Blauwbaard
Blauwbaard is een sprookje en volksverhaal uit Frankrijk. Het verhaal werd voor het eerst opgetekend door Charles Perrault in zijn boek De sprookjes van Moeder de Gans.
Het verhaal gaat over een steenrijke, enge man met de naam Blauwbaard. Hij heeft echter een groot geheim: Hij vermoordt vrouwen.
Verhaal
Let op! Er kunnen verschillende versies van dit verhaal zijn.
Hieronder staat de samenvatting van een verhaal. Soms is het niet leuk als je al weet hoe het verhaal afloopt! |
Er was eens een man die in grote luxe leefde. Hij was steenrijk, maar ook erg lelijk en eng. Hij had namelijk een grote, blauwe baard. Hij was zes keer getrouwd geweest, maar iedere keer verdwenen zijn vrouwen op mysterieuze wijze. Iedereen dacht dat zij gevlucht waren vanwege zijn uiterlijk. Op een dag bezoekt hij het huis van de buren. Zij hadden twee dochters en Blauwbaard wil met een van hen trouwen. De twee dochters zijn bang voor hem, maar uiteindelijk besluit de jongste met hem te trouwen. Na de bruiloft gaat zij in zijn paleis wonen.
Blauwbaard maakt bekend dat hij moet vertrekken voor een zakenreis. Zijn vrouw moet hierdoor alleen achterblijven. Hij geeft haar de sleutels van zijn paleis. Met de sleutelbos kan zij alle kamers in het huis openen. Deze kamers zijn gevuld met rijkdommen, waarmee de vrouw zich kan vermaken. Ze mag iedere kamer openen, behalve een kleine kamer in de kelder. Blauwbaard waarschuwt haar dit niet te doen, aangezien hij anders erg boos op haar wordt. Desondanks zit de sleutel van die kamer ook aan de bos.
De vrouw weet zich eerst goed te vermaken. Ze nodigt haar zus uit en geeft een feestje. Toch wordt ze steeds nieuwsgieriger wat er zich in de verboden kamer bevindt. Uit nieuwsgierigheid en verveling besluit ze naar de kelder te gaan. Hier opent zij de verboden kamer. In de kamer vindt zij de dode lichamen van Blauwbaards vorige zes vrouwen. Hierdoor wordt duidelijk dat Blauwbaard zijn vrouwen heeft vermoord. De muren en vloer zijn helemaal besmeurd met bloed. De vrouw laat haar sleutel in een plas bloed vallen. Ze raapt deze op, sluit de deur en gaat naar boven. Ze probeert de sleutel schoon te maken, zodat Blauwbaard niet weet dat zij in de kamer is geweest. Blauwbaard heeft echter een toverspreuk gebruikt. Hierdoor gaat het bloed met zijn mogelijkheid van de sleutel af.
Blauwbaard keert onverwachts terug van zijn reis. Hij ontdekt de bebloede sleutel en dreigt de vrouw te vermoorden. Zij vraagt echter of ze nog een keer haar zus mag zien. Blauwbaard besluit haar nog wat tijd te geven. Ze gaat naar haar zus en vraagt om het paleis met wachters binnen te vallen. Hierna gaat ze terug naar Blauwbaard. Op het moment dat Blauwbaard haar wil vermoorden, vallen haar zus en de wachters het paleis binnen. De wachters weten Blauwbaard te vermoorden, voordat hij zijn vrouw kan vermoorden. Zijn vrouw erft uiteindelijk het kasteel en al het fortuin. De zes overleden vrouwen worden begraven. Uiteindelijk weet de vrouw een nieuwe man te krijgen. Deze man zorgt wel goed voor haar. Hierdoor vergeet ze uiteindelijk Blauwbaard.
Achtergrondinformatie
Ontstaan
Het sprookje is afkomstig uit de Franse regio Bretagne. Waarschijnlijk is Blauwbaard geïnspireerd door historische figuren uit de regio. Zo kan Blauwbaard gebaseerd zijn op de Franse edelman Gilles de Rais. Hij vocht aan de kant van Jeanne d'Arc tijdens de Honderdjarige Oorlog en wist een fortuin op te bouwen. Uiteindelijk werd hij ter dood veroordeeld voor het vermoorden van meerdere vrouwen.
Een andere mogelijke inspiratiebron is de Bretonse koning Conomor. Volgens het verhaal zou Conomor ook meerdere vrouwen vermoord hebben. Toen zijn laatste vrouw zwanger was bezochten de geesten van zijn overleden vrouwen haar. Zij waarschuwde haar te vluchten om haar leven te redden. Uiteindelijk weet Conomor haar op te pakken en vermoordt haar. Desondanks weet Sint-Gildas haar opnieuw tot leven te brengen. Vervolgens stortten de muren van Conomors kasteel in, waardoor hij overleed.
Moraal
Ieder sprookje heeft een bepaalde moraal (een wijze les). Bij Blauwbaard is dit een beetje onduidelijk. Sommigen denken dat de boodschap is dat vrouwen gehoorzaam aan hun man moeten zijn. Volgens hen vermoordde Blauwbaard zijn vrouwen, aangezien zij niet haar hem luisterden. Zij gingen de kamer in, terwijl Blauwbaard hen verbood dit te doen. Anderen denken juist dat de boodschap is dat vrouwen zelf moeten nadenken en niet altijd hun man moeten gehoorzamen. Als de vrouw niet in de kamer had gekeken, wist zij het geheim van Blauwbaard niet. Hierdoor had zij wellicht vermoord kunnen worden.
Bij deze discussie speelt de vraag waarom de vrouwen vermoord zijn. Ook is een belangrijke vraag waarom Blauwbaard zijn allereerste vrouw vermoordde. Er waren immers geen vrouwen voor haar, waardoor er ook geen kamer met de dode vrouwen was. Sommige denken dat de kamer oorspronkelijk leeg was en Blauwbaard haar alsnog verbood binnen te gaan (om haar gehoorzaamheid te testen).
De sleutelbos is een symbool voor kennis. De vrouw kan de sleutel gebruiken om kennis op te doen (en zich dus te ontwikkelen) of de sleutel juist niet gebruiken (en naïef blijven). De keuze is hierdoor aan de persoon zelf.
Adaptaties
Blauwbaard heeft veel overeenkomsten met andere sprookjes. Zo zijn er drie verhalen in het sprookjesboek van de gebroeders Grimm die erop lijken. Ook lijkt Blauwbaard veel op het sprookje Belle en het Beest. Het beest ook een eng uiterlijk en Belle mag van hem één kamer van het kasteel niet bezoeken.
Van het sprookje zijn verschillende films, boeken en televisieseries gemaakt. Ook inspireerde het sprookje verschillende opera's en operettes. In de literatuur vormde Blauwbaard de inspiratie voor Captain Murder van Charles Dickens en Bluebeard van Kurt Vonnegut. Ook werd het plot gebruikt voor verschillende thriller- en moordfilms. Voorbeelden zijn Gaslight (1944), Rebecca (1940) en Suspicion (1941).
In Veel drukte om niets (Much Ado About Nothing) van William Shakespeare, Jane Eyre van Charlotte Brontë en The Shining van Stephen King zijn er verwijzingen naar Blauwbaard. Een speciale aflevering van Goede tijden, slechte tijden uit 2015 volgt het plot van Blauwbaard.