Zwitserland

Werk in uitvoering! Aan dit artikel wordt de komende uren of dagen nog gewerkt. Belangrijk: Laat dit sjabloon niet langer staan dan nodig is, anders ontmoedig je anderen om het artikel te verbeteren. De maximale houdbaarheid van dit sjabloon is twee weken na de laatste bewerking aan het artikel. Kijk in de geschiedenis of je het artikel kunt bewerken zonder een bewerkingsconflict te veroorzaken. Toelichting: Project:Der Schweiz

Dit artikel is nog niet af.

Zwitserse Confederatie Schweizerische Eidgenossenschaft Confédération Suisse Confederazione Svizzera Confederaziun Svizra
Bondsstad (?)	Bern
Aantal inwoners	8,717,105 (2021)
Oppervlakte	41.285 km²
Regeringsvorm	Direct democratische federale republiek
Bondspresident	Viola Amherd (sinds 2024)
Godsdienst	Christendom (65,5%) Geen religie (26,3%) Islam (5,3%) Overig (2,9%)
Taal	Duits (Deutsch) Frans (français) Italiaans (italiano) Reto-Romaans (Rumantsch)
Munteenheid	Zwitserse frank
Volkslied	Zwitserse Psalm
Nationale feestdag	1 augustus (?)
Landcode	CHE/CH
Portaal Zwitserland

De Zwitserland (ook wel Zwitsers Eedgenootschap, de Zwitserse Bondstaat of Zwitserse Confederatie) is een land in Midden-Europa. Zwitserland is een echt Alpenland en is ook een zogeheten binnenstaat, het grenst aan geen enkele zee. In het noorden van Zwitserland ligt Duitsland, in het westen ligt Frankrijk, in het zuiden ligt Italië en in het oosten ligt Oostenrijk en het piepkleine landje Liechtenstein.

Zwitserland is bekend om haar natuur; het heeft talloze bergen, dalen en meren. Ook staat Zwitserland bekend om haar chocola, kazen, horloges en het Rode Kruis. Zwitserland is ook een neutraal land. Zwitserland zal zich daarom ook niet zo snel met de buitenlandse politiek bemoeien en kiest geen partij in oorlogen. Hierdoor was Zwitserland in de Eerste en de Tweede Wereldoorlog ook niet bezet geweest. Zwitserland is daarom ook geen lid van de Europese Unie of de NAVO. Aan de Verenigde Naties neemt Zwitserland wel deel, haast elk erkend land is daar namelijk lid van.

Hoewel vaak gezegd wordt van wel, heeft Zwitserland officieel geen hoofdstad! Bern is namelijk de bondsstad van Zwitserland. In principe houd het haast precies hetzelfde in. Zwitserland is, net als België, een federatie. Er zijn maar liefst 26 kantons. In Zwitserland zelf worden maar liefst vier talen gesproken, namelijk Duits, Frans, Italiaans en Reto-Romaans.

Geschiedenis

Het huidige Zwitserland bestaat al sinds 1292. Echter gaat de Zwitserse geschiedenis iets verder terug de geschiedenis in.

Voorgeschiedenis

Tijdens de steentijd was Zwitserland bedekt met gletsjers voor een groot deel. Uit deze tijd zijn grotten gevonden met overblijfselen. Eén van de eerst bewoonde gebieden werd de stad Chur. In meren werden paalwoningen gevonden uit de koper- en bronstijd. In de Zwitserse Alpen woonden destijds verschillende volkeren, waaronder de Helvetiërs en de Raetiërs. In 197 v.Chr. werd Zwitserland voor het eerst binnengevallen door de Romeinen. Zij veroverde de zuidelijke stad Ticino, maar het noorden bleef lang onbezet. Pas twee eeuwen later zou de rest van Zwitserland ingelijfd worden bij het Romeinse Rijk. Onder andere Winterthur, Lausanne en Bazel zijn door de Romeinen gesticht. In de 3e eeuw vielen de Alamannen binnen.

De Alamannen stichten het hertogdom Allemannië. Het woord wat in veel Romaanse talen voor Duitsland gebruikt wordt is hiervan afgeleid. Rond 400 n.Chr. vertrokken de Romeinen en viel het westelijke deel van het Romeinse Rijk. De volkeren die "Romeins" waren geworden trokken zich terug de Alpen in en de Alamannen trokken door naar Centraal-Zwitserland. De stad Genève hoorde echter bij het Koninkrijk Bourgondië. Voordat de Alamannen kwamen was Zwitserland al christelijk dankzij de Romeinen, maar de Alamannen vereerden de Germaanse god Wodan. Pas in de 8e eeuw werd door het werk van Ierse monniken Zwitserland weer christelijk.

Later werd Zwitserland opgenomen in het Frankische Rijk, maar na het Verdrag van Verdun werd Zwitserland gesplitst. Het westen hoorde bij het West-Frankische Rijk, terwijl het oosten onderdeel werd van het Oost-Frankische Rijk. Hierna kreeg het Huis Zähringen het voor het zeggen in het oosten. Bern, Murten en Fribourg werden steden. Een ander belangrijk huis, Huis Habsburg, was ook Zwitsers. Zij hadden het later voor het zeggen in veel Europese landen, waaronder Oostenrijk en Spanje.

Onafhankelijkheid

Zwitserland was in het Heilige Roomse Rijk, de opvolger van het Oost-Frankische Rijk, al een rijk gebied. In 1230 werd de Gotthardpas gebouwd, waardoor Zwitserland beter bereikbaar werd. Toch had het ontstaan van Zwitserland een andere reden, dan de rijkdom. In 1273 kreeg het Heilige Roomse Rijk een nieuwe koning, koning Rudolf I. Hij wilde voor zijn eigen zoon een hertogdom maken in de Zwaben. Dit hertogdom lag gedeeltelijk in Zwitserland. Twee kantons, Uri en Schwyz, waren bang dat het maken van dit hertogdom ten kosten van hun vrijheid ging. Samen met het kanton Unterwalden zouden ze volgens de legende op 1 augustus 1291 een eed hebben afgelegd. Deze eed heeft ervoor gezorgd dat Zwitserland ontstond. Echter noemen we het Zwitserland van die tijd het Oude Eedgenootschap. De drie kantons verdreven ook de Habsburgers uit hun land. De eed werd vastgelegd in de Bondsbrief van 1291, maar Zwitserland werd pas in 1648 erkend als land.

Ondertussen groeide Zwitserland door en verschillende kantons sloten zich aan bij Zwitserland. In 1351 wilde de hertog van Oostenrijk Zwitserland innemen, maar bij de Slag om Morgarten versloegen ze hem. In 1382 ging de strijd met Huis Habsburg verder. Bij de Slag bij Sempach werden de Habsburgers opnieuw verslagen. In het Eedgenootschap ontstond ook een oorlog tussen de twee kantons Zürich en Schwyz. Zij wilden allebei graafschap Toggenburg hebben. Van 1474 tot 1478 hadden de Zwitsers een oorlog met Bourgondië, de Bourgondische oorlogen. De Bourgondische hertog Karel de Stoute leidde de oorlog. In 1476 werd hij door de Zwitsers verslagen bij Grandson en later dat jaar nog eens een keer bij de Slag bij Murten. In de Slag bij Nancy stierf hij uiteindelijk. In Europa was men onder de indruk wat de Zwitsers konden en veel Europese vorsten huurde in gevechten ook daarom vaak Zwitserse soldaten in. Dit zorgde dat Zwitserland rijk werd. In 1499 werd Zwitserland onafhankelijk van het Heilige Roomse Rijk. In 1501 en 1513 sloten zich meer en meer kantons aan bij het Eedgenootschap. Uiteindelijk telde het Eedgenootschap 13 kantons. In 1515 werd Zwitserland neutraal. Hierdoor was Zwitserland in die tijd één van de veiligste landen. Met de Vrede van Westfalen in 1648 werd Zwitserland als land erkend.

Ondertussen was de reformatie in Zwitserland begonnen. Eén man, Huldrych Zwingli, was hier verantwoordelijk voor. De reformatie begon op de Zwitserse Hoogvlakte men was het niet eens met de macht van de kerk en zag een mogelijkheid om meer zelfstandigheid te krijgen. Er ontstonden twee oorlogen tussen de protestantse en de katholieke kantons, de Kappeleroorlogen. Men was het erover eens dat in Zwitserland een vrije keuze van geloof moest gelden, maar de samenwerking tussen de katholieke en protestantse kantons verliep erg moeizaam. Johannes Calvijn heeft overigens ook in Zwitserland gewoond. Eerst was hij predikant in Genève, maar werd verbannen, later keerde hij terug reorganiseerde de kerk en daarmee de gehele stad Genève.

Napoleon en de Sonderbundskrieg

Tijdens de Franse Revolutie werd Zwitserland aangevallen door Frankrijk. Hierdoor verloor Zwitserland de stad Mulhouse aan Frankrijk en de stad Valtellina aan het Cisalpijnse Republiek. De Fransen zorgden ervoor dat het Eedgenootschap werd afgeschaft. Hierdoor werd Zwitserland een republiek, de Helvetische Republiek. Vanuit Bern werd deze republiek bestuurd. De Helvetische Republiek werd opgericht om Frankrijk te beschermen tegen eventuele invallen. Men moest dan eerst door dit land heen om in Frankrijk te komen. De republiek werd vanuit één stad gestuurd, wat problemen opleverde. Zwitserland was daarvoor niet echt één land, maar slechts een verzameling aan kleine landjes die samen Zwitserland vormden. Hierdoor waren er veel opstanden, maar de Fransen plunderen op hun beurt weer steden en dorpen om de opstand te onderdrukken. Napoleon gaf uiteindelijk de Zwitsers in 1803 meer door middel van de Mediationakte. Aan de oostelijke kant kreeg Zwitserland meer kantons, maar aan de westelijke kant gingen er 3 kantons naar Frankrijk. Na Napoleons nederlaag bij de Slag bij Leipzig, verklaarde Zwitserland zich neutraal en de Mediationakte werd opgeheven. In 1815 werd Zwitserland weer erkend door het Congres van Wenen.

Over hoe het nieuwe Zwitserland moest worden ingericht was een hoop onduidelijk. Er waren een hoop discussies. De één wilde terug naar de tijd van het Oude Eedgenootschap, maar de ander vond Napoleons systeem wel mooi, aangezien alle kantons gelijk waren. Ook waren er nieuwe kantons bijgekomen, Zwitserland had er nu 22. Uiteindelijk zorgde het Bondsverdrag ervoor dat er een nieuw Zwitserland kwam, dat erg op de Mediationakte leek. Echter stond niet in het verdrag of je ook een afzonderlijke bond mocht sluiten. Ondertussen waren er nog steeds protestantse en katholieke kantons, die nog steeds niet door één deur konden. In 1847 ontstond hierdoor de Sonderbundsoorlog, waarbij de katholieke kantons een afzonderlijke bond (de Sonderbund) creëerden. De oorlog werd opgelost door een nieuwe grondwet. De relaties tussen de bond en de kantons werd vastgesteld, net als hoe de regering en het parlement werkte.

Een neutraal Zwitserland

In 1847 werd de eerste treinverbinding geopend tussen Zürich en Baden. In 1846 werd in Zwitserland het Rode Kruis opgericht. In 1874 kwak er een nieuwe grondwet. Tussen 1914 en 1918 was de Eerste Wereldoorlog, in deze oorlog bleef Zwitserland neutraal. In 1920 werd Zwitserland lid van de Volkenbond. Deze bond had zelfs een kantoor in Genève. In 1938 werd Reto-Romaans de 4de officiële taal in Zwitserland. Ook tijdens de Tweede Wereldoorlog bleef Zwitserland neutraal. In Zwitserland kregen toen 26.000 joden asiel.

In 1963 werd Zwitserland lid van de Raad van Europa. In 1971 kregen vrouwen in Zwitserland stemrecht. In 2002 werd Zwitserland lid van de Verenigde Naties.

Het land

Landschap

De stad Zürich, de grootste stad van Zwitserland.

In Zwitserland heb je heel veel bergen. Zwitserland ligt namelijk midden in de Alpen. Zwitserland is hierdoor één van de Alpenlanden. De hoogste berg in Zwitserland is de Mount Rosa. Deze berg is 4638 meter hoog. De Matterhorn (4478 meter) en de Jungfrau (4158 meter) zijn twee andere bekende bergen in Zwitserland. Over het algemeen is Zwitserland dus erg bergachtig. In het zuiden en het oosten liggen de hoogste bergen. Meer naar het noordwesten wordt het minder bergachtig. Zwitserland heeft één nationaal park, Zwitsers Nationaal Park. Dit park bestaat sinds 1914. Door Zwitserland stromen vele rivieren. De meeste rivieren in Europa beginnen ook in de Alpen, dus ook in Zwitserland. De Aare, de Inn, de Rijn en de Rhône zijn de belangrijkste rivieren in Zwitserland. Naast rivieren zijn er in Zwitserland ook een heleboel meren te vinden. Het grootste meer van Europa, het Bodenmeer, ligt in Zwitserland. Een ander groot meer is het Meer van Genève. In Zwitserland liggen ook een aantal gletsjers. De Aletschgletsjer, de Rhônegletsjer en de Morteratschgletsjer zijn hier goede voorbeelden van. De bondsstad van Zwitserland is Bern. De grootste stad in Zwitserland is Zürich. Andere grote steden zijn Bazel, Lausanne, Lugano en Luzern.

Klimaat

Bestand:ZwitserlandTalen.png

Een kaartje met de talen van Zwitserland. Oranje is Duits, groen is Frans, blauw is Italiaans, donkerpaars is Reto-Romaans.

Zwitserland heeft vier verschillende klimaten. De belangrijkste zijn het land en zeeklimaat. Op de bergtoppen heerst het hooggebergteklimaat en in een zuidelijk stukje van Zwitserland heerst het mediterrane klimaat.

Bevolking

Een kerk in Zwitserland

In Zwitserland is er niet één groot volk zoals in IJsland. In Zwitserland leven er 4 grote bevolkingsgroepen. Voor 65% wonen er Zwitserduitsers in Zwitserland, voor 18% Romandiërs, voor 10% Italiaans-Zwitsers en voor 1% Reto-Romanen. In 2005 woonde er 17.055 mensen met een Nederlandse nationaliteit en 9.822 mensen met de Belgische nationaliteit in Zwitserland.

Cultuur

Taal

Bestand:Geneve.jpg

De stad Genève.

In Zwitserland zijn er 4 officiële talen:

• Duits, gesproken door 63,7% van de bevolking.
• Frans, gesproken door 20,4% van de bevolking.
• Italiaans, gesproken door 6,5% van de bevolking.
• Reto-Romaans, gesproken door 0,5% van de bevolking.

Naast de vier officiële talen zijn er nog andere talen. 9% van de Zwitserse bevolking spreekt een andere taal dan de vier officiële talen. Albanees is daar het belangrijkste van. 1,4% spreekt deze taal. Andere belangrijke talen zijn Servo-Kroatisch, Portugees, Spaans, Engels, Turks, Tamil en Arabisch. Nederlands wordt door 0,2% van de bevolking gesproken. In elke officiële taal heeft Zwitserland een andere naam. In het Duits heet Zwitserland Schweiz, in het Frans Suisse, in het Italiaans Svizzera en in het Reto-Romaans Svizra.

Religie

In Zwitserland geloven de meeste mensen in het christendom. De laatste bevolkingstelling was in 2000. In 2000 was 42% van de Zwitsers rooms-katholiek, 40% was gereformeerd, 2,5% was lid van de Freikirche-kerk, 4% was islamitisch en 1% geloofde in een andere religie. 11% gaf aan dat zij niet geloven in een religie. De overige 4% heeft niks opgegeven. De snelst-groeiende religie in Zwitserland is de islam. In Zwitserland woont ook het grootste aantal boeddhisten in Europa, dit is namelijk 0,33% van de bevolking.

Politiek

Nationale politiek

De Zwitserse volksvertegenwoordiging zetelt in Zwitserland. Het bestaat uit een grote kamer en een kleine kamer. De grote kamer heet de nationale raad en bestaat uit 200 leden. De kleine kamer heet de kantonsraad en bestaat uit 2 leden uit ieder kanton. In Zwitserland zijn er 4 grote partijen. De Zwitserse Volkspartij, de Christendemocratische Volkspartij, de Sociaaldemocratische Partij van Zwitserland en de Vrijzinnig Democratische Partij.De Liberalen. Over veel wetsvoorstellen wordt een referendum gehouden, dan mag het volk meestemmen over de wet.

De regering heet in Zwitserland de Bondsraad of Zwitserse bondsregering. De bondsraad bestaat uit 7 ministers. Zij komen van de 4 grootste partijen. De voorzitter van de Bondsraad is ook de president van Zwitserland. Zwitserland is neutraal, dat wil zeggen dat het niet snel oorlog zou voeren. Tijdens alle twee de wereldoorlogen is Zwitserland ook neutraal gebleven. Doordat Zwitserland neutraal is hoort het pas sinds 2002 bij de Verenigde Naties. Veel internationale organisaties hebben hun hoofdkantoor dan ook Zwitserland staan. Voorbeelden hiervan zijn het Rode Kruis, de Wereldhandelsorganisatie, de Wereldgezondheidsorganisatie, de Internationaal Olympisch Comité, de FIFA en de UEFA.

Bestuurlijke Indeling

De kantons van Zwitserland.

De stad Bazel.

De stad Luzern.

Zwitserland is verdeeld in kantons. In totaal zijn er 26 kantons. Zes daarvan zijn een halfkanton. Dat wil zeggen dat het kanton in plaats van 2, maar 1 lid heeft in de kantonsraad. De kantons zijn weer verdeeld in gemeenten. Hiervan zijn er circa 2500.

Afkorting	Kanton	Hoofdstad
ZH	Zürich	Zürich
BE	Bern	Bern
LU	Luzern	Luzern
UR	Uri	Altdorf
SZ	Schwyz	Schwyz
OW	Obwalden	Sarnen
NW	Nidwalden	Stans
GL	Glarus	Glarus
ZG	Zug	Zug
FR	Fribourg	Fribourg
SO	Solothurn	Solothurn
BS	Bazel-Stad	Bazel
BL	Basel-Landschaft	Liestal
SH	Schaffhausen	Schaffhausen
AR	Appenzell Ausserrhoden	Herisau
AI	Appenzell Innerrhoden	Appenzell
SG	Sankt Gallen	Sankt Gallen
GR	Graubünden	Chur
AG	Aargau	Aarau
TG	Thurgau	Frauenfeld
TI	Ticino	Bellinzona
VD	Vaud	Lausanne
VS	Wallis	Sion
NE	Neuchâtel	Neuchâtel
GE	Genève	Genève
JU	Jura	Delémont

Economie

In Zwitserland gebruiken ze niet de euro maar de Zwitserse Frank en de rappen (de cent soort). Er worden munten gebruikt van 5, 10 en 20 rappen en ½, 1, 2 en 5 Zwitserse frank. Minder gebruikt of zeldzaam is de 1 rappe. Er worden bankbiljetten van 10, 20, 50, 100, 200 en 1.000 Zwitserse frank gebruikt.

Zwitserland heeft een sterke economie. Belangrijke inkomsten voor Zwitserland zijn toerisme, levensmiddelen, chemische industrie en dienstverlening. Voor buitenlandse ondernemers is Zwitserland een aantrekkelijke plaats om te vestigen, vanwege de economie. Ook komen corruptie, diefstal en misdaad weinig voor in Zwitserland. De twee grootste Zwitserse banken zijn UBS en Credit Suisse.

 

Fotogalerij

• Zwitserland map.gif

  Kaart van Zwitserland

• 

  Satellietfoto

Bronnen

	Landen, afhankelijke gebieden en niet-erkende staten in Europa
Albanië · Andorra · Armenië · Azerbeidzjan · België · Bosnië en Herzegovina · Bulgarije · Cyprus · Denemarken · Duitsland · Estland · Finland · Frankrijk · Georgië · Griekenland · Hongarije · IJsland · Ierland · Italië · Kazachstan · Kroatië · Letland · Liechtenstein · Litouwen · Luxemburg · Malta · Moldavië · Monaco · Montenegro · Nederland · Noord-Macedonië · Noorwegen · Oekraïne · Oostenrijk · Polen · Portugal · Roemenië · Rusland · San Marino · Servië · Slovenië · Slowakije · Spanje · Tsjechië · Turkije · Vaticaanstad · Verenigd Koninkrijk · Wit-Rusland · Zweden · Zwitserland Alle schuine landen liggen ook in een ander werelddeel. Afhankelijke gebieden: Ålandseilanden · Faeröer · Gibraltar · Guernsey · Jan Mayen · Jersey · Man · Spitsbergen Niet-erkende staten: Donetsk · Kosovo · Loegansk · Transnistrië · Tsjetsjenië