411 vertegenwoordiger van zijn vader in [[Gent]]. In 1417 wordt [[Jacoba van Beieren]] gravin van Holland, Zeeland en Henegouwen. Zij trouwt in 1418 met Jan VI (Jan van Touraine), hertog van Brabant en Limburg en hij is een neef van Jan Zonder Vrees. Jacoba is ook oomzegster van Jan zonder Vrees, de broer van Jacoba's moeder Margaretha van Bourgondië. De genoemde hertogdommen en graafschappen komen zo steeds meer onder invloed van de Bourgondiërs. In 1419 wordt Jan zonder Vrees vermoord. [[Filips de Goede]] komt aan de macht.
+In het begin waren de Bourgondische Nederlanden een soort unie. Elk gewest had zijn eigen leider. Hierdoor waren er binnen de gewesten verschillen tussen rechten, wetten en tradities. De vorst van de Bourgondische Nederlanden regeerde elk gewest via de ''Staten-Provinciaal''. Dit was een soort instelling. In de instelling hadden er 3 groepen voor het zeggen. De adel, de geestelijken en de steden. Het idee achter de Staten-Provinciaal was eigenlijk dat de 3 groepen de vorst om een mening konden vragen en ook andersom. De 3 groepen leverde belasting aan de vorst. Filips de Stoute overleed in 1404. Zijn zoon [[Jan zonder Vrees]], die in 1396 op [[kruistocht]] ging, nam de macht over. Veelal was de taal die op de kastelen werd gesproken Frans. Jan zonder Vrees probeerde zo goed als hij kon zijn onderdanen in de eigen taal ([[Diets]]) toe te spreken. Er ontstaat dan een bond tussen Bourgondië, de hertogdommen Brabant-Limburg en de graafschappen Holland-Zeeland-Henegouwen. Zijn zoon [[Filips de Goede]] wordt in 1411 vertegenwoordiger van zijn vader in [[Gent]]. In 1417 wordt [[Jacoba van Beieren]] gravin van Holland, Zeeland en Henegouwen. Zij trouwt in 1418 met Jan VI (Jan van Touraine), hertog van Brabant en Limburg en hij is een neef van Jan Zonder Vrees. Jacoba is ook oomzegster van Jan zonder Vrees, de broer van Jacoba's moeder Margaretha van Bourgondië. De genoemde hertogdommen en graafschappen komen zo steeds meer onder invloed van de Bourgondiërs. In 1419 wordt Jan zonder Vrees vermoord. [[Filips de Goede]] komt aan de macht.
 ===Centraal bestuur===
-[[Filips de Goede]] wilde een centraal bestuur op richten. Dit betekend dat het land vanuit één plek bestuurd werd. Hier tegen was veel verzet, maar uiteindelijk lukte dit Filips ook. Filips deed dit naar idee van [[Frankrijk]], waar ze dit al hadden. Filips richtte de Hertogelijke hofraad op. Hierin zaten de belangrijkste edelen en geestelijken. De hofraad adviseerde de hertog over allerlei dingen die met het bestuur van het land hadden te maken. De hofraad was ook de belangrijkste instelling van het land. In 1463 werden de [[Staten-Generaal]] opgericht. Dit bestond uit vertegenwoordigers van alle gewesten. Zo kon de hertog meer tijd winnen en kon hij zijn wil makkelijker laten doordringen. In 1425 verliest Jacoba van Beieren Henegouwen bij het beleg van Bergen en wordt gevangen gezet in Gent. Ze weet te ontsnappen naar Holland en komt in conflict met Filips de Goede.
+[[Filips de Goede]] wilde een centraal bestuur oprichten. Dit betekent dat het land vanuit één plek bestuurd werd. Hier tegen was veel verzet, maar uiteindelijk lukte dit Filips ook. Filips deed dit naar idee van [[Frankrijk]], waar ze dit al hadden. Filips richtte de Hertogelijke hofraad op. Hierin zaten de belangrijkste edelen en geestelijken. De hofraad adviseerde de hertog over allerlei dingen die met het bestuur van het land hadden te maken. De hofraad was ook de belangrijkste instelling van het land. In 1463 werden de [[Staten-Generaal van de Nederlanden|Staten-Generaal]] opgericht. Dit bestond uit vertegenwoordigers van alle gewesten. Zo kon de hertog meer tijd winnen en kon hij zijn wil makkelijker laten doordringen. In 1425 verliest Jacoba van Beieren Henegouwen bij het beleg van Bergen en wordt gevangen gezet in Gent. Ze weet te ontsnappen naar Holland en komt in conflict met Filips de Goede.
-Filips wint enkele veldslagen zoals die van Brouwershaven, Hoorn, Zevenbergen en Wieringen. In 1428 komt het zoen van Delft. In 1429 valt het graafschap Namen in Bourgondische handen. In 1430 trouwt Filips de Goede met Isabella van Portugal en richt het ''Gulden Vlies'' op. [[Karel de Stoute]] wordt in 1433 geboren. In 1434 wordt de eerste Bourgondische eenheidsmunt, de "Vierlander" in gebruik genomen. In 1436 overlijd [[Jacoba van Beieren]]. In 1441 valt Luxemburg in Bourgondische handen. In 1453 komt er een einde aan de [[Honderdjarige Oorlog]]. In 1454 trouwt [[Karel de Stoute]] met Isabella van Bourbon. In 1457 krijgt Filips de Goede ruzie met Karel de Stoute. In datzelfde jaar wordt [[Maria van Bourgondië (1457-1482)|Maria van Bourgondië]] geboren. In 1465 overlijd Karels eerste vrouw Isabella van Bourbon. Twee jaar later, in 1467, overlijd Filips de Goede en neemt Karel de Stoute de macht over. Karel trouwt in 1468 met Margaretha van York.
+Filips wint enkele veldslagen zoals die van Brouwershaven, Hoorn, Zevenbergen en Wieringen. In 1428 komt het zoen van Delft. In 1429 valt het graafschap Namen in Bourgondische handen. In 1430 trouwt Filips de Goede met Isabella van Portugal en richt de [[Orde van het Gulden Vlies]] op. [[Karel de Stoute]] wordt in 1433 geboren. In 1434 wordt de eerste Bourgondische eenheidsmunt, de "Vierlander" in gebruik genomen. In 1436 sterft [[Jacoba van Beieren]]. In 1441 valt Luxemburg in Bourgondische handen. In 1453 komt er een einde aan de [[Honderdjarige Oorlog]]. In 1454 trouwt [[Karel de Stoute]] met Isabella van Bourbon. In 1457 krijgt Filips de Goede ruzie met Karel de Stoute. In datzelfde jaar wordt [[Maria van Bourgondië (1457-1482)|Maria van Bourgondië]] geboren. In 1465 sterft Karels eerste vrouw Isabella van Bourbon. Twee jaar later, in 1467, sterft Filips de Goede en neemt Karel de Stoute de macht over. Karel trouwt in 1468 met Margaretha van York.
 ===Karel de Stoute===
-[[Karel de Stoute]] werd de nieuwe hertog van de Bourgondische Nederlanden. Hij zette het centrale bestuur van zijn vader verder door. Hij bracht ook de 3 rekenkamers samen tot een rekenkamer in [[Mechelen (stad)|Mechelen]], hiervoor was er een in [[Den Haag]], een in [[Brussel]] en een in [[Lille|Rijsel]]. Ook zorgde hij voor het einde van [[Prinsbisdom Luik]]. Luik was al drie keer in opstand gekomen tegen de Bourgondische Nederlanden. Zij wilde graag bij Frankrijk horen. Karel zorgde ervoor dat bijna het hele prinsbisdom werd verwoest. Vanaf 1471 kwamen er meer oorlogen tussen de gewesten onderling. In 1473 verovert Karel de Stoute het hertogdom Gelre en graafschap Zutphen. Behalve en centrale rekenkamer werkt Karel aan financiële, juridische en militaire hervormingen. In 1474 en 1475 zijn er weer enkele belegeringen. De Staten Generaal van de Nederlanden willen niet langer de oorlogen van Karel financieren.
+[[Karel de Stoute]] werd de nieuwe hertog van de Bourgondische Nederlanden. Hij zette het centrale bestuur van zijn vader verder door. Hij bracht ook de 3 rekenkamers samen tot een rekenkamer in [[Mechelen (stad)|Mechelen]], hiervoor was er een in [[Den Haag]], een in [[Brussel (stad)|Brussel]] en een in [[Lille|Rijsel]]. Ook zorgde hij voor het einde van [[Prinsbisdom Luik]]. Luik was al drie keer in opstand gekomen tegen de Bourgondische Nederlanden. Zij wilde graag bij Frankrijk horen. Karel zorgde ervoor dat bijna het hele prinsbisdom werd verwoest. Vanaf 1471 kwamen er meer oorlogen tussen de gewesten onderling. In 1473 verovert Karel de Stoute het hertogdom Gelre en graafschap Zutphen. Behalve en centrale rekenkamer werkt Karel aan financiële, juridische en militaire hervormingen. In 1474 en 1475 zijn er weer enkele belegeringen. De Staten Generaal van de Nederlanden willen niet langer de oorlogen van Karel financieren.
 ===Einde===
-Karel de Stoute overleed in 1447 uiteindelijk bij de [[Slag bij Nancy]]. Hierdoor kwam een groot gedeelte van het Bourgondië in handen van Frankrijk, behalve grote delen van de Bourgondische Nederlanden. Karel's dochter [[Maria van Bourgondië (1457-1482)|Maria van Bourgondië]] werd de nieuwe hertogin. Zij trouwde in 1477 met [[Maximiliaan I van Oostenrijk]]. Hierdoor werden de Bourgondische Nederlanden onderdeel van [[Huis Habsburg]] en werd het vanaf 1477 de [[Habsburgse Nederlanden]] genoemd. Een jaar later wordt haar zoon [[Filips de Schone]] geboren. Amper vier jaar later overlijd Maria in 1482. In 1493 wordt Maximiliaan de machtigste man van het [[Heilige Roomse Rijk]].
+Karel de Stoute overleed in 1447 uiteindelijk bij de [[Slag bij Nancy]]. Hierdoor kwam een groot gedeelte van het Bourgondië in handen van Frankrijk, behalve grote delen van de Bourgondische Nederlanden. Karel's dochter [[Maria van Bourgondië (1457-1482)|Maria van Bourgondië]] werd de nieuwe hertogin. Zij trouwde in 1477 met [[Maximiliaan I van Oostenrijk]]. Hierdoor werden de Bourgondische Nederlanden onderdeel van [[Huis Habsburg]] en werd het vanaf 1477 de [[Habsburgse Nederlanden]] genoemd. Een jaar later wordt haar zoon [[Filips I van Castilië]], beter bekend als Filips de Schone der Nederlanden (1478 - 1506) geboren (niet te verwarren met Filips de Schone van Frankrijk). Amper vier jaar later overleed Maria in 1482. In 1493 wordt Maximiliaan de machtigste man van het [[Heilige Roomse Rijk]].
-==Hertogen==
+==Hertogen van de Bourgondische Nederlanden==
 Hieronder zie je alle hertogen van de Bourgondische Nederlanden:
 *[[Filips de Goede]] (1419-1467)
 *[[Karel de Stoute]] (1467-1477)
 *[[Maria van Bourgondië (1457-1482)|Maria van Bourgondië]] (1477-1482)
+{{Navigatie Geschiedenis van Nederland}}
+{{Navigatie Geschiedenis van België}}
 [[Categorie:Geschiedenis van Nederland]]