Graffiti
Graffiti is een kunstvorm die wordt uitgevoerd door met spuitbussen of andere materialen figuren en/of teksten op bijvoorbeeld muren te plaatsen. Er wordt ook gespoten op trams, treinen, bussen en metro's. Graffiti is illegaal (onwettig). Het mag niet en als je wordt gepakt kun je gestraft worden. In sommige steden zijn er plaatsen waar je wel (legaal) op schuttingen of op muren met spuitbussen mag spuiten. Bijvoorbeeld onder de Amsterdamse brug. Veel mensen doen het ook op een skatebaan omdat ze vinden dat dat hoort.
De eerste graffiti was het laten zien van je handtekening om te laten zien dat je ergens was geweest. Dit heet een tag. Later kwamen de grotere kunstwerken waar veel aandacht aan werd besteed. Dit heet een piece of een masterpiece.
Er is ook een spreekwoord over graffiti: Gekken en dwazen schrijven hun namen op muren en glazen.
Wat is graffiti?
In het Van Dale woordenboek wordt graffiti omschreven als: Met viltstift of spuitbus aangebrachte figuren of teksten op muren enz. Graffiti is een vorm van kunst en zie je vaak langs snelwegen, in tunnels, in metro tunnens en op verlaten gebouwen. Graffiti wordt vaak zonder toestemming ergens op gespoten dat noem je illegaal. Het wordt dan namelijk op het bezit van iemand anders gespoten. Er zijn plekken waar graffiti wel is toegestaan. Die plekken zijn legaal. Denk aan een skatebaan of aan speciaal geplaatste schuttingen voor graffiti.
Bij graffiti worden vaak de spuitbussen gebruikt waar verf in zit. Ook heb je speciale verfstiften. Bij graffiti heb je een tag en een piece. Een tag is een handtekening of een soort krabbel van een aantal letters. Die wordt gezet om te laten zien dat je ergens bent geweest. Een tag kan snel worden gezet. Graffitispuiters gebruiken een schuilnaam of een bijnaam. Een piece of masterpiece is een heel kunstwerk van letters, afbeeldingen, tekeningen en achtergrond op bijvoorbeeld een muur. Bij deze pieces wordt er nauwkeurig gewerkt met veel kleuren en aandacht besteed aan omlijningen en schaduwwerking. Een ongeschreven regel binnen de graffiti is ook, dat een piece van een ander niet mag worden overschreven.
Betekenis
Om de betekenis van de term graffiti te verklaren, moeten we terug naar de Griekse taal. Het Griekse werkwoord graphein betekent graveren, schrijven krassen. Hiervan afgeleid is het Latijnse werkwoord graffiare, wat krassen en krabben betekent. Het Latijnse graffio staat voor kras, graffito staat voor krasje en graffiti staat vervolgens voor meerdere krasjes. Graffiti zoals wij het noemen, komt weer uit het Italiaans en staat voor het op een openbare plaats afbeeldingen of mededelingen aanbrengen met verf of een soortgelijk middel.
In het Van Dale woordenboek wordt graffiti omschreven als: Met viltstift of spuitbus aangebrachte figuren of teksten op muren enz.
De geschiedenis van graffiti
.jpeg)
Graffiti heeft een heel lange geschiedenis. Het begon met muurtekeningen en hieroglieven. Het komt al uit de tijd van de Romeinen, Vikingen, en Vandalen. Graffiti was in de oudheid meestal bedoeld om te laten zien dat men ergens was geweest. In Rome zijn resten van graffiti gevonden die door de Romeinen zelf waren aangebracht, maar ook resten die zijn aangebracht door de Vikingen. Ook op oude Egyptische monumenten en de muren van Pompeï is graffiti gevonden. De Vandalen stammen uit Scandinavië, maar zijn in de loop der tijd via Duitsland zuidelijker getrokken en lieten naast vernielingen ook hun graffitisporen achter. Hier komt ook het begrip vandalisme vandaan.
Pompeï
De Romeinse stad Pompeï werd in 79 bedolven onder een dikke laag as van de vulkaan Vesuvius, waardoor de stad goed geconserveerd is gebleven. Hierdoor is het één van de weinige plekken waar het dagelijkse leven in de Romeinse tijd bestudeerd kan worden. Op de oude muren zijn veel oude graffitiboodschappen teruggevonden, zoals: advertenties, politieke boodschappen, namen, gedichten, prijslijsten, officiële aankondigingen en filosofische leuzen.
De hoeveelheid graffiti in Pompeï was overweldigend, waardoor soms zelfs inwoners van de stad zich hierover verbaasden, zoals blijkt uit de volgende inscriptie: “O muren, jullie dragen inmiddels zo veel vervelende graffiti, dat het mij verbaast dat jullie nog niet ineen gestort zijn”.
Tweede Wereldoorlog
Tijdens de Tweede Wereldoorlog was het een rage onder Amerikaanse soldaten om overal waar ze kwamen de tekst: "Kilroy was here" te plaatsen, voorzien van Mr. Chad, het mannetje dat over een muur staart. Deze graffiti worden nog overal ter wereld aangetroffen. Van de muren van openbare toiletten tot bovenin het Vrijheidsbeeld in New York.
Opkomst van graffiti in de twintigste eeuw
De opkomst van graffiti in de twintigste eeuw is begonnen in Philadelphia. In het begin van de jaren zestig lieten jeugdbendes hun handtekening (tag) achter op muren en gebouwen, en bakenden zo ook hun territorium af. Ook andere jongeren en politieke activisten namen de gewoonte om met een viltstift een leuze of tag achter te laten.
Eind jaren zestig nemen New Yorkse jongeren de gewoonte over van de straatjeugd uit Philadelphia om met een viltstift hun schuilnamen vliegensvlug op treinstellen en metro’s te plaatsen. Die handtekening wordt de tag genoemd. In New York werd de viltstift al snel vervangen door de spuitbus en het bespuiten van een metrostel werd de ideale manier om een miljoenenpubliek te bereiken.
Taki 183, een pizzabezorger, is één van de eersten die buiten zijn buurt schrijft. Dit wordt ontdekt omdat hij zijn straatnummer achter zijn naam zet. Door de meeste writers wordt deze manier al gauw overgenomen. Het taggen wordt in Amerika met name beoefend door jongeren uit getto’s en achterstandswijken. Zij wilde een eigen identiteit hebben en gezien worden. Door overal een naam of teken achter te laten kon je je aanwezigheid laten blijken. Door tags te zetten bakenden ook groepen mensen (gangs) hun terrein af.
Wanneer de writers door beginnen te krijgen hoe groot hun publiek is beginnen ze meer tekst in hun pieces te verwerken. Politieke meningen over onderwerpen als oorlog en gelijke rechten worden hierin verwerkt. Een ander doel dan politiek en het opfleuren van de saaie stad, is de behoefte beter te zijn dan de rest. Zo wordt creativiteit belangrijk. Er ontwikkelen zich verschillende stijlen: de wild style, de 3D style en de bubble style.
Metrostations zijn populaire plaatsen om te taggen, omdat hier veel mensen komen. Nog belangrijker zijn de treinen zelf. Het kost steeds meer moeite om op te vallen en de ontwerpen worden ook steeds groter. Door de uitvinding van de spuitbus kan er makkelijk een groter oppervlak worden bestreken.
Stefan Eins opent in 1978 de galerie ‘Fashion Moda’. Deze galerie exposeert in 1980 als eerste in New York graffitiwerken. In 1983/1984 komt, via de Amsterdamse galeriehouder Yaki Kornblit en Fashion Moda, graffiti in de kunstwereld van Nederland terecht; het Museum Boymans te Rotterdam en het Groninger Museum. Hiermee is de graffiti de eerste kunststroming die begonnen is door de activiteiten van jongeren en niet-blanken. In Amerika loopt het wat moeilijker. De kunstenaars worden niet serieus genomen als kunstenaar. Nadat de graffitikunstenaars op doek zijn gaan werken zijn er verschillende richtingen ontstaan. Op treinen gebruikte iedereen letters, op doek wordt dit door sommigen losgelaten om abstract of figuratief te gaan werken. Naast de spuitbussen worden ook acrylverf en andere materialen gebruikt.
Vanaf begin jaren ’70 ontstonden er groepen uit vriendschappelijke overwegingen, anders dan de graffiti-gangs. Deze groepen legden zich vooral toe op het schilderen van hele treinen, waarbij het werk verdeeld werd. Zo kon in één nacht een hele metrotrein worden beschilderd.
Grotbewoners
Heel vroeger tekenden grotbewoners met kleurstoffen op wanden in grotten. Ze vertelden vooral jachtverhalen. In de grotten van Lascaux (Frankrijk) zijn door kinderen rotstekeningen uit de Prehistorie ontdekt. De echte originele tekeningen zitten op een andere plaats. De grotten met de echte tekeningen van ca. 30.000 jaar geleden zijn in 1963 voor het publiek namelijk gesloten, omdat de adem van alle mensen de tekeningen te veel beschadigde.
Hoe wordt graffiti gemaakt?
In de fabriek worden graffitispuitbussen geproduceerd. Eerst wordt de spuitbus (spray can) zelf gemaakt. Dat is heel belangrijk, want anders kun je de verf nergens instoppen. De spuitbus bestaat meestal uit metaal, blik of aluminium. Als deze basis klaar is, wordt er verf in de can gestopt. Om ervoor te zorgen dat de verf goed mengt, vloeibaar blijft en mooi uit de spuitbus komt, wordt er een kogeltje in de spuitbus gestopt. Als je de spuitbus schudt, hoor je dat kogeltje ook.
Naast het kogeltje moet er ook iets anders in de spuitbus worden gestopt: gas. Dit gas zorgt er namelijk voor dat de verf wordt samengeperst. Zo kan er zoveel mogelijk verf in de spuitbus en komt het op een goede manier uit de cap (deze naam wordt door graffiti-spuiters gebruikt voor het losse knopje bovenop de spuitbus). Er bestaan verschillende soorten caps. Zo past er een skinny-cap op de spuitbus voor dunne lijnen en wordt er een fat-cap gebruikt voor het invullen van grote vlakken. Als je de cap indrukt, zorgt een veertje ervoor dat de dop opengaat en wordt de verf naar buiten gespoten. Dit veertje zorgt er ook voor dat de spuitbus goed blijft afgesloten en de verf niet kan ontsnappen.
Vanuit de fabriek belanden de spuitbussen in de winkel, en vanuit daar in de handen van graffiti kunstenaars.
Graffiti is strafbaar
Wettelijk is graffiti verboden en valt onder de categorie vandalisme. Er staan straffen op het ongeoorloofd aanbrengen van graffiti op eigendommen van anderen. Hieronder vallen ook gebouwen van bedrijven en overheid net als treinstellen, bushokjes en elektriciteitskasten. Graffiti spuiten valt onder artikel 350 van het wetboek: Hij die opzettelijk en wederrechtelijk enig goed dat geheel of ten dele aan een ander toebehoort, vernielt, beschadigt, onbruikbaar maakt of wegmaakt, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste twee jaren of geldboete van de vierde categorie.
Een boeten op graffiti spuiten is varieert van 75 tot 140 euro plus de schoonmaakkosten. Wanneer je bijvoorbeeld graffiti spuit op treinen dan krijg je drie boetes:
- Bevinden op grond waarvan toegang op blijkbare wijze was verboden (60 euro);
- Op of langs de spoorweg rijden of lopen (90 euro);
- De weg of onroerend goed bekladden of bekrassen (90 euro).
Daarnaast zal je ook de schoonmaakkosten/schade moeten vergoeden.
Ben je van 12 tot 18 jaar, dan word je meestal naar Halt gestuurd. Een Halt-straf bestaat uit gesprekken, een leerstraf, je gaat excuus aanbieden en de schade vergoeden en soms krijg je ook nog een werkstraf.
Wat vinden mensen van graffiti?
Veel mensen vinden dat graffiti de steden maar een verwaarloosd aanzien geven.
Anderen mensen vinden juist dat graffiti mooi kan zijn en zien het zelfs als een kunstwerk.