Lucas van Leyden

https://rkd.nl/explore/artists/49843
Lucas van Leyden

Albrecht Dürer, Portret van Lucas van Leyden, juni 1521
Persoonlijke informatie
Volledige naam	Lucas Huygensz. van Leyden
Bijnaam
Land	Habsburgse Nederlanden, nu Nederland
Geboortedatum	mei of begin juni 1494
Geboorteplaats	Leiden
Overleden	tussen mei en begin augustus 1533
Overleden te	Leiden
Gehuwd met / relatie	1526, Elisabeth van Boschhuyzen
Carrière
Beroep	prentkunstenaar, kunstschilder, tekenaar
Bekend van	Vroegnederlands, renaissance
Actief	1508 - 1533
Genre(s)	genrevoorstelling, portret, christelijk religieuze voorstelling
Label
Website
Portaal Kunst & Cultuur

Lucas van Leyden, ook Lucas Huygensz. van Leyden of Lucas Jacobsz. genoemd, werd geboren in Leiden, in mei of begin juni 1494. Hij overleed ook in Leiden, tussen mei en begin augustus 1533. Van Leyden was een Noord-Nederlands kunstschilder, tekenaar, (koper)graveur, etser en maker van houtsneden. Hij was een van de beste graveurs uit de kunstgeschiedenis en behoorde tot de pioniers van de renaissance in de Noordelijke Nederlanden, die toen bij de Habsburgse Nederlanden hoorden.

Levensloop

Van Leyden was een zoon van de schilder Huygh Jacobsz. en Marie Hendriksdr. Zijn broer, Dirck, was ook schilder. Zijn vader kocht in 1488 een huis in Leiden. Daar moet de jonge Lucas zijn jeugd hebben doorgebracht.

Hij werd eerst als schilder opgeleid door zijn vader en daarna door de Leidse schilder Cornelis Engebrechtsz.

Van Leyden was een talent. Al op negenjarige leeftijd zou hij zijn eerste gravure hebben gemaakt en zijn eerste schilderij. Zijn vroegst gedateerde gravure is Mohammed en de vermoorde monnik (Sergius) uit 1508, Lucas is dan 14 jaar.

Van Leyden was lid van de Leidse schutters. Van 1514 tot 1519 hoorde hij bij de voetboogschutters.

Van Leyden was vooral een grafisch kunstenaar en pas na 1520 ging hij meer schilderen: waaronder Het Laatste Oordeel (1526-1527) en Dans om het gouden kalf (rond 1530).

Huwelijk en kind

Hij trouwde kort na 1526 met Elisabeth van Boschhuyzen. Haar vader, Jacob van Boschhuysen was burgemeester en schout. Elisabeth en hij kregen geen kinderen. Wel had Lucas al op jonge leeftijd een buitenechtelijke dochter, Marijtje (Marijtgen Lucasdr.), zij moet rond 1512 geboren zijn.

Reizen

Lucas van Leyden heeft veel reizen gemaakt. Hij bezocht Middelburg en reisde door Vlaanderen en Brabant. Mechelen, Antwerpen en Gent werden bezocht.

Van Leyden maakte kennis van de Italiaanse renaissance en maakte zich deze stijl eigen. Hij had belangstelling voor het menselijk naakt en mythologische voorstellingen. Van Leyden ontmoette Albrecht Dürer (uit Neurenberg) in juni 1521 in Antwerpen. Ze wisselden prenten uit en Dürer tekende bij die gelegenheid het portret van Van Leyden.

Overlijden

Van Leyden overleed aan tuberculose in de zomer van 1533 na een langdurig ziekbed. Voor zover bekend maakte hij de laatste twee jaar van zijn leven geen schilderijen meer. Hij werd begraven in de Pieterskerk in Leiden.

Werk

Er zijn zo'n 20 svhilderijen van Lucas van Leyden bekend en ruim tweehonderd gravures, etsen en houtsneden. Zo maakte hij een spotprent van Aristoteles, die als een paardje bereden werd door de courtisane Phyllis (ca. 1515) en van Vergilius, hangend in een mand (ca. 1514) in zijn serie 'Vrouwenlisten'.

Maria met kind

Het schilderij Maria met kind wordt sinds eind 2015 door het Rijksmuseum toegeschreven aan Van Leyden. Dat is bewezen op grond van materiaal-technisch onderzoek. In 1913 werd het al aan Van Leyden toegeschreven en in 1949 aangekocht soor het museum. Naderhand waren er echter twijfels over wie het geschilderd had. Pas als in oude literatuur wordt teruggevonden dat het schilderij daadwerkelijk aan Van Leyden toebehoort, is het volgens het Amsterdamse museum helemaal zeker dat hij de maker was. De kans dat dat gevonden wordt in de literatuur is volgens het museum erg klein.