Wetsvoorstel

Als er een nieuwe wet moet komen dan is dat vaak omdat er een bepaald probleem is in de samenleving. Dan hebben we het bijvoorbeeld over de verhoging van belasting waardoor mensen meer geld moeten betalen, maar ook over het fileprobleem en oplossingen daarvoor. Een nieuwe wet kan grote gevolgen hebben en daarom is het belangrijk dat het volgens bepaalde stappen gaat. Dat begint met een wetsvoorstel. Soms gaat een wetsvoorstel over een geheel nieuwe wet, maar het kan ook gaan over een wijziging in een wet die al bestaat.

Wetsvoorstel van de minister

Een minister is verantwoordelijk voor zijn ministerie en alles wat daar onder valt. Er is bijvoorbeeld een speciale minister voor de landbouw, buitenlandse zaken (handel met andere landen) en een minister voor financiën. Hij is verantwoordelijk voor het geld wat de Nederlandse overheid binnen krijgt en uitgeeft. Een minister kan zien dat er in de samenleving zich een probleem voordoet en wil dat graag oplossen. Zo kan de minister van landbouw bijvoorbeeld een wet indienen dat kippen meer ruimte moeten krijgen omdat ze te dicht op elkaar zitten. Als de minister dat wettelijk willen regelen geven zij hun ambtenaren de opdracht om een nieuwe wet te schrijven of aanpassingen te schrijven in een bestaande wet. De ambtenaren werken ook op het ministerie en hebben veel verstand van het onderwerp. Zo komt het begin van een wetsvoorstel tot stand.

Ministerraad en Raad van State

Als het wetsvoorstel geschreven is dan gaat de tekst door naar de ministerraad. In de ministerraad komen wekelijks alle ministers samen om te overleggen. De ministers lezen de wet uitvoerig door en kijken of er nog iets onbreekt. Als alle ministers akkoord zijn gaat de tekst door naar de Raad van State.

De Raad van State bekijkt of:

Of het wetsvoorstel uitgevoerd kan worden
Of het wetsvoorstel niet in strijd is met de grondwet.

Soms kan het zo zijn dat een wet in strijd is met de grondwet. Dat betekent dat er al andere wetten zijn die iets anders zeggen. In dat geval kan een nieuwe wet niet doorgaan.

Tweede Kamer

Als het wetsvoorstel is goedgekeurd door de ministerraad en de Raad van State dan gaat het wetsvoorstel door naar de Tweede Kamer. Met een "Koninklijke boodschap" biedt de koning het wetsvoorstel aan de Tweede Kamer aan. Vanaf dat moment is het wetsvoorstel ook openbaar. Dat betekent dat iedereen hem in kan zien. In de Tweede Kamer wordt het wetsvoorstel behandeld volgens vast stappenplan:

Schriftelijke behandeling: eerst leest iedereen in de Tweede Kamer het wetsvoorstel door. Als zij ergens niet mee eens zijn dan schrijven ze op wat ze anders zouden willen zien. De minister kan dit wijzigen in het wetsvoorstel.
Minister verdedigd het wetsvoorstel in een debat: Tijdens dit debat kunnen Kamerleden alle vragen stellen die ze graag willen weten over het nieuwe wetsvoorstel. Bijvoorbeeld als er een nieuwe wet komt dat kippen meer ruimte zouden moeten hebben kunnen Kamerleden vragen: "Dat betekent dat sommige boeren dan minder kippen kunnen hebben. Dan verdienen ze ook minder geld. Vind je dat eerlijk?" De minister geeft daar vervolgens antwoord op. Ook kan de minister nog wijzigingen aanbrengen in het wetsvoorstel om er voor te zorgen dat iedereen akkoord gaat met het wetsvoorstel.
Stemmen: Na het debat krijgen de Kamerleden eerst even de tijd om na te denken over het wetsvoorstel. Zijn ze het er echt mee eens? Een paar dagen later gaan alle leden van de Tweede Kamer stemmen over het nieuwe wetsvoorstel. Als de meerderheid van de Tweede Kamer voor stemt gaat en ze akkoord zijn gaat het wetsvorstel door naar de Eerste Kamer. De Tweede Kamer bestaat uit 150 leden. Dat betekent dat er in ieder geval 76 leden voor moeten stemmen.

Initiatiefwetvoorstel

Een lid een de Tweede Kamer kan ook een wetsvoorstel indienen. Deze wordt net zo behandeld als een wetsvoorstel van de minister. De andere Tweede Kamerleden hebben het recht om vragen te stellen over het wetsvoorstel en moeten ook voor of tegen stemmen.

Eerste Kamer

Ook in de eerste kamer wordt het wetsvoorstel bekeken volgens een vast stappenplan

Speciale commissie: Deze speciale commissie heeft veel verstand van nieuwe wetten. Zij zijn dus ook de eersten die er naar gaan kijken in de Eerste Kamer.
Plenair debat: ook hier volgt weer een debat. Plenair betekent dat alle Kamerleden aanwezig moeten zijn. In de Tweede Kamer konden nog wijzigingen worden gemaakt in het wetsvoorstel. Nu mag dat officieel niet meer. De Eerste Kamer mag het wetsvoorstel alleen goedkeuren of afwijzen.
Novelle: soms gebeurt het toch dat er nog iets gewijzigd moet worden. Dan kan de minister toestemmen dat er nog iets aangepast mag worden. Dat is voor de minister ook fijn, want dan weet hij zeker dat het wetsvoorstel er door komt. Deze wijziging heet een novelle.

Staatsblad en ondertekenen wetsvoorstel

Als de Eerste Kamer en de Tweede Kamer het wetsvoorstel hebben goedgekeurd zetten de minister die het wetsvoorstel heeft ingediend en de koning hun handtekening onder de nieuwe wet. De nieuwe wet komt dan in het Staatsblad te staan. Dan is het officieel. Vaak staat in het Staatsblad ook wanneer de nieuwe wet in gaat.