Land art

Groene kathedraal in Almere

Land art (landschapskunst), ook wel bekend als Earth art (aarde kunst), environment art (omgevingskunst) en Earthworks (aardwerk), is een kunst-stroming binnen het postmodernisme die ontstond in de jaren 1960 en 1970, grotendeels in Groot-Brittannië en de Verenigde Staten maar daar horen ook voorbeelden uit vele andere landen bij, zoals Nederland.

Inleiding

Als een trend verlegde "land art" de grenzen van de kunst door de gebruikte materialen en de plaatsing van de werken. De gebruikte materialen waren vaak de materialen van de aarde, inclusief de grond, rotsen, vegetatie (planten) en water die ter plaatse werden gevonden, en de locaties van de werken waren vaak ver van de dorpen en steden. Soms werd er een fotodocumentatie van de land-art gemaakt en teruggebracht naar de kunstgalerie. De zorgen van de kunstbeweging hadden te maken met een protest tegen de commercialisering van kunst maken en enthousiasme met een opkomende ecologische beweging (opkomen voor de natuur). De kunststroming ontstond samen met de afnemende belanstelling voor het stadsleven en de juist groeiende belangstelling voor wat landelijk is. Inbegrepen in deze neigingen waren de zorgen voor de planeet Aarde als thuis voor de mensheid.

Geschiedenis

In de jaren zestig en zeventig protesteerden kunstenaars van de land art tegen de "meedogenloze commercialisering" van kunst in Amerika. Gedurende deze periode waren sommigen van de land art tegen het museum of de galerij als het decor van artistieke activiteit en ontwikkelden monumentale landschapsprojecten die buiten het bereik van de traditionele vervoerbare beeldhouwkunst en de commerciële kunstmarkt lagen, hoewel foto's van de projecten vaak weer wel werden gepresenteerd in normale galerieruimtes. Land art werd geïnspireerd door minimal art en conceptuele kunst maar ook door moderne stromingen als De Stijl, kubisme, minimalisme en het werk van Constantin Brâncuşi en Joseph Beuys. Veel van de aan land art gekoppelde kunstenaars waren betrokken bij minimal art en conceptuele kunst. Isamu Noguchi 's ontwerp uit 1941 voor Contoured Playground in New York City wordt soms aangewezen als een belangrijk vroeg stuk land art, hoewel de kunstenaar zelf zijn werk nooit 'land art' noemde, maar gewoon 'sculptuur'. Zijn invloed op hedendaagse landschapskunst, landschapsarchitectuur en omgevingssculptuur is vandaag de dag in veel werken terug te vinden.

Spiral Jetty

Het bekendste werk, en waarschijnlijk het beroemdste stuk van alle land-art, is de Spiral Jetty (1970), waarvoor de Amerikaan Robert Smithson rots, aarde en algen zo rangschikte om een lange (450 m) spiraalvormige steiger te vormen steekt uit in Great Salt Lake in het noorden van Utah, Verenigde Staten.

Landkunstenaars in Amerika vertrouwden meestal op rijke geldschieters en particuliere stichtingen om hun vaak kostbare projecten te financieren. Met de plotselinge economische neergang van het midden van de jaren zeventig stopten de fondsen uit deze bronnen grotendeels. Met de dood van Robert Smithson bij een vliegtuigcrash in 1973 verloor de beweging een van haar belangrijkste boegbeelden en verdween.

De aardse kunst van de jaren zestig deed soms denken aan de veel oudere landwerken zoals Stonehenge, de piramides, de Indiaanse heuvels, de Nazca-lijnen in Peru, Carnac-stenen en de inheemse Amerikaanse begraafplaatsen, de hunebedden in Nederland en vaak riepen ze dezelfde spiritualiteit op als die van dergelijke archeologische vindplaatsen.