Romeins legioen
Het Romeinse legioen was het meest geavanceerde leger van zijn tijd. Dit was de legerorganisatie die het Romeinse Rijk gebruikte sinds de 1ste eeuw voor Christus en het werd gebruikt doorheen het hele Keizerrijk. Het woord legioen komt van het Latijnse woord legio.
Geschiedenis
Vroege Romeinse leger
De vroege fases van het Romeinse leger zin minder gedocumenteerd dan de legioenen die iedereen kent. Eerst waren de Romeinen net zo georganiseerd als de Galliërs: eropaf en hopen dat ze winnen.
Later echter gebruikten ze de falanx, een opstelling overgevlogen uit het Oude Griekenland. Deze opstelling gebruikte hoplieten met lange speren die in een dicht formatie de vijand konden verslaan. Deze had wel nadelen: door de opgepakte opstelling konden pijlen hun moeilijk missen, en soldaten konden niet vluchten. De falanx kon ook alleen maar heel moeilijk en traag bewegen, waardoor ze zeer kwetsbaar waren als langs de zijkant of achterkant werden aangevallen.
Vanwege de zwakke punten veranderden ze hun systeem naar een systeem dat ze de komende 300 jaar zouden gebruiken: het manipulair stelsel. Het was opgebouwd uit manipels, elk 120 man groot, twee centuriën. Manipel komt van het Latijnse woord manus, wat handvol betekent. Dat zal dan wel een grote hand zijn. De eerste linie van manipels bestond uit de hastatii: de jongste van het leger en ook de minder rijke. In het midden stonden de principes, iets ouder dan de hastatii, en ook iets rijker. Zij waren meestal de fatale slag die de vijanden van de Romeinen nodig hadden om het op te geven. Achter hen waren de triarii, de oudsten van het leger en de rijksten. Zij werden alleen maar gebruikt in noodgevallen.
Toen kwam er een man genaamd Marius. Hij zou het hele leger veranderen en zonder te weten ook het Romeinse Rijk.
Organisatie
Eenheden
Een heel legioen had ongeveer 5000 man.
Cohort
Een legioen was opgebouwd uit 10 cohortes. Alle cohorten bestonden uit 480 man opgedeeld in 6 centuriën. De 1ste cohort was de beste cohort en ook de grootste: met 800 man in een cohort. Een cohort werd geleid door de oudste centurio van de cohort. Dit was de primus pilus. Cohorten waren de grootste afzonderlijk beweegbare eenheid.
Centurie
Het woord centurie komt van het Latijnse woord centuria dat dan weer is afgeleid van centum dat 100 betekent. Hoewel er maar 80 man in een centurie zitten. Elke centurie had een centurio die leider was van deze tachtig man. Een centurie kon ook afzonderlijk bewegen van zijn cohort. Elke centurie was opgebouwd uit tien contubernia, een eenheid van acht man. Deze acht man sliepen samen in een tent en per contibernium en per acht man was er ene os voor voedsel, bagage, hun tent en andere lasten die ze niet zelf moesten dragen.
Auxilia
Elk legioen werd aangevuld door hulptroepen. Auxilium betekent hulp in het Latijn. De hulptroepen bestonden uit cavalerie, huurlingen, slingeraars, boogschutters, artillerie enz.
Ranken
Het legioen was opgebouwd in vele verschillende rangen:
- Legatus Legionis: Dit was de opperbevelhebber van het legioen. In een provincie met slechts 1 legioen was deze ook de gouverneur van die provincie. Anders was het een gouverneur. Deze rang valt te vergelijken met de huidige generaal-majoor.
- Tribunus Laticlavius: Deze officier werd door de senaat verkozen en was de tweede in bevel. Meestal waren dit jonge senatoren (20-25 jaar). De rang is vergelijkbaar met de huidige brigade-generaal.
- Praefectus Castrorum: Dit was de baas van het kamp. Hij deed vooral administratieve taken en was meestal ook een veteraan. Vergelijkbaar met moderne kolonels.
- Tribunus Augusticlavius: Er waren vijf tribuni augisticlavii per legioen. Ze hadden vooral administratieve rollen, maar konden zeker ook het legioen leiden op het slag veld. De rang is vergelijkbaar met luitenant-kolonel.
- Primus Pilus: Dit is de aanvoerder van een cohort. De primus pilus was de oudste centurio van de 6 centuriones. Wanneer hij geen infanterie meer wou aanvoeren, ging hij meestal bij de equites, de Romeinse cavalerie. De rang is vergelijkbaar met een hoge majoor.
- Centurio: Een centurio was de aanvoerder van een centurie, bestaande uit tachtig man. Meestal was hij voordat hij centurio een normale soldaat, die doordat hij zijn moed en/of genialiteit op het slagveld of in de logistiek toonde werd gepromoveerd. Het is ongeveer vergelijkbaar met de huidige rang van kapitein.
- Optio: Een optio was de rechterhand van een centurio. Het was de tweede in bevel in een centurie, als de centurio ziek was, of stierf midden in het gevecht. De meeste optiones werden centurio nadat ze optio waren.
- Decurio: Een centurio voor de Romeinse cavalerie.
- Tresarius: Een tressarius was de wachtcommandant van een centurie.
- Aquilifer: Dit was de belangrijkste vaandeldrager, want hij droeg de aquila van het legioen, de befaamde adelaarstandaard. Elk legioen had een aquila, en dus ook maar een aquilifer. Het verliezen van aquila was dan ook een van de grootste vernederingen die een Romein kon meemaken.
- Signifer: De financiële beheerder van een centurie. Elke centurie had er een. Deze deed administratief werk een regelde de lonen, de aankopen van voedsel, materiaal en beheer van de schatkist en natuurlijk de buit. Hij was ook een vaandeldrager, hij droeg de signum, versierd met schildjes.
- Cornicen: Dit was een hoorblazer. Hij gaf ook de bevelen van de officieren door aan de soldaten.
- Imagnifer: Deze vaandeldrager droeg een vaandel met een afbeelding van de keizer.