Joseph Beuys

Joseph Beuys
Affiche van Beuys' lezingenreeks 'Energy Plan for the Western Man' (1974)
Persoonlijke informatie
Volledige naam	Joseph Heinrich Beuys
Bijnaam
Land	Duitsland
Geboortedatum	12 mei 1921
Geboorteplaats	Krefeld in Duitsland
Overleden	23 januari 1986
Overleden te	Düsseldorf in West-Duitsland
Gehuwd met / relatie	Eva Wurmbach (in 1959)
Carrière
Beroep	Kunstenaar, artiest, leraar, kunsttheoreticus & politicus
Bekend van	Hoe je aan een dode haas schilderijen uitlegt (1965) 7000 eiken (1982)
Actief
Genre(s)	Modernisme
Label
Website
Portaal Kunst & Cultuur

Joseph Beuys (geboren te Krefeld in Duitsland op 12 mei 1929 – overleden te Düsseldorf in Duitsland op 23 januari 1986) was een Duitse kunstenaar, artiest, leraar, kunsttheoreticus en politicus. Hij wordt gerekend tot het modernisme en stond aan de wieg van de Flexusbeweging. Buiten zijn werk als kunstenaar en artiest om was Beuys politicus voor Bündnis 90/Die Grünen en zat hij in het Europees Parlement voor de Europese Federatie van Groene Partijen.

Joseph Beuys staat vooral bekend om zijn overtuiging dat iedereen een artiest is en dat kunst niet alleen maar een afbeelding moet zijn van het leven nu, maar daadwerkelijk in het hier in nu ook invloed moet hebben. Deze overtuiging komt duidelijk terug in zijn werken 'Hoe je aan een dode haas schilderijen uitlegt' uit 1965 en '7000 eiken' uit 1982.

De tentoonstelling 'Hoe je aan een dode haas schilderijen uitlegt' gaat over hoe Joseph Beuys als radiotechnicus de Tweede Wereldoorlog meemaakt en hoe hij zijn vliegtuigongeluk heeft beleefd. In de tentoonstelling werd erg veel symboliek gebruikt: Beuys heeft zich uitgedost als een sjamaan en zijn hoofd zit in de tentoonstelling onder de honing en onder het bladgoud. Hij staat op een stuk vilt en een ijzeren ski. Beuys kijkt voortdurend naar de dode haas die in zijn armen ligt en schenkt hem al zijn aandacht. Over deze tentoonstelling heeft Beuys het volgende gezegd:

Ik gaf de haas uitleg over mijn schilderijen omdat ik ze niet aan de mensen kan uitleggen. Een haas begrijpt vaak meer dan mensen omdat ze een rechtlijnige manier hebben van denken. Ik vertelde de haas dat hij het schilderij moest aftasten om te begrijpen wat het belang van het schilderij was. De haas moest 'voelen' wat de betekenis was. — Joseph Beuys over 'Hoe je aan een dode haas schilderijen uitlegt' (1965)

Het bijzondere aan deze tentoonstelling was dat Beuys zelf naar voren trad en aan het publiek duidelijk wilde maken wat het vliegtuigongeluk in de Tweede Wereldoorlog voor hem had betekend.

Een van de zevenduizend eiken. (foto uit 2008)

Een voorbeeld van een kunstwerk dat in letterlijke zin invloed had op het hier en nu, was het werk '7000 eiken' uit 1982. Volgens Beuys waren de steden van de jaren 80 veel te versteend. Hij wilde de openbare ruimte in de stad ten goede verbeteren door 7000 eiken te planten in de Duitse stad Kassel. Naast elke boom kwam een basaltsteen te staan. In die tijd was Beuys' kunstwerk erg controversieel: sommige mensen vonden de stenen maar lelijk en anderen vonden dat de bomen parkeerplaatsen aan het verdringen waren. Toch kon Beuys doorgaan, omdat de sociaaldemocratische burgemeester van de stad achter zijn werk stond. Uiteindelijk gingen mensen steeds positiever kijken naar Beuys' werk. De invloed die Beuys wilde hebben in het hier en nu werd duidelijk zichtbaar: de bomen maakten de stad groener en ook in andere steden ontstonden er zulke boomplantprojecten. Beuys zei zelf de volgende dingen over dit project:

Het planten van zevenduizend bomen is dus slechts een symbolisch starpunt. En een dergelijk symbolisch starpunt vereist een gedenksteen, in dit geval een basalten pilaar. De intentie van een dergelijke boomplanterij is om de transformatie van al het leven, de samenleving en het geheel van het ecologische systeem te benadrukken. (...) Ik geloof dat het planten van deze eiken noodzakelijk is, niet alleen in een biosferische context, dat wil zeggen, in de context van inhoud en ecologie, maar ook in die zin dat 't het ecologisch bewustzijn zal verheffen – in toenemende mate zal verheffen, in de loop van de komende jaren, omdat we nooit zullen stoppen met planten. — Joseph Beuys over '7000 eiken' in 1982.

Beuys zei in een gesprek uit 1982 met Richard Demarco ook nog het volgende over zijn kunstwerk:

Ik denk dat de boom een beginsel van herschepping is, wat op zichzelf al een tijdsbegrip is. Dit geldt in het bijzonder voor de eik, omdat hij een langzaam groeiende boom met een soort zeer massief harthout is. Hij is altijd – sinds de druïden, die hun naam ontlenen aan de eik – een soort beeldhouwwerk, een symbool voor deze planeet geweest. Druïde betekent eik. Zij gebruikten hun eiken om hun heiligdommen af te bakenen. Ik voorzie een dergelijk gebruik in de toekomst... Het bedrijf van bomen planten voorziet in een zeer eenvoudige doch radicale mogelijkheid hiertoe wanneer we beginnen met de zevenduizend eiken. — Joseph Buyes in een gesprek uit 1982 met Richard Demarco

Uit zijn werken blijkt dat Beuys gelooft dat de mensheid naar een utopie toe kan werken. Daarom wordt hij gezien als een modernist.