Wikikids:Spelletjes/Filosoferen over bestuursvormen
Stel je voor: op een dag zijn alle juffen en meesters op school verdwenen. Nu er geen volwassenen meer zijn die alles regelen, moet er op een andere manier voor worden gezorgd dat alles soepel verloopt. Wie maken er nu de regels? De oudsten? De rijksten? De meisjes? Niemand? Iedereen?
Anarchie
Op het begin zal de school misschien wel een anarchie worden. Niemand heeft de leiding. Iedereen doet wat hij of zij wil en niemand zegt wat wel en niet mag. Er zijn nog geen regels. Iedereen is in principe vrij.
Voordelen
Wat kunnen hier de voordelen van zijn? (Hieronder vind je mogelijke antwoorden.)
- Ik kan doen wat ik wil en niemand houdt me tegen.
- Ik kan nieuwe dingen uitproberen, wat kan leiden tot interessante ontdekkingen.
- Iedereen is even belangrijk en niemand heeft in principe meer macht dan anderen.
Nadelen
Wat kunnen de nadelen van een anarchie zijn? (Hieronder vind je mogelijke antwoorden.)
- Zonder regels en structuur kan de school snel veranderen in een rommelige en chaotische omgeving.
- Conflicten kunnen escaleren en er kan sprake zijn van geweld of intimidatie, waardoor kinderen zich onveilig kunnen voelen.
- Zonder duidelijke regels kunnen beslissingen willekeurig worden genomen, wat kan leiden tot verwarring en frustratie.
Autocratie
Op een gegeven moment is er een grote, sterke jongen die de macht grijpt. Hij bepaalt vanaf nu wat er gebeurt en iedereen moet naar hem luisteren. Hij bepaalt de regels en als je iets doet wat hij niet leuk vindt, dan zwaait er wat! De anarchie is nu veranderd in een autocratie, waarbij één iemand alles voor het zeggen heeft.
Voordelen
Wat kunnen hier de voordelen van zijn? (Hieronder vind je mogelijke antwoorden.)
- Beslissingen kunnen snel worden genomen zonder dat er overlegt hoeft te worden.
- Door de sterke leider is er nu veel controle, waardoor iedereen zich gedraagt.
- Als er een noodsituatie gebeurd, kan er snel worden gehandeld zonder dat kinderen verdeeld raken over wat de oplossing moet zijn.
Nadelen
Wat kunnen de nadelen van een autocratie zijn? (Hieronder vind je mogelijke antwoorden.)
- Vrijheden van kinderen worden onderdrukt, waardoor iedereen minder vrijheid heeft.
- De macht kan misbruikt worden, waardoor bijvoorbeeld vrienden van de leider beter kunnen worden behandeld dan anderen.
- Kinderen kunnen erg ontevreden worden over de beslissingen die de leider maakt en dit kan zorgen voor onrust en ontevredenheid.
Oligarchie
Andere grote, sterke kinderen willen ook de macht hebben en komen in opstand. "Goed," zegt de leider. "Dan ga ik vanaf nu met een aantal andere kinderen besturen." In plaats van dat er nu één leider is, is er nu een groepje kinderen die de macht heeft. Samen bepalen zei wat er op school wel en niet mag. De autocratie is veranderd in een oligarchie.
Voordelen
Wat kunnen hier de voordelen van zijn? (Hieronder vind je mogelijke antwoorden.)
- Omdat de macht in handen is van een kleine groep kinderen die dezelfde belangen hebben, is er minder verdeeldheid.
- Ook nu kunnen beslissingen nog snel genomen worden, wat handig is bij het nemen van dringende beslissingen.
- Degenen die ergens veel over weten, kunnen daarover beslissingen maken, wat ervoor zorgt dat iedereen eigen expertises heeft.
Nadelen
Wat kunnen de nadelen van een oligarchie zijn? (Hieronder vind je mogelijke antwoorden.)
- Alleen wat de elite wil, wordt uitgevoerd, dus niet wat andere kinderen willen.
- Gewone kinderen hebben geen invloed op de regels, wat zij niet eerlijk vinden.
- De leiders kunnen ruzie krijgen, wat kan zorgen voor instabiliteit.
Gerontocratie
Na een tijdje komen de oudste kinderen in opstand. Zij willen de macht hebben omdat zij, naar eigen zeggen, de slimsten zijn. Ze grijpen de macht en vanaf nu moeten alle jongere kinderen luisteren naar de oudere kinderen. Omdat de oudsten nu de baas zijn, verandert de oligachie in een gerontocratie.
Voordelen
Wat kunnen hier de voordelen van zijn? (Hieronder vind je mogelijke antwoorden.)
- Als je ouder bent, heb je vaak meer levenservaring en wijsheid.
- Oudere kinderen handelen misschien minder impulsief en handelen meer doordacht.
- Kinderen die ouder zijn, hechten waarde aan oude gewoonten, wat kan helpen om de identiteit van de school te behouden.
Nadelen
Wat kunnen de nadelen van een gerontocratie zijn? (Hieronder vind je mogelijke antwoorden.)
- Als je ouder bent, kun je soms vasthouden aan verouderde denkwijzen en niet openstaan voor veranderingen.
- Ideeën van jongere kinderen worden misschien sneller afgewezen, omdat zij uitgesloten worden.
- Oudere kinderen kunnen beslissingen maken die alleen goed zijn voor hen, omdat de jongere kinderen niet vertegenwoordigd worden.
Technocratie
De oudste kinderen van de school erkennen uiteindelijk dat er ook jonge kinderen zijn die slim zijn. Daarom wordt besloten dat nu alleen de experts besluiten wat er op school wordt gedaan. In plaats van een gerontocratie is er nu sprake van een technocratie.
Voordelen
Wat kunnen hier de voordelen van zijn? (Hieronder vind je mogelijke antwoorden.)
- Experts kunnen slimme en doordachte beslissingen nemen op basis van feiten in plaats van persoonlijke meningen.
- Omdat de slimme kinderen zo slim zijn, kunnen ze snel en goed werken zonder veel gedoe.
- De slimste kinderen worden beoordeeld op hun kennis en prestaties en niet alleen op populariteit.
Nadelen
Wat kunnen de nadelen van een technocratie zijn? (Hieronder vind je mogelijke antwoorden.)
- Gewone kinderen hebben minder te zeggen omdat experts de beslissingen nemen.
- Een slim kind kan goed zijn in één specifiek ding, maar niet alle kanten van een probleem worden misschien begrepen, wat kan leiden tot beslissingen die niet goed zijn voor iedereen.
- De slimme kinderen houden misschien vast aan wat ze weten, zelfs als er betere manieren zijn om dingen te doen.
Directe democratie
"Nu hebben we er genoeg van," denken alle kinderen van de school. "We willen allemaal beslissen wat er gebeurt!" Iedereen komt in opstand en eist dat voortaan alles samen wordt besloten. Iedereen heeft een stem. Vanaf nu wordt over elke beslissing gestemd. De technocratie is veranderd in een directe democratie.
Voordelen
Wat kunnen hier de voordelen van zijn? (Hieronder vind je mogelijke antwoorden.)
- Iedereen mag rechtstreeks stemmen over regels en dingen die er moeten gebeuren.
- Beslissingen worden genomen door wat de meeste kinderen willen, dus de meerheid is in principe de baas.
- Omdat er naar iedereen wordt geluisterd, kan iedereen zijn of haar eigen ideeën inbrengen.
Nadelen
Wat kunnen de nadelen van een directe democratie zijn? (Hieronder vind je mogelijke antwoorden.)
- Burgers kunnen niet altijd de expertise hebben over ieder onderwerp, wat kan leiden tot verkeerde beslissingen.
- Sommige dingen zijn zo moeilijk dat gewone mensen het moeilijk vinden om er beslissingen over te nemen.
- Het kan lastig zijn om het eens te worden over belangrijke zaken, waardoor het lang kan duren voordat er een besluit wordt genomen.
Indirecte democratie
"Dit werkt niet helemaal..." denken de kinderen op school. We zijn veel te veel tijd kwijt aan het aanhoren van ieders mening en om nou constant alle stemmen te tellen per beslissing, is veel te ingewikkeld. "Ik weet iets beters!" zegt een meisje. "We stemmen allemaal op iemand waarvan wij willen dat zij voor ons stemmen! Dan hoeven we niet steeds per besluit te stemmen. We worden vertegenwoordigd door kinderen die onze stem aanhoren!" Waar in een directe democratie iedereen direct invloed heeft op de beslissingen, wordt in een indirecte democratie gestemd op wie samen de beslissingen gaan mogen nemen.
Voordelen
Wat kunnen hier de voordelen van zijn? (Hieronder vind je mogelijke antwoorden.)
- Alle kinderen hebben een eerlijke kans om vertegenwoordigers te kiezen die hun stem zullen laten horen.
- Vertegenwoordigers kunnen snel beslissingen nemen, wat handiger is dan elke keer dat alle mensen moeten stemmen.
- Als vertegenwoordigers niet goed luisteren naar wat mensen willen, kunnen mensen hen wegstemmen bij de volgende verkiezingen.
Nadelen
Wat kunnen de nadelen van een indirecte democratie zijn? (Hieronder vind je mogelijke antwoorden.)
- Kinderen hebben minder directe zeggenschap over specifieke beslissingen, omdat gekozen vertegenwoordigers deze voor hen maken.
- De wensen van de meerderheid kunnen de behoeften van minderheden negeren of onderdrukken.
- Er kan een kloof ontstaan tussen de vertegenwoordigers en de andere kinderen, wat het lastiger kan maken om invloed uit te oefenen op hoe dingen worden gedaan.
De beste bestuursvorm
Nu je van allerlei bestuursvormen de voor- en nadelen hebt aangehoord, is er dan een bestuursvorm die jou het meeste aanspreekt? En waarom? Kun je een nieuwe bestuursvorm bedenken die beter is dan alle genoemde bestuursvormen? Wat zijn aan die nieuwe bestuursvorm de voor- en nadelen?