Nationale Dodenherdenking
Op 4 mei wordt de Nationale Dodenherdenking gehouden op allerlei plaatsen in de Nederlandse gemeenten. Op veel plekken zijn in gemeenten monumenten geplaatst ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Voor 20.00 uur komen de mensen bijeen op die plekken, waarna er uitgelegd wordt wat er op die plaats in het verleden is gebeurd, of dat er in algemene zin aandacht wordt besteed aan de slachtoffers van de WO II. Vervolgens is om 8 uur iedereen twee minuten stil.
Heel veel mensen bezoeken deze monumenten en leggen er bloemen neer. Veel mensen die een vlag in huis hebben zorgen er voor dat ze op 4 mei de vlag half stok ophangen. Als je de vlag dus niet helemaal in top ophangt betekent het dus dat je rouwt. Op bevrijdingsdag hangen ze juist allemaal wel in top. Dit wordt ook wel het vlaggen-protocol genoemd. Hoe laat het precies moet staat op de site van het Nationaal Comité 4 en 5 mei, in 1987 speciaal voor deze herdenkingsdagen opgericht.
_2016-08-10_img._593.png)
De grote (Landelijke of Nationale) herdenking vindt plaats op de Dam in Amsterdam bij het Nationaal monument. Hier leggen koning Willem-Alexander en koningin Máxima de eerste krans bij het Nationaal monument. Een andere bekende herdenkingsplek is de Vlakte van Waalsdorp in de duinen bij Den Haag, waar in de oorlog vele verzetsstrijders zijn gefusilleerd.
Indeling van de Nationale herdenking
Om 18.00 uur is er een herdenkingsbijeenkomst in de Grote Kerk in Amsterdam met de koning en de koningin. Die duurt ongeveer 1,5 uur. Daarna gaan ze rond 19.45 uur in rustig tempo naar het Vredesmonument op de Dam. Dit is een monument dat in 1956 is gemaakt speciaal voor de herdenking van de slachtoffers tijdens de Tweede Wereldoorlog. Daar worden enkele toespraken gehouden. Vaak is er ook een gedicht of een herinnering. Daarna worden 5 kransen opgehangen, waarvan de eerste door de koning en de koningin. Om 20.00 uur is het belangrijkste moment. Dan worden 2 minuten van stilte gehouden. Dan wordt nagedacht over alle slachtoffers van de oorlog en andere slachtoffers van oorlogsgeweld.
Personen die herdacht worden
Nadat de Tweede Wereldoorlog voorbij was, werd snel besloten dat er een herdenkingsdag moest komen. In 1945 werd besloten om alle oorlogsslachtoffers te herdenken. Daaronder vele soldaten die zijn gestorven om ons land te bevrijden, zoals de Amerikanen, de Polen, de Canadezen, de Britten, en anderen. Inmiddels worden veel meer mensen herdacht. Daaronder vallen de Joden en de Roma en Sinti die in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord, vooral in concentratiekampen. Ook herdacht worden de omgekomen burgers als gevolg van het oorlogsgeweld, niet alleen in Nederland, maar ook in de (toenmalige) Nederlandse kolonies. De belangrijkste kolonie was Nederlands Indië, het huidige Indonesië. Tenslotte worden ook Nederlandse militairen herdacht, die bij latere vredesmissies zijn gesneuveld.
Het Wilhelmus
Tijdens de dodenherdenking wordt het Nederlandse volkslied het Wilhelmus gespeeld. Dit lied gaat over Willem van Oranje, de vader des vaderlands. De koning en koningin op de dam zijn met het aanwezige publiek live 2 minuten stil, net als elders in het land bij de plaatselijke herdenkingen.
Bijzondere Dodenherdenking
In 2010 werd er tijdens de Dodenherdenking door iemand geschreeuwd tijdens de 2 minuten stilte. Er ontstond paniek en enkele tientallen mensen werden onder de voet gelopen. Nadat de Damschreeuwer was opgepakt, kon de Dodenherdenking worden afgerond.
Door de coronacrisis was de dodenherdenking in 2020 zonder publiek. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima legden een bloemenkrans. Premier Rutte, burgemeester Halsema en Nationaal Comité 4 en 5 mei-voorzitter Gerdi Verbeet waren er ook. Daarnaast waren er 2 scouts aangewezen (broer en zus) die de overige kransen neerlegden. Door de coronamaatregelen en de hoge leeftijd van de mensen die de oorlog hebben meegemaakt konden zij het niet doen. In 2023 hebben boeren de vlaggen tijdens de Dodenherdenking en de Bevrijdingsdag ondersteboven laten hangen. Velen zagen dit als een gebrek aan respect voor de gevallen oorlogsslachtoffers.