Canadese Lagerhuisverkiezingen 2025
 |
| Canadese Lagerhuisverkiezingen 2025 | |
|---|---|
← 2021 |
|
| Land |  Canada
|
| Datum | 28 april 2025 |
| Uitslag | |
| Kiesgerechtigd | 28.525.638 personen |
| Opkomst | 68,7%
|
| Parlement | Lagerhuis (Canada) |
| Te verdelen | 343 zetels |
 |
Liberale Partij van Canada 43,8% |
 |
Conservative Partij van Canada 41,3% |
_(cropped).png){kind=logo} |
Bloc Québécois 6,3% |
de volledige resultaten staan verder in dit artikel. | |
| Kaart | |
 | |
| Kabinet | |
| Kabinet | Carney |
| Samenstelling | Liberale Partij van Canada (169 van de 343 zetels) |
| Richting | Centrum tot centrumlinks |
| Signatuur | Minderheidskabinet (progressief-liberaal) |
Vorige premier |
Volgende premier
|
Portaal  Politiek
| |
De Canadese Lagerhuisverkiezingen 2025 werden gehouden op 28 april 2025. Bij deze verkiezingen werden de 343 leden van het Canadese Lagerhuis verkozen. De Lagerhuisleden voeren hun werk niet alleen uit, maar zijn meestal aangesloten bij een grotere politieke partij die het beste bij hen past.
De verkiezingen werden voor de vierde keer op rij gewonnen door de Liberale Partij van Canada van zittend premier Mark Carney. De partij wist echter opnieuw geen absolute meerderheid te behalen, dat wil zeggen meer dan de helft van de zetels, waardoor ze met andere partijen moet samenwerken. De Liberalen kregen voor het laatst bij de verkiezingen van 2015 een absolute meerderheid.
Achtergrond
De Liberale Partij van Canada van zittend premier Mark Carney nam het bij deze verkiezingen op tegen de Conservatieve Partij van Canada van Pierre Poilievre. Carney volgde oud-premier Justin Trudeau op 14 maart 2025 op, nadat Trudeau aftrad als premier. In het Canadese systeem is de leider van de grootste partij namelijk automatisch ook de premier, zelfs als er nog geen verkiezingen zijn geweest.
Hoewel de verkiezingen eerst op 20 oktober 2025 zouden worden gehouden, wilde Carney de verkiezingen vervroegen naar 28 april 2025. In Canada mag de premier dat namelijk doen. Hierdoor schreef de gouverneur-generaal, de vervanger van koning Charles III in Canada, de Lagerhuisverkiezingen uit voor 28 april.
Kiesstelsel
Het Canadese Lagerhuis wordt verkozen door middel van een kieskringenstelsel. Hierbij vertegenwoordigt elk parlementslid een specifiek deel van het land: een kieskring (Canadees-Engels: riding). Het voordeel van dit systeem is dat kiezers zo meer betrokken zijn bij de parlementsleden. Toch heeft dit systeem ook een nadeel: de partij met de meeste stemmen hoeft niet altijd de meeste zetels te krijgen. Politieke partijen die verspreid over het land nét genoeg kiezers hebben, hebben bij dit systeem een voordeel. Partijen die héél veel kiezers in een klein gebied hebben zitten, hebben een nadeel. Hierdoor kon het bij de vorige verkiezingen in 2021 gebeuren dat de Liberalen de meeste zetels kregen, terwijl de Conservatieven meer stemmen kregen. Liberale kiezers bevonden zich namelijk veel verspreider over het land (in Ontario, Québec, Newfoundland en Labrador en aan de gehele Canadese oostkust), terwijl Conservatieve kiezers vooral zaten in drie provincies in het westen van Canada. Dit leidde ertoe dat de Liberale Partij in veel kieskringen met zeer kleine meerderheden de grootste partij werd, terwijl de Conservatieve Partij in een kleiner aantal ridings héél veel stemmen kreeg.
Een vergelijkbaar iets speelde zich af tussen het Bloc Québécois en de Nieuwe Democratische Partij. Hoewel de Nieuwe Democraten veel meer stemmen hadden dan het Bloc, kregen de Québécoise nationalisten meer zetels. Dit kwam omdat de Nieuwe Democraten in de centra van grote steden en enkele kieskringen waar de Inuit leven met erg veel stemmen wonnen, terwijl het Bloc Québécois verspreid over Québec met kleinere meerderheden won.
Bij deze verkiezingen gebeurde het niet dat de partij met de meeste stemmen niet de meeste zetels kreeg: de Liberale Partij kreeg zowel de meeste stemmen als de meeste zetels. Het gebeurde wel opnieuw dat de Nieuwe Democratische Partij minder zetels won dan het Bloc Québécois, alhoewel beide partijen 6,3 procent van de stemmen kregen.
Zetelaantal
Het aantal zetels in het Lagerhuis groeide in 2022 van 338 naar 343 zetels. Uit de volkstelling van 2021 bleek namelijk dat het aantal inwoners van Canada was toegenomen. Hierdoor kreeg de provincie Alberta drie zetels meer en kregen de provincies Ontario en Brits-Columbia elk één zetel meer.
Deelnemende partijen
In totaal doen er 15 partijen mee met de verkiezingen. Hieronder staan de zes grootste partijen.
| Partij | Partijleider Kieskring |
Richting | Stroming | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Liberale Partij van Canada Liberal Party of Canada Parti libéral du Canada (LPC/PLC) |
 |
Centrum tot centrumlinks | Progressivisme | ||
| Conservatieve Partij van Canada Conservative Party of Canada Parti conservateur du Canada (CPC/PCC) |
 |
Centrumrechts tot rechts | Economisch liberalisme | ||
| Bloc Québécois Québécois Blok Quebecer Bloc (BQ) |
.png) |
Centrumlinks | Sociaaldemocratie | ||
| Nieuwe Democratische Partij New Democratic Party Nouveau parti démocratique (NDP/NPD) |
.jpg) |
Centrumlinks tot links | Democratisch socialisme | ||
| Groene Partij van Canada Green Party of Canada Parti vert du Canada |
.jpg) |
Links | Progressivisme | ||
| |||||
| Canadese Volkspartij People's Party of Canada Parti populaire du Canada (PPC) |
 |
Radicaal-rechts | Rechts-populisme | ||
Verkiezingsuitslag
De verkiezingsuitslag zal hieronder worden vermeld.
%= Percentage van het totaal aantal stemmen
◉= Aantal zetels
| Partij | Partijleider | 2021 | 2025 | Verschil | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| % | ◉ | % | ◉ | % | ◉ | ||||
| Liberale Partij van Canada | LPC/PLC | Mark Carney | 32,62% | 160 | % | ||||
| Conservatieve Partij van Canada | CPC/PCC | Pierre Poilievre | 33,74% | 119 | % | ' | |||
| Nieuwe Democratische Partij | NDP/NPD | Jagmeet Singh | 17,83% | 25 | % | ||||
| Bloc Québécois | BQ | Yves-François Blanchet | 7,64% | 33 | % | ||||
| Canadese Volkspartij | PPC | Maxime Bernier | 4,94% | 0 | % | ||||
| Groene Partij van Canada | Elizabeth May & Jonathan Pedneault |
2,33% | 2 | % | |||||
| overig | 0,90% | 0 | % | ||||||
| totaal | 100,00% | 338 | 100,00% | 343 | +5 | ||||
Verloop
De verkiezingen werden voor de vierde keer op rij gewonnen door de Liberalen (ditmaal de partij van Carney). Dit gebeurde voor het laatst in 2000, wanneer de partij destijds onder leiding van Paul Martin voor de vierde keer achter elkaar won. Daarnaast kreeg de partij met 43,8 procent van de stemmen verhoudingsgewijs de meeste stemmen van welke partij dan ook sinds de verkiezingen van 1984. Ook kreeg de partij voor het eerst sinds de verkiezingen van 2000 meer dan 40 procent van de stemmen. De Liberale Partij won 169 van de 343 zetels, een toename van 17 zetels. Ook was de opkomst de hoogste sinds 1993: 68,7 procent van de kiesgerechtigden bracht zijn stem uit.
Hoewel de Conservatieve Partij van Canada van Pierre Poilievre de verkiezingen voor de vierde keer op rij verloor, boekte de partij geen slecht resultaat. Met ongeveer 41,3 procent van de stemmen won de partij 143 zetels, 23 meer dan bij de verkiezingen van 2021. Daarnaast kreeg de partij voor het eerst sinds de verkiezingen van 1998 meer dan 40 procent van de stemmen.
Poilievre werd wel in zijn eigen kieskring (Canadees-Engels: riding) verslagen door een kandidaat van de Liberalen. Toch zal hij in het parlement terugkeren als partijleider. Een van de Conservatieve parlementsleden heeft namelijk zijn zetel opgegeven, waardoor er een plek vrij is gekomen in het parlement. Premier Carney schreef hierop tussentijdse verkiezingen uit in de kieskring Battle River—Crowfoot in Alberta – dit is de kieskring die door het vertrokken parlementslid werd vertegenwoordigd – zodat Poilievre zich daar kandidaat kan stellen. In die kieskring krijgen de Conservatieven doorgaans meer dan 80 procent van de stemmen. Het is hierdoor vrijwel zeker dat Poilievre later terugkeert als fractievoorzitter van de Conservatieve Partij in het Lagerhuis.
Voor de kleinere partijen verliepen de verkiezingen niet goed. Zo verloor het Québécois-nationalistische Bloc Québécois van Yves-François Blanchet bij deze verkiezingen tien zetels. De Groene Partij van Canada van Elizabeth May (en voor de verkiezingen duo-partijleider Jonathan Pedneault) halveerde en hield slechts één zetel over.
Voor de sociaaldemocratische Nieuwe Democratische Partij (afgekort: NDP of NPD) verliepen deze verkiezingen het slechtst: de partij van Jagmeet Singh verloor welgeteld zeventien van haar 24 zetels en hield er maar zeven over. Hierdoor verloor NDP ook haar officiële partijstatus, omdat een politieke partij in Canada minstens 12 zetels in het Lagerhuis moet hebben om als een 'echte' partij te worden erkend. Met zeven zetels (dat is dus minder dan twaalf zetels) raakte de NDP een deel van haar spreektijd in het parlement kwijt, en het geld en de kantoorruimte die ze had in het Lagerhuis. Singh stapte na dit slechte verkiezingsresultaat op als partijleider.