Renaissance (periode): verschil tussen versies
(→Begin: red.) |
|||
| (32 tussenliggende versies door 17 gebruikers niet weergegeven) | |||
| Regel 1: | Regel 1: | ||
| + | {{Portaal beschikbaar|Renaissance|Deus Renaissance.png}} |
||
| + | [[Bestand:Holbein-erasmus.jpg|thumb|De Nederlandse humanist Erasmus]] |
||
| + | De '''renaissance''' is een periode in de Europese geschiedenis. "Renaissance" betekent letterlijk "wedergeboorte", een nieuwe bloei van kunst en cultuur. De Italiaanse geleerden ([[humanisme|"humanisten"]]) die het begrip meer dan 500 jaar geleden bedachten, vonden dat na een periode van de donkere middeleeuwen, een nieuwe gouden eeuw was begonnen. Humanisten en kunstenaars keken erg op naar de cultuur van de oude Grieken en Romeinen en vonden dat die nagevolgd en overtroffen diende te worden. Hun tijd zou dan niets minder zijn dan een 'wedergeboorte' van die gouden periode uit de [[Oudheid|Klassieke oudheid]]. |
||
| + | De renaissance begon niet overal tegelijk in Europa. De renaissance ontstond het eerst in [[Florence]] en later in omliggende gebieden, zoals de [[pauselijke staat]] en [[Pisa]]. Pas in de 16e eeuw drongen de renaissanceopvattingen door in Noord-Europa, dus in de tijd van de [[reformatie]]. |
||
| − | De '''Renaissance''' is een van de tien periodes uit de Europese geschiedenis. De Renaissance is de tijd die tussen de [[Middeleeuwen]] en de [[Gouden eeuw]] inzit en omvat een de gehele 16de eeuw en stukken van de 17de en de 15de eeuw. De Renaissance betekend letterlijk wedergeboorte. Alles wat de Romeinen en de Grieken hadden opgebouwd werd opnieuw naar gekeken. De Renaissance was ook een hele belangrijke tijd, waarin allemaal nieuwe ideeën ontstonden. De Renaissance was de tijd van een nieuw geloof, nieuwe ideeën en uitvindingen, een nieuwe wereld en een nieuw land: de [[Nederlanden]]. |
||
==Begin== |
==Begin== |
||
| + | De Europese renaissance begon in het Italiaanse [[Florence (stad)|Florence]], waar rijke en machtige mensen, zoals de familie di Medici, opdrachten gaven aan kunstenaars en architecten om hun stad en hun huizen mooier te maken. [[Leonardo da Vinci]], [[Michelangelo]] en [[Rafaël]] behoorden tot wat soms 'de gouden eeuw' van de [[Italiaanse renaissance]] genoemd wordt. Maar eigenlijk 'begon' de renaissance al vroeger, met 15e-eeuwse kunstenaars zoals Ghiberti, Masaccio en Donatello. Degenen die deze beeldende kunstenaars inspireerden in hun werk waren humanisten als [[Petrarca]] en [[Boccaccio]]. Door deze geleerde schrijvers begon men de eigen tijd te zien als een nieuwe fase in de westerse geschiedenis. Na [[Italië]] verspreidden de idealen en ideeën van de renaissance zich in de volgende eeuwen over de rest van [[Europa (werelddeel)|Europa]]. |
||
| − | De Renaissance begon in het noorden van [[Italië]], daar waren handels contacten met [[Azië]], het [[Midden-Oosten]] en [[Noord-Afrika]]. De mensen in Noord-Italië kwamen in contact met nieuwe culturen en een nieuwe uitvindingen. [[Florence]] was de eerste stad waar de nieuwe ideeën plaats vonden. Ook de mensen in Noord-Italië gingen anders denken. In de 16de eeuw ging heel Europa anders denken. |
||
| + | ==Historische periode == |
||
| − | ==Ontdekkingsreizigers== |
||
| + | Behalve als benaming voor een bloeiperiode van kunsten wordt 'renaissance' sinds de 19e eeuw ook gebruikt als historische periode. Het was de Zwitserse cultuur- en kunsthistoricus Jacob Burckhardt die dit gebruik als eerste voorstelde. Nu weten geschiedkundigen niet zo goed meer of de term ''renaissance'' wel zo goed gekozen is. Er zijn verschillende opvattingen over deze tijd (wat het precies inhield en wanneer het precies was). |
||
| − | ===Amerika of Indië=== |
||
| − | [[Christoffel Columbus]] was een Italiaan die een kortere handels route naar [[Indië]] dacht te vinden. In Italië hoefde ze niks van zijn ideeën. Toch had hij geen slecht punt. Er was immers ontdekt dat de wereld rond is. De koning van [[Spanje]] geloofde Columbus. Hij gaf hem een boot met Bemanning. Via het westen vaarde de boot uit naar Indië, nou dat dachten ze. Na een aantal weken varen bereikte ze de kust. Columbus had Indië niet gevonden maar Amerika ontdekt, alleen wist hij dit zelf nog niet. Hij had ook niet het vaste land bereikt maar een van de eilanden van het [[Caribische Gebied]]. Pas na de derde reis kwam hij op het vaste land en na een aantal jaren kwamen ze in Indië. Eigenlijk was Columbus niet de echte ontdekker van Amerika, maar dat waren de [[Vikingen]] en de oorspronkelijke bewoning de indianen. Columbus werd uiteindelijk baas over Amerika. Dit ging niet goed Amerika kreeg een andere baas (Dit moest van de koning van Spanje) en Columbus is zelfs gevangen genomen. Ook zijn belangrijkste ontdekking Amerika werd van hem afgenomen en gegeven vernoemd naar een ander: [[Amerigo Vespucci]]. Wel is het land [[Columbia]] en het [[District of Columbia]] naar hem vernoemd. |
||
| + | Geschiedkundigen bedoelen met de renaissance in ieder geval de tijd tussen de [[middeleeuwen]] en de [[nieuwe tijd]]. De vijftiende en een groot deel van de zestiende eeuw horen dan bij de renaissance. Omdat de renaissance niet overal plaatsvond is het niet echt een tijdperk, zoals de middeleeuwen dat wel is. |
||
| − | ===Nova Zembla=== |
||
| − | [[Willem Barentsz]] was een Nederlander die op 3 juni 1594 de haven van [[Amsterdam]] uit vaarde. Willem wou een kortere vaarroute naar Indië vinden via het noorden van Azië. Eenmaal de oceaan op vonden ze [[Spitsbergen (eilandengroep)|Spitsbergen]] en [[Bereneiland]]. Toch komen ze vast te zitten in het ijs bij het eiland [[Nova Zembla]]. Om het overwinteren bouwde ze van het van een het schip een huis dat wij nu kennen als [[Het Behouden Huys]]. Na de winter werd een sloep gebouwd toch overleed Willem Barentsz op Nova Zembla. Toch zijn er nog wel een aantal dingen die Willems naam kregen: de [[Barentsz zee]] en [[Barentszeiland]]. |
||
| + | ==Video== |
||
| − | ===Jan Huygen van Linschoten=== |
||
| + | [https://www.youtube.com/watch?v=iub_5l8T5rY&list=PLi_srCikhtghrNa6Ti1d4aSyPQzQ3JI63&index=37/ Erasmus: humanisme in de Renaissance] |
||
| − | [[Jan Huygen van Linschoten]] was een Nederlandse ontdekkingsreiger. De Portugezen en Spanjaarden hadden belangrijke vaarroutes naar Indië. Voor de hoge prijzen wou niemand betalen, maar ja je moest het toch betalen als je bijvoorbeeld [[peper]] of andere [[specerijen]] nodig had. Als spion ging hij mee op een Portugees schip en wist een kaart met een vaarroute te bemachtigen. Deze gaf hij aan de Nederlanders en de Nederlanders vaarde zo dezelfde route als de Portugezen en konden aan Specerijen komen. Ookal zorgen dit wel voor ruzie op zee. |
||
| + | {{Navigatie tien tijdvakken}} |
||
| − | ==Nieuwe Ideeën== |
||
| ⚫ | |||
| − | |||
| ⚫ | |||
[[Categorie:Cultuur]] |
[[Categorie:Cultuur]] |
||
| + | |||
| + | [[en:Renaissance]] |
||
| + | [[es:Renacimiento]] |
||
| + | [[eu:Errenazimentu]] |
||
| + | [[fr:Renaissance]] |
||
Huidige versie van 19 jul 2024 om 08:30
|
Over dit artikel en/of onderwerp bestaat er ook een portaal! Klik hier om het portaal te bekijken! |
De renaissance is een periode in de Europese geschiedenis. "Renaissance" betekent letterlijk "wedergeboorte", een nieuwe bloei van kunst en cultuur. De Italiaanse geleerden ("humanisten") die het begrip meer dan 500 jaar geleden bedachten, vonden dat na een periode van de donkere middeleeuwen, een nieuwe gouden eeuw was begonnen. Humanisten en kunstenaars keken erg op naar de cultuur van de oude Grieken en Romeinen en vonden dat die nagevolgd en overtroffen diende te worden. Hun tijd zou dan niets minder zijn dan een 'wedergeboorte' van die gouden periode uit de Klassieke oudheid.
De renaissance begon niet overal tegelijk in Europa. De renaissance ontstond het eerst in Florence en later in omliggende gebieden, zoals de pauselijke staat en Pisa. Pas in de 16e eeuw drongen de renaissanceopvattingen door in Noord-Europa, dus in de tijd van de reformatie.
Begin
De Europese renaissance begon in het Italiaanse Florence, waar rijke en machtige mensen, zoals de familie di Medici, opdrachten gaven aan kunstenaars en architecten om hun stad en hun huizen mooier te maken. Leonardo da Vinci, Michelangelo en Rafaël behoorden tot wat soms 'de gouden eeuw' van de Italiaanse renaissance genoemd wordt. Maar eigenlijk 'begon' de renaissance al vroeger, met 15e-eeuwse kunstenaars zoals Ghiberti, Masaccio en Donatello. Degenen die deze beeldende kunstenaars inspireerden in hun werk waren humanisten als Petrarca en Boccaccio. Door deze geleerde schrijvers begon men de eigen tijd te zien als een nieuwe fase in de westerse geschiedenis. Na Italië verspreidden de idealen en ideeën van de renaissance zich in de volgende eeuwen over de rest van Europa.
Historische periode
Behalve als benaming voor een bloeiperiode van kunsten wordt 'renaissance' sinds de 19e eeuw ook gebruikt als historische periode. Het was de Zwitserse cultuur- en kunsthistoricus Jacob Burckhardt die dit gebruik als eerste voorstelde. Nu weten geschiedkundigen niet zo goed meer of de term renaissance wel zo goed gekozen is. Er zijn verschillende opvattingen over deze tijd (wat het precies inhield en wanneer het precies was).
Geschiedkundigen bedoelen met de renaissance in ieder geval de tijd tussen de middeleeuwen en de nieuwe tijd. De vijftiende en een groot deel van de zestiende eeuw horen dan bij de renaissance. Omdat de renaissance niet overal plaatsvond is het niet echt een tijdperk, zoals de middeleeuwen dat wel is.
Video
Erasmus: humanisme in de Renaissance