Kiesdeler

De kiesdeler is bij verkiezingen het aantal stemmen dat nodig is voor het behalen van één zetel. De kiesdeler wordt berekend door alle geldig uitgebrachte stemmen te delen door het aantal beschikbare zetels.

Bij de Kamerverkiezingen in Nederland in 2017 was het aantal stemmen 10.516.041. De kiesdeler was toen dus 10.516.041 gedeeld door 150 (het aantal zetels in de Tweede Kamer) = 70.106.

Restzetels

Als een partij een of meer zetels behaalt, zijn er op die partij bijna altijd meer stemmen uitgebracht dan voor die zetels nodig is. Bij de verdeling van de 150 zetels wordt eerst het aantal "volle zetels" van elke partij bepaald (= het aantal stemmen per partij gedeeld door de kiesdeler minus de rest).

Bij de Kamerverkiezingen van 2017 waren er 142 "volle zetels". Er waren dus nog 150 - 142 = 8 restzetels te verdelen. De VVD kreeg er daarvan 2, de PVV 1, evenals het CDA, D66, de SP en de PvdD. De PvdA, die bij de Kamerverkiezingen eigenlijk maar 8 zetels haalde, kreeg er door de toekenning van een restzetel nu 9.

Voorkeurstemmen

Op de lijst waarop je kunt stemmen staan meestal meer kandidaten dan het aantal dat uiteindelijk in de Tweede Kamer wordt gekozen. Toch kunnen te laag geplaatsten op die lijst in de Tweede Kamer komen: als ze maar genoeg voorkeurstemmen krijgen.

Als het aantal op een kandidaat uitgebrachte stemmen meer dan 25% van de kiesdeler bedraagt, heet het dat deze met voorkeurstemmen is gekozen. Zelfs als hij/zij lager op de kieslijst staat dan het aantal door zijn/haar partij behaalde zetels, komt hij/zij alsnog in de Kamer. Een hoger geplaatste kandidaat die geen voorkeurstemmen heeft moet daarvoor wijken.