Stonehenge
Stonehenge is een beroemd bouwwerk en monument in Engeland. Vroeger (in de steentijd) was het een soort begraafplaats voor de elite. Later werden er ook rituelen uitgevoerd. Stonehenge staat op de werelderfgoedlijst. Dat betekent dat het beschermd wordt en niet kapot mag worden gemaakt.
Ligging
Stonehenge ligt op de vlakte van Salisbury, nabij de rivier de Avon. Vroeger lag er een nederzetting bij Stonehenge, genaamd Durrington Walls.
Geschiedenis
Er zijn 3 fases waarin Stonehenge werd opgebouwd. De 3e fase heeft nog 5 "tussenfases".
8000 v.C.
Er zijn vier, misschien zelfs vijf, paalkuilen gevonden onder waar nu de toeristenparkeerplaats is. Die zijn ongeveer van 8000 voor Christus.
± 3100 v.C.: fase 1
Het eerste monument was een cirkelvormige verhoging en een gracht van 110 diameter in een open grasland. Er waren twee ingangen; een grote in het noordoosten, waar nu nog steeds de ingang is, en een kleinere in het zuiden. De bouwers plaatsten in de gracht werktuigen van vuurstenen en beenderen van runderen en herten. Vreemd genoeg waren deze beenderen ouder dan de geweien waarmee de makers de gracht gegraven hadden; blijkbaar hadden ze de beenderen eerst een tijdje bewaard. Er werd kalk uit de gracht gegraven. Deze werd gebruikt om een verhoging te maken. Men vond ook 56 putten langs de buitenkant, vermoedelijk staken hier palen in.
± 3000 v.C.: fase 2
Er is geen zichtbaar bewijs meer uit deze periode. Men kon opmaken uit het aantal palenkuilen dat er in het vroege derde millennium voor Christus dat er binnen de afsluiting een houten constructie werd gebouwd. De kuilen waren kleiner dan die van Stonehenge 1, ongeveer 40 centimeter. De kuilen van Stonehenge 1 werden ook steeds meer gebruikt om doden te begraven. Maar die niet alleen: ook de gracht werd gebruikt, maar dan voor de assen van gecremeerden. Hiervan werden er minstens 30 gevonden. Er werden ook onverbrande mensenbeenderen gevonden. Hiervan werd de datering bekend door de pottenscherven die in de buurt werden gevonden.
± 2600 v.C.: fase 3, deel 1
Opgravingen toonden aan dat men rond 2600 voor Christus begon te werken met steen i.p.v. met hout. In het centrum van de site vond men twee gaten, de Q- en R-gaten, in de vorm van twee concentrische, open cirkels (dat zijn cirkels met hetzelfde middelpunt). Deze twee gaten bevatten 80 (!) stenen. Eerst dacht men dat de mensen deze stenen helemaal uit Wales tot op de bouwplaats hadden gebracht, maar nu denkt men iets anders: dat de gletsjers de stenen hebben verplaatst.
Andere staande stenen werden gebruikt als liggende. De stenen wogen 4 ton en was 2 meter hoog, 1 tot 1,5 meter hoog en ongeveer 80 centimeter dik.
In deze periode werd ook de noordoostelijke ingang breder gemaakt. Hierdoor kwam hij juist in de richting waar de midzomer-zonneopkomsten en de midwinter-zonsondergangen waren.
± 2600 v.C. tot 2400 v.C.: fase 3, deel 2
In deze periode werden 30 reusachtige sarsen-stenen naar de site gebracht. Deze werden gestapeld met de pen-en-gatverbindingen. De horizontale stenen die er op lagen werden met elkaar verbonden door een messing en groefverbinding, ook een klassieke houtbewerkingverbinding. De stenen die 25 ton wogen werden bewerkt met duidelijk idee in gedachten van de open cirkel. De stenen die liggen waren dan ook lichtjes gebogen, de staande stenen naar boven breder. De binnenkant van de stenen was mooier bewerkt dan de buitenkant, waarom is niet bekend. Binnen de buitenste cirkel werden vijf trilitons (dat zijn twee verticale stenen waarop nog een horizontale ligt) geplaatst in de vorm van een hoefijzer. Het open gedeelte hiervan was richting het noordoosten. De stenen waren echt gigantisch en ook heel zwaar: 50 ton. Ze waren op dezelfde wijze met elkaar verbonden als de buitenste cirkel. Maar van de grootste staat er nog maar één recht, deze steekt 6 meter 70 boven de grond uit, 2 meter 40 steekt in de grond.
In een van de sarsenstenen vond men ingekerfde figuren waarvan men denkt dat het dolk en 14 bijlhoofden zijn. Van die laatste werden er nog op 3 andere stenen gevonden. Deze wapens moeten wapens uit de Bronstijd voorstellen. Deze periode kon men weten door de koolstofdatering. Dichtbij de site vond men twee graven van ietsje later.
fase 3, deel 3
In een later deel van de Bronstijd werden de blauwe stenen voor het eerst weer recht gezet. De exacte gegevens hierover zijn nog steeds onbekend, hoewel inkervingen in de stenen mogelijk aantonen dat er gebruik werd gemaakt van houten omheiningen.
± 2280 v.C. tot 1930 v.C.: fase 3, deel 4
Enkele blauwe stenen werden herschikt tot een ovalen structuur. Ook werd er mogelijk een altaarsteen rechtop gezet. De nieuwere constructies werden minder diep in de grond geduwd, waardoor sommige een beetje scheef gingen staan. Na deze periode werden er bijna geen aanpassingen meer gedaan, alleen kleine.
± 2280 v.C. tot 1930 v.C.: fase 3, deel 5
Kort hierna werd de noordoostelijke sectie uit fase 3 deel 4 verwijderd. Uit deze periode stamt ook Seahenge uit Nordfolk.
Vanaf 1600 v.C.: Na het gebruik
Het monument werd voor de laatste keer gebruikt in de IJzertijd. Er werden binnen de site wel Romeinse en middeleeuwse munten opgegraven, maar men weet niet of de site toen nog echt gebruikt werd.
Functie
De functie van Stonehenge wordt vaak betwist, maar een van de theorieën met de meeste bewijzen is dat het een begraafplaats was. Andere theorieën staan hier ook beschreven.
Begraafplaats
Stonehenge is een begraafplaats, zo luidt de meest ondersteunde theorie. Belangrijke bewijsstukken zijn resten van lichamen en andere spullen in de grond. Het zou tevens passen bij andere vondsten in het gebied.
Heilig pad
Er liep vroeger een soort ritueel pad vanuit de Zuidelijke Cirkel naar Stonehenge. Het pad begon met een 167 meter lange weg geplaveid met vuursteen. Deze liep vanuit het hart van het dorp naar de rivier de Avon. De doden werden vervolgens verscheept over de Avon, waarnaar ze bij Bluestonehenge werden uitgeladen. Hier werden lichamen van de gewone mensen verbrand en de as werd over de rivier uitgestrooid. Vanuit Bluestonehenge liep een drie kilometer lang pad naar Stonehenge. Hierover werd de elite vervoerd, er werden aldaar ceremonies uitgevoerd en de persoon in kwestie werd begraven.