Wegennetwerk van de Inca's

Qhapac Ñan, wegennetwerk van de Inca's
Het wegennetwerk in Peru in de buurt van Machu Picchu
Land	Argentinië Bolivia Chili Colombia Ecuador Peru
Plaats
UNESCO-regio	Latijns-Amerika en de Caraïben
Eigenschappen
Werelderfgoed sinds	2014
Status	Niet-bedreigd
Type	Cultureel
Meer informatie	www.unesco.org
Werelderfgoedlijst van UNESCO

Het wegennetwerk van de Inca's (Quechua: Qhapac Ñan) is een verzameling van de wegen in Zuid-Amerika die door de Inca's zijn aangelegd. Het netwerk bevindt zich in Argentinië, Bolivia, Chili, Peru en Ecuador. De Inca's legden hier wegen aan met stenen door het Andesgebergte. Die wegen zorgden ervoor dat zij zich snel konden verplaatsen. De Inca's hadden geen paarden of wagens. Wel maakten zij gebruik van lama's.

Het wegennetwerk heeft een lengte van 36.210 kilometer. Het netwerk zorgde er ook voor dat de Inca's hun rijk goed konden besturen. Het was niet alleen handig voor transport maar ook voor handel, communicatie en administratie. Veel wegen leidden dan ook naar de hoofdstad, Cuzco. Sinds 2014 staan de overblijfselen van het netwerk op de werelderfgoed van de UNESCO.

Geschiedenis

Ontstaan

Een kaart van het wegennetwerk

Rond 1300 werd Cuzco gebouwd in het huidige Peru. Die stad werd het politieke en religieuze centrum van het Incarijk. Cuzco was eerst een klein koninkrijkje, maar had wel een belangrijke ligging. De stad lag namelijk op de plaats waar enkele volkeren 500 jaar eerder al wegen aangelegd hadden. Volgens de Spaanse ontdekkingsreizigers zou Incakoning Pachacuti Cuzco gebouwd hebben nadat hij de Killke-cultuur had verslagen. De Spanjaarden claimden uitgebreide kaarten en bouwtekeningen van de wegen te hebben gezien. Toch zijn deze tekeningen niet bewaard gebleven. Het is dan ook mogelijk dat de Spaanse ontdekkingsreizigers zelf dingen verzonnen.

Vanuit Cuzco werd het Incarijk uitgebreid. De wegen zorgden ervoor dat de koning de districten buiten de stad goed kon besturen. Lang werd gedacht dat er alleen enkele grote wegen waren die Cuzco met de districten verbond. Later werd duidelijk dat er ook vele kleinere wegen waren.

Uitbreiding

Door middel van de wegen konden de Inca's ook snel een leger verplaatsen. Daarnaast konden zij een centraal bestuur uitoefenen. De Inca's brachten de omliggende volkeren onder hun heerschappij. Op het hoogtepunt besloeg het Incarijk een gigantisch gebied van Ecuador tot het noorden van Chili en delen van Bolivia en Argentinië. Het Incarijk was hiermee de grootste staat op het Amerikaans continent vóór de kolonisatie.

Ondergang

Huayna Capac was de laatste Incakoning die zich bezighield met de uitbreiding van het Incarijk en het wegennetwerk. In 1527 overleed hij aan de pokken, waarna er een strijd tussen zijn zoons uitbrak over de troon. Hierdoor kwam er een einde aan de uitbreiding van het wegennetwerk en het Incarijk.

In 1532 wist de Spanjaard Francisco Pizarro om de Incakoning omver te werpen. Tegen die tijd was het Incarijk al verzwakt. De Spanjaarden gaven echter het laatste zetje. Nadat het Incarijk door de Spanjaarden gekoloniseerd werd, kwam er een einde aan de uitbreiding. De wegen bleven bestaan, maar vervielen.

Beschrijving

De Inca's waren vrij goede architecten. Voor hun wegen maakten zij gebruik van steen, aarde en zand. Ze keken hierbij vooral naar wat er in de omgeving te vinden was. In de bergen zochten zij naar platte stenen om wegen stabiel te houden. In andere gebieden maakten zij gebruik van zand en grind. De wegen hadden verschillende breedtes. De hoofdwegen waren vaak breder dan de zijweggetjes. Ook bouwden de Inca's bruggen door middel van hout en touw om rivieren en dalen te overbruggen. Hierdoor konden zij kortere en snellere wegen maken.

De wegen werden vrij goed onderhouden. De Inca's hadden speciale ambtenaren in dienst om de wegen te controleren. Hierdoor konden wegen gerepareerd worden.

De Inca's hadden geen paarden, omdat het paard pas later door de Europeanen werd geïntroduceerd. Wel maakten zij gebruik van lama's als lastdieren. Lama's zijn echter veel minder sterk dan lastdieren uit Europa zoals paarden. Daarnaast maakten de Inca's geen gebruik van karren zoals in Europa het geval was. De Inca's kenden het wiel niet. Dat heeft twee belangrijke redenen. Enerzijds hadden zij geen lastdieren die zware karren konden trekken. Anderzijds waren de wegen vaak te stijl en hadden soms zelfs trappen. Goederen werden daarom per lama of te voet vervoert.

Inca Trail

Een stuk van het wegennetwerk in Peru

Een bekend stuk van het wegennetwerk is de zogeheten Inca Trail. Dat is het wandelpad van de Peruviaanse stad Cuzco naar Machu Picchu. Machu Picchu is een bekende ruïne uit de tijd van de Inca's. Jaarlijks nemen veel wandelaars en toeristen dat pad (voor een deel). De gehele Inca Trail is namelijk 80 tot 90 kilometer lang. De lengte hangt voor een deel af aan de route. Er zijn namelijk drie routes die voor een groot gedeelte overlappen.

Voor wandelaars kan de Inca Trail een heftige onderneming zijn. Naast de lengte speelt ook de hoogte een rol. Wandelaars kunnen namelijk last krijgen van hoogteziekte. Om erosie en gevaarlijke situaties tegen te houden, mogen slechts 500 mensen per dag de Inca Trail nemen.

	Werelderfgoed in Argentinië
Nationaal park Los Glaciares · Jezuïetenmissies van de Guaraní (San Ignacio Miní · Santa Ana · Nuestra Señora de Loreto · Santa María la Mayor) · Nationaal park Iguazú · Cueva de las Manos, Río Pinturas · Valdés-schiereiland · Natuurparken Ischigualasto en Talampaya · Jezuïetenkwartier en Estancias van Córdoba · Quebrada de Humahuaca · Qhapac Ñan, wegennetwerk van de Andes · Architecturaal werk van Le Corbusier (Maison du docteur Curutchet) · Nationaal park Los Alerces

	Werelderfgoed in Chili
Nationaal park Paaseiland (Rapa Nui) · Kerken van Chiloé · Historische wijk van de havenstad Valparaíso · Salpetergroeves Humberstone en Santa Laura · Mijnstad Sewell · Qhapac Ñan, wegennetwerk van de Andes · Nederzetting en kunstmatige mummificatie van de Chinchorrocultuur in de regio's Arica en Parinacota

	Werelderfgoed in Bolivia
Potosí · Jezuïetenmissies van de Chiquitos · Historisch centrum van Sucre · Fuerte de Samaipata · Nationaal park Noel Kempff Mercado · Tiwanaku: spiritueel en politiek centrum van de Tiwanakucultuur · Qhapac Ñan, wegennetwerk van de Andes