Wikikids:Hoofdletters

Handleiding: Taalgebruik
Spelling
Ei of ij
Au of ou
Samenstellingen
Zinsbouw
Opbouw van een zin
Hoofdletters
Leestekens

Hoofdletters zijn er belangrijk voor een goed artikel. Goed gebruik van hoofdletters maakt het lezen van een artikel een stuk makkelijker. Maar wanneer moet je een hoofdletter gebruiken en wanneer niet? Op deze pagina vind je een overzicht met voorbeelden!

Opgelet: De lange "ij" wordt als één letter gezien. Wanneer je deze als hoofdletter schrijft schrijf je beide letters groot, bijvoorbeeld IJsland.

Begin van een zin

Een zin begint bijna altijd met een hoofdletter. Een hoofdletter geeft aan dat een zin begint. Bijvoorbeeld:

Multatuli is een van de bekendste schrijvers van de Nederlandse literatuur.
Een tulp is een bloem.
Een bureau wordt onder andere gebruikt om schoolwerk te maken.

Uitzonderingen:

Een zin dat begint met een getal heeft géén hoofdletter: 80% van de mensen in dit land zijn katholiek.
- MAAR dit geldt niet voor uitgeschreven getallen: Tachtig procent van de mensen in dit land zijn katholiek.
Bij de woorden 's ochtends, 's avonds, 's middags en 's nachts schrijft men de tweede letter groot: 's Middags wordt er vaak warm gegeten.

Eigennamen

Personennamen

De namen van personen worden meestal met een hoofdletter geschreven. Dit betekent dat voor- en achternamen een hoofdletter hebben. Bijvoorbeeld:

Jip en Janneke zijn twee personages uit de boeken van Annie M.G. Schmidt.
Koningin Elizabeth I regeerde tussen 1558 en 1603 over Engeland en Schotland.

Let op! Sommige personen hebben een tussenvoegsel in hun naam. Dit is een stukje tussen de voor- en achternaam, zoals van, van der of de. Dit wordt meestal zonder hoofdletter geschreven, bijvoorbeeld:

Soms wordt dit echter met een hoofdletter geschreven, zoals bij de Amerikaanse president Martin Van Buren. Wij raden aan na te zoeken op Google of Wikipedia of men een hoofdletter gebruikt of niet!

Onthoud: Een tussenvoegsel is onderdeel van de achternaam! Als je alleen de achternaam opschrijft wordt het tussenvoegsel altijd met een hoofdletter geschreven:

De Witt werd vermoord in Den Haag.
De Ruyter was een beroemde Nederlandse admiraal.

Geografische namen

Geografische namen zijn namen van landen, steden, regio's, etc. Zij worden bijna altijd met een hoofdletter geschreven:

Steden: Rotterdam, Brussel, Berlijn, New York City.
Landen: Brazilië, China, Australië.
Regio's: Catalonië, Schotland, Scandinavië, Drenthe.
Gebergten: Andes, Himalaya.
Rivieren en meren: IJsselmeer, Rijn, Amazone.
Streken: Amazoneregenwoud, Achterhoek.
Oceanen en zeeën: Atlantische Oceaan, Noordzee, Middellandse zee.
- Ook zeestraten, zoals de Straat van Gibraltar.

Ook alle bijvoegelijke naamwoorden die naar een geografisch iets verwijzen worden met een hoofdletter geschreven, zoals:

De Schotse hooglander is een koeienras.
Hij heeft de Belgische nationaliteit.

Uitzonderingen:

Sommige steden beginnen met een 's. De hoofdletter ligt hierdoor op de tweede letters, zoals 's-Hertogenbosch.
Sommige streken hebben een lidwoord in de naam. Dit wordt ook met een hoofdletter geschreven. Voorbeeld: "In Het Gooi wonen veel bekende Nederlanders.
Sommige langere namen hebben een verbindingswoord, zoals en, of een streepje. Hierdoor kun je meer letters nodig hebben. Voorbeeld zijn Bosnië en Herzegovina en Nederlands-Indië.

Namen van merken, bedrijven en instellingen

Over het algemeen worden namen van merken, bedrijven en instellingen met een hoofdletter geschreven. Voorbeelden zijn:

Het bedrijf Apple maakt smartphones.
Een Snickers is een chocoladereep.
Het RIVM is een Nederlandse instelling voor gezondheidszorg.

Soms kiezen bedrijven en instellingen ervoor om geen hoofdletter te gebruiken. Bijvoorbeeld: De iPhone is een smartphone gemaakt door Apple.

Wij raden aan de naam op Google of Wikipedia op te zoeken.

Titels van boeken

Titels van boeken beginnen meestal met een hoofdletter. Ook zijn plaatsnamen meestal met een hoofdletter geschreven:

Koning van Katoren
Kruistocht in spijkerbroek
Brief voor de koning

Soms kiezen schrijvers ervoor om ook andere woorden met een hoofdletter te schrijven, die normaal niet met een hoofdletter geschreven worden:

Harry Potter en de Relieken van de Dood

Wij raden aan de naam op Google of Wikipedia op te zoeken.

Dieren- en plantennamen

Namen van dieren en planten worden bijna altijd zonder hoofdletter geschreven. Ook de namen voor dier- en plantengroepen worden zonder hoofdletter geschreven:

De jaguar is een katachtige.
Een kater is een mannelijke kat.
In de Bollenstreek zijn er veel tulpenvelden.
In de winter is de dennenboom nog groen.

Sommige dieren- en plantennamen verwijzen naar een geografische naam (land, rivier, regio, etc.) of een persoon. Deze soorten worden wél met een hoofdletter geschreven:

De Cubaanse flamingo is een vogel. (Cubaans verwijst naar het eiland Cuba.)
De Spix' ara is een zeer zeldzame papegaaiensoort. (Spix verwijst naar de ontdekker.)

Vaak heeft Wikipedia de juiste benaming voor de diersoort (qua hoofdletters). Deze mag je overnemen.

Volkeren en talen

Alle volkeren en nationaliteiten worden met een hoofdletter geschreven:

De inwoners van Brazilië worden Brazilianen genoemd.
In de Tweede Wereldoorlog werden Roma en Sinti vervolgd.

Ook Afro-Amerikanen en Indianen (en Inheemsen) worden met een hoofdletter geschreven.

Pas op! Joden kan zowel met als zonder hoofdletter geschreven worden. Als het naar de aanhangers van het jodendom verwijst is het zonder hoofdletter. Gaat het om de bevolkingsgroep dan is het met hoofdletter. Ditzelfde geldt voor joods/Joods!

Alle talen en dialecten worden ook met een hoofdletter geschreven:

Het Nederlands is officieel in Nederland, België en Suriname.
Het Vlaams is een dialect van het Nederlands.

Religies en ideologieën

Religies (christendom, islam, jodendom, hindoeïsme, etc.) worden bijna altijd zonder hoofdletter geschreven:

Het christendom is de grootste religie ter wereld.

Dit geldt ook de aanhangers van de religie en het bevoeglijk naamwoord:

Het Offerfeest is een islamitische traditie.

Pas op! Joden kan zowel met als zonder hoofdletter geschreven worden. Als het naar de aanhangers van het jodendom verwijst is het zonder hoofdletter. Gaat het om de bevolkingsgroep dan is het met hoofdletter. Ditzelfde geldt voor joods/Joods!

Sommige religies worden wél met een hoofdletter geschreven, zoals de Jehova-getuigen. Wij raden aan dit op te zoeken op Wikipedia of Google.

Politieke ideologiën en stromingen in de kunst en filosofie worden allen zonder hoofdletter geschreven. Dit geldt ook voor hun volgelingen en het bijvoegelijk naamwoord:

Deze partij is liberaal.
In de vorige eeuw hingen verschillende landen het communisme aan.
Monet heeft een belangrijke invloed gehad op het impressionisme.
Het existentialisme is een voorbeeld van een filosofische stroming.

Feestdagen

Feestdagen worden bijna altijd met een hoofdletter geschreven. Bijvoorbeeld:

Met de Kerst herdenkt men de geboorte van Jezus Christus.
Op Oudjaarsdag wordt veel vuurwerk afgestoken.
Met Pasen zoeken kinderen vaak naar geverfde eieren.

Afgeleiden van feestdagen worden zonder hoofdletter geschreven. Bijvoorbeeld:

De kerstboom wordt pas na Sinterklaas opgetuigd. (kerstboom is afgeleid van Kerst)
Op tweede paasdag gaan mensen vaak naar een woonwinkel. (tweede paasdag is afgeleid van Pasen)

Tijdperken en historische gebeurtenissen

Tijdperken (zoals oudheid, middeleeuwen, renaissance, etc.) worden bijna altijd zonder hoofdletter geschreven:

Leonardo da Vinci is een bekend persoon uit de renaissance.
De Griekse oudheid had veel invloed op de Romeinen.

Sommige tijdperken verwijzen naar personen:

Het Victoriaanse tijdperk was de tijd waarin koningin Victoria regeerde.

Sommige tijdperken worden helemaal met hoofdletters geschreven:

In de Gouden Eeuw was Amsterdam een hele belangrijke stad.

Wij raden aan dit voor de zekerheid na te zoeken op Wikipedia of Google.

Historische gebeurtenissen worden soms met en soms zonder hoofdletter geschreven (en soms is er een combinatie):

Oorlogen (groot): de Tweede Wereldoorlog, de Amerikaanse Burgeroorlog, de Zevende Coalitieoorlog.
Veld- en zeeslagen (klein+groot): de slag bij Waterloo, de slag om Berlijn, de slag om Frankrijk.
Revoluties (groot): de Anjerrevolutie, de Russische Revolutie
Andere gebeurtenissen (meestal groot): de Beeldenstorm, maar de bestorming van de Bastille.

Dagen en maanden

De namen van dagen en maanden worden altijd zonder hoofdletter geschreven. Bijvoorbeeld:

Op dinsdag is hij jarig.
In februari 1919 vond een grote revolutie plaats.

Veelgemaakte fouten

De gemeente Den Haag en de provincie Zuid-Holland. Gemeente en provincie wordt beide zonder hoofdletter geschreven.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ministerie (en ook minister) wordt zonder hoofdletter geschreven. Het onderwerp van het ministerie (Buitenlandse Zaken, Economie, Klimaat) wordt met een hoofdletter geschreven.
De vakken economie en Nederlands. Vakken die niet naar een taal verwijzen moeten zonder hoofdletter geschreven worden (aardrijkskunde, biologie, geschiedenis, gym, etc.) De taalvakken moeten weer wel met een hoofdletter geschreven worden (Engels, Duits, Latijn, Frans, etc.)
De taliban (een groep uit Afghanistan) wordt zonder hoofdletter geschreven.
Kleuren: altijd zonder hoofdletter. Voorbeeld: Mijn lievelingskleur is groen.
U wordt altijd zonder hoofdletter geschreven. Voorbeeld: Wilt u een kopje koffie of thee?