Nelson Mandela

Nelson Mandela

Nelson Rolihlahla Mandela (Ixoˈliɬaɬa manˈdeːla; in het Xhosa) (Mvezo, 18 juli 1918 - Johannesburg, 5 december 2013) was de eerste gekleurde president van Zuid-Afrika. Hij is heel erg bekend geworden door de strijd tegen de apartheid die hij het grootste deel van zijn leven heeft gevoerd, en waarvoor hij bijna dertig jaar in de gevangenis heeft gezeten.

In Zuid-Afrika staat hij vooral bekend onder de naam Madiba.

Leven

Jeugd

Bestand:Jonge Nelson Mandela.jpg

Nelson Mandela in 1937.

Nelson Mandela werd geboren in Mvezo, een klein dorpje vlak bij Qunu, dat in het gebied Transkei ligt. Nelson heeft een Europese en een Afrikaanse naam. Zijn Afrikaanse naam Rolihlahla betekent herrieschopper en onruststoker. Zijn Europese naam is Nelson Mandela.

Nelsons vader was een rijke hoofdman die Gadla Henry Mphakanyiswa heette. Nelsons moeder Nasekeni Fanny was al de derde vrouw van Nelsons vader. In Zuid-Afrika was het toen gebruikelijk dat je meerdere vrouwen had als je rijk was. Nelson had ook nog drie zussen, drie halfbroers en zes halfzussen. Die halfbroers en -zussen waren van de andere twee vrouwen van Nelsons vader.

Nelson luisterde, als hij 's avonds terugkwam, veel naar de verhalen van de volwassenen. Die gingen over de vroegere tijd, toen de donkere mensen en de kleurlingen het nog goed hadden. Naderhand, toen Nelson wat ouder werd, begon hij te begrijpen wat voor slecht leven de kleurlingen in zijn land eigenlijk hadden. Hij wilde zijn volk naar een beter leven dragen.

Nelson had de mogelijkheid om zijn studies voort te zetten, want hij had het geld daarvoor. Hij ging naar de Universiteit van Fort Hare (in Alice) om daar rechten te studeren. Hij wilde namelijk advocaat worden om zo te vechten tegen de apartheid.

Huwelijken en gezin

De ex-vrouw van Nelson Mandela: Winnie Mandela

In 1944 trouwde Nelson met Evelyn Mase (de nicht van Walter Sisulu een vriend van Nelson die een belangrijke rol in de apartheid en het ANC had gespeeld). Samen kregen ze twee zonen en twee dochters, van wie er een direct na de geboorte al stierf. Dat vond Nelson natuurlijk heel jammer. De relatie tussen hem en Evelyn eindigde ten slotte in een scheiding.

Later vond Nelson een andere vriendin, Winnie Mandela, met wie hij in 1958 trouwde. Winnie heeft net als Walter een belangrijke rol gespeeld in het leven van Nelson Mandela. In 1996 scheidde Nelson ook van Winnie. Twee jaar later trouwde Nelson met zijn derde en laatste vrouw, Graça Machel.

De apartheid en gevangen

De apartheid betekent dat er aparte mensgroepen waren. De blanken die hadden het heel goed, de kleurlingen hadden het minder goed en de negers hadden het heel erg slecht. Er waren bijvoorbeeld kantoren, wijken, en zelfs zitplaatsen in een bus of tram die alleen voor de negers of blanken of kleurlingen bestemd waren. Dat was dus apartheid.

En in 1948 werd de apartheid officieel bij de wet geregeld. Het leven voor de donkere mensen werd nog slechter dan het al was. Er werden steeds meer mensen in de gevangenis gezet. En ook steeds meer mensen werden doodgeschoten. Het leven voor de donkere mensen was bijzonder slecht. En toch was er een man die het vol kon houden in de gevangenis en doorzette. Het was Nelson Mandela. voor die man hebben mensen nog steeds veel ontzag.

Bestand:Cel van Nelson Mandela op Robbeneiland.jpg

Cel van Nelson Mandela op Robbeneiland.

Nelson Mandela werd gevangen genomen, omdat hij leider was van het ANC (National African Congres). Die organisatie werd opgericht in 1912. Omdat ze wilde dat zowel de negers als de kleurlingen het net zo goed en eerlijk hadden als de blanken. Het ANC werd gezien als een terreurorganisatie, dus ze waren ook illegaal. Al snel werd Nelson de leider van het ANC, want ook hij wilde strijd voeren tegen de apartheid. Lange tijd werd hij gezocht door de politie, omdat hij leider was van het ANC en het ANC illegaal was, maar ook geweld gebruikte. Uiteindelijk werd hij gevonden en gevangen genomen.

De eerste gevangenis waarin hij werd opgesloten was in Pretoria. Hij kwam daar op zijn 44ste en werd veroordeeld tot vijf jaar. De gevangenen die streden tegen de apartheid hadden het nog slechter dan de andere gevangenen. Ze kregen slechte kleren en slecht voedsel. Na een half jaar werd Nelson naar Kaapstad gebracht, vanwaar hij per boot naar de streng beveiligde gevangenis werd gebracht op het Robbeneiland. Ook daar was het leven hard, nog veel harder dan in Pretoria, want op Robbeneiland werd hij gedwongen om vervelend, zwaar werk te doen, vooral het aan gruzelementen hakken van grote stenen. In 1964 dachten de regering en de rechter dat hij deel had genomen aan sabotageacties en dat hij grof geweld tegen andere mensen gebruikte, dus werd Nelson opnieuw veroordeeld, deze keer tot levenslang.

Toen Nelson in de gevangenis zat, mocht hij niks lezen. Hij mocht ook niet met de andere gevangenen praten, omdat ze dan dingen met elkaar konden bespreken waardoor ze weer actie gingen voeren. Nelson mocht maar heel weinig bezoek ontvangen. Dat was ook een van de redenen dat hij zijn vrouw Winnie Mandela haast nooit zag. Ook had Winnie Mandela een soort huisarrest, omdat ze, net zoals Nelson, vocht tegen de apartheid. Winnie kon Nelson ook haast nooit zien, omdat het Robbeneiland 1500 kilometer van Johannesburg lag, waar Winnie Woonde.

Vrijgelaten en het einde van de apartheid

Heel wat jaren daarna werd Nelson een paar keer aangeboden om vrijgelaten te worden. Maar elke keer weigerde hij en zei: "Ik verlaat deze gevangenis alleen, als ik echt vrij ben om te staan en te gaan waar ik wil, als ik echt later kan doen wat ik wil. Ik zal deze gevangenis nooit verlaten om naar een ander land te gaan zoals jullie van me willen." Maar in de loop der jaren ging het een beetje veranderen in het land. Toen er een nieuwe president was, de Klerk, gingen er heel veel dingen veranderen. Op 11 februari 1990 verklaarde hij zelfs Nelson vrij om te gaan waar hij wilde en kwam Winnie Mandela haar man ophalen uit de gevangenis. In 1990 begon ook de tijd van een eerlijk en democratisch land en werden er steeds meer apartheidsregels afgeschaft.

President

Op 27 april 1994 werden de eerste vrije verkiezingen gehouden en werd Nelson Mandela als president gekozen. Op 10 mei 1994 begon hij aan zijn ambt als president van Zuid-Afrika. Hij bleef dit tot 1999, in dat jaar werd hij opgevolgd door Thabo Mbeki.

Laatste levensjaren

In de eerste jaren na zijn presidentschap bleef Mandela zich actief inzetten voor allerlei goede doelen, zoals het helpen van kinderen in armoede en de strijd tegen aids. Zijn oudste zoon Makgatho overleed in 2005 aan deze ziekte. In 2004 besloot Mandela zich terug te trekken uit het openbare leven en hij vestigde zich in Johannesburg.

Vanaf 2009 ging zijn gezondheid sterk achteruit en hij verscheen bijna niet meer in de openbaarheid. Hij was wel nog aanwezig bij het Wereldkampioenschap voetbal 2010 dat in Zuid-Afrika gehouden werd. In de zomer van 2013 moest Mandela drie maanden in het ziekenhuis blijven vanwege een zware longinfectie. Hij overleed uiteindelijk een paar maanden later in zijn eigen huis. Hij werd begraven in Qunu, in zijn geboortestreek dus.

De Nobelprijs

Nelson Mandela samen met Frederik Willen de Klerk.

Nelson kreeg de Nobelprijs voor de Vrede in 1993, samen met Frederik Willem de Klerk. Ze kregen die omdat ze er alles aan deden om de apartheid af te schaffen en van Zuid-Afrika een gelijk land te maken.

Bronnen

• De presidentsjaren van Nelson Mandela, nos.nl, 05-12-2013
• De pensioenjaren van Mandela, nos.nl, 05-12-2013