Kennis

Kennis is een begrip dat veel wordt gebruikt. Wanneer iemand ergens veel kennis van heeft, dan heeft hij of zij veel verstand van een bepaald onderwerp. Of veel algemene kennis (van erg veel dingen steeds een klein beetje weten te vertellen).

Mensen in de wetenschap hebben erg veel kennis. Vaak van één enkel onderwerp: hun specialiteit. Een persoon die de wetenschap beoefent noem je een wetenschapper.

Elke ervaring die je opdoet (van kinds af aan) via je zintuigen sla je op in je geheugen. Daarbij hoort dus ook je motorisch handelen dat wordt vastgelegd in je motorische geheugen (denk aan fietsen, iets wat je eigenlijk op een gegeven moment zonder na te denken kunt). Je hebt dat geleerd. Bij elke eerstvolgende gelegenheid dat die ervaring weer van toepassing is, pas je het weer toe. Bijvoorbeeld een kind wordt gewaarschuwd voor een hete oven. De waarschuwing op zich kan al voldoende zijn om het kind ervan te weerhouden om de oven aan te raken. Soms moet je door schade en schande wijs worden voor je het in vervolg zal laten. De ervaring van een paar zere vingers maakt dan meer indruk dan de waarschuwing. Die kennis wordt dan vastgelegd in je hersenen (geheugen). Met de eerder opgedane kennis kun je je weer nieuwe kennis eigen maken. Denk aan het eerst leren lezen, en dan het lezen zelf over interessante dingen. Vandaar dat een leerkracht vrijwel altijd een les begint over iets van wat je al weet en er dan verder op doorgaat ("Weten jullie nog ...").

Alles wat je leert gaat via je korte geheugen naar je lange geheugen en wordt daar opgeslagen als wat we kennis noemen. Iemand die makkelijk en snel leert zal meer opslaan. Dat is dus niet voor iedereen hetzelfde. Ook het terughalen van opgeslagen kennis en het weer toepassen (neem bijvoorbeeld de rekentafels die iemand in zijn hoofd heeft proberen te stampen) verloopt niet bij iedereen hetzelfde. Dit opslaan en weer kunnen terughalen bepaalt mede je intelligentie. Zo kun je ook te maken krijgen met geheugenverlies, vergeetachtigheid en nog erger: dementie. Ouderen die daarmee te maken krijgen kunnen in een situatie komen dat ze niet meer weten hoe ze de gewoonste dingen ook alweer moeten doen, terwijl ze bijvoorbeeld een kinderliedje uit hun jeugd nog wel weten.

Het zo lang mogelijk gezond houden van je hersenen is geen overbodige luxe. Kinderen en jongeren zijn ongeveer tot hun 25e jaar volop in ontwikkeling. Dan wordt de meeste kennis vastgelegd en leer je relatief het makkelijkst. Er liggen wel enkele gevaren op de loer zoals alcohol en drugs (inclusief bepaalde medicijnen). Dat zijn stoffen die slecht zijn voor je hersenen. Deze kunnen hersengebieden beschadigen, waardoor kennis verloren gaat.

Vakkennis

Mensen met een bepaald (praktisch) beroep of vak hebben vaak veel vakkennis. Dat is lange tijd nogal onderschat. Tegenwoordig begint men in te zien dat deze vakkennis van essentieel belang is. Neem een molenbouwer of scheepstimmerman. Daarvoor heb je specifieke vakkennis nodig. Omdat dergelijke beroepen niet veel meer voorkomen, dreigt die kennis van hoe je iets maakt verloren te gaan. Het gaat dus niet alleen om het maken zelf, maar ook om de gereedschaps- en materiaalkennis. Praktische kennis is dus minstens zo waardevol als wetenschappelijke of theoretische kennis.