Ramadan

Traditionele maaltijd tijdens de ramadan

Moslims feliciteren elkaar met het Suikerfeest aan het eind van de ramadan

Logo van de begin van de ramadan

De ramadan (Arabisch: ramadhan, رمضان) (uitspraak: ramadaan) is een speciale, negende maand van de islamitische kalender waarin tussen zonsopgang en zonsondergang door moslims over de hele wereld gevast wordt. Dit vasten heet Sawm. Als de maand Ramadan voorbij is, begint het Suikerfeest.

De Vijf Zuilen van de islam

In de islam is heel duidelijk omschreven wat je moet doen om een goede gelovige te zijn. Als moslim moet je leven volgens de Vijf Zuilen, 5 belangrijke leefregels.

De eerste is de geloofsbelijdenis (Sjahada).
De tweede is het gebed (de Salat).
De derde is de liefdadigheid (Zakat).
De vierde is het vasten (de Sawm)
De vijfde is de bedevaart (de Hadj) naar Mekka. Dat laatste moet je als moslim één keer in je leven gedaan hebben.

Het vasten

Het vasten (christendom) is anders dan het islamitische vasten. Het wordt Sawm (Saum) of Siyam genoemd. Dit houdt in dat moslims op deze tijden niet eten, drinken, roken en vrijen. Je mag ook geen slechte dingen zeggen over anderen en vloeken. Voor zieken, vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven, soldaten in oorlogstijd, jonge kinderen en alle anderen voor wie het vasten gevaarlijk is voor de gezondheid wordt een uitzondering gemaakt. Zij hoeven niet te vasten, maar moeten soms hun vasten wel inhalen. Vanaf 12 jaar (in sommige landen ook vanaf 10 jaar) mag je, als je dit wilt meedoen met ramadan, maar het is best moeilijk. Het is niet verstandig om het te doen als je naar school gaat, want dan kun je niet zo goed werken of goed nadenken. Om toch aan de ramadan mee te kunnen doen, vasten veel oudere, schoolgaande kinderen om de dag.

Elke dag, tijdens de ramadan, staan moslimgezinnen heel vroeg op voordat de zon opkomt. Dan gaan ze iets eten. Deze maaltijd heet Suhur. Dit is het enige wat ze kunnen eten en drinken tot de zon ondergaat. Na de Suhur bidden zij de Fajr, het ochtendgebed. Wanneer de zon ondergaat, met salaat Maghrib (het avondsgebed), drinken ze wat water en eten ze een dadel, om zo hun vasten te verbreken. Dan verrichten ze de Maghrib.

Een maaltijd tijdens de ramadan

Zowel 's ochtends vroeg als 's avonds na zonsondergang wordt er vaak zeer uitgebreid gegeten. De maaltijd die direct wordt gegeten na zonsondergang wordt door de moslims Iftar genoemd. Als de zon erg laat ondergaat, als de ramadan midden in de zomer valt, wordt 's avonds vaak tot diep in de nacht gegeten. Omdat in de zomer de zon ook weer vroeg opkomt, krijgen kinderen (en volwassenen) niet zoveel slaap. Dat maakt de ramadan nog eens extra zwaar.

Moslims begroeten elkaar voor en tijdens ramadan met ramadhan moebarak of ramadhan mabroek, wat gezegende ramadhan betekent. Omdat de ramadan ieder jaar terugkeert en door alle volwassenen gehouden wordt en zeer ingrijpend is voor het leven van alledag, maakt dit een diepe indruk op de moslims. Voor veel moslims is de ramadan en het eten na zonsondergang vaak een echt familiegebeuren. Ze krijgen vaak bezoek van kennissen of familie met het avondeten.

De ramadan eindigt met het Suikerfeest (Eid al-fitr), waarop uitbundig gefeest en gegeten wordt. Veel zoete dingen, daarom heet het ook Suikerfeest. Kinderen krijgen dan snoepjes en soms ook geld maar dan moet je wel een dag aan de ramadan hebben meegedaan, natuurlijk. Voordat het feest gaat beginnen gaat eerst iedereen naar de moskee om te bidden. Daarna wensen de mensen elkaar een gelukkig Suikerfeest. Daarna wordt vaak in de huiselijke kring het feest verder gevierd, waarbij ooms en tantes, neefjes en nichtjes bij elkaar komen.

Niet-moslims tijdens ramadan

Van niet-moslims, bijvoorbeeld bezoekers aan islamitische landen, wordt niet verwacht dat ze mee vasten. Zeker in toeristische plaatsen kunnen toeristen overdag gewoon eten en drinken in restaurants. Wel wordt van ze verwacht dat ze discreet zijn. In het openbaar uitgebreid eten voor het oog van mensen die vasten, is niet erg respectvol. Er zijn wel plaatsen waar tijdens de ramadan overdag eten, drinken en/of roken in het openbaar strafbaar is gesteld. Ook in Nederland en België stelt een vastende moslim het op prijs als rekening wordt gehouden met zijn of haar omstandigheden. Vooral in het verkeer is het belangrijk, omdat de concentratie vanwege een lege maag in de loop van de dag afneemt. Tijdens de eindexamenperiode is belangrijk dat islamitische leerlingen zich kunnen afzonderen, vanwege een goede concentratie.

Redenen om te vasten tijdens de ramadan

Het vasten is een van de Vijf Zuilen van de islam en is dus voorgeschreven in de koran, het heilige boek van de moslims.
Het vasten wordt ook gezien als vorm van zuivering van de ziel en gehoorzaamheid aan God
De moslims voelen en tonen verbondenheid met arme en hongerige mensen op de wereld. Het herinnert hen hoe het is om arm en hongerig te zijn.
De ramadan is een maand van zelfdiscipline, tolerantie, liefdadigheid, verbroedering en bezinning.
Tijdens het vasten denken moslims meer aan het de tijdelijkheid van het leven: in de ochtend ben je actief, maar in de avond moe, zoals in de ouderdom

Vaststelling van de tijden van ramadan

De ramadan begint bij het zien van de maansikkel op de avond voor de eerste dag van de maand. Hierdoor begint ramadan in verschillende landen vaak op verschillende dagen. Omdat de islam een maankalender kent die ongeveer 11 dagen korter is dan de westelijke christelijke kalender, valt de maand Ramadan steeds iets vroeger in het jaar. Zodoende is de periode van het vasten in de zomer veel zwaarder dan het vasten in de winter.

Aanvang van de ramadan in de komende jaren

11 maart 2024
1 maart 2025
18 februari 2026
8 februari 2027
28 januari 2028 (28/1/2028)

De ramadan begint bij het zien van de maansikkel op de avond voor de eerste dag van de maand
In de moskee Masjid al-Haram tijdens de ramadan
Soms eten grote groepen mensen gezellig samen. Hier wachten ze tot de zon ondergaat.
Allerlei zoete hapjes tijdens het Suikerfeest