Kenmerkend aspect

Kenmerkende aspecten zijn de hoofd-gebeurtenissen/perioden in de geschiedenis. In dit artikel staat een lijst van alle kenmerkende aspecten. Het zijn er 49, verdeeld over tien tijdvakken.

Tijdvakken

Er bestaat in de Nederlandse onderwijs een systeem van lesgeven, die uit tien tijdvakken bestaat. Dat zijn tien periodes in de geschiedenis. Hieronder zie je daarvan een lijst:

Tijd van jagers en boeren (tot 3000v.Chr)
Tijd van Grieken en Romeinen (3000v.Chr - 500n.Chr)
Tijd van monniken en ridders (500n.Chr - 1000n.Chr)
Tijd van steden en staten (1000 - 1500)
Tijd van ontdekkers en hervormers (1500 - 1600)
Tijd van regenten en vorsten (1600 - 1700)
Tijd van pruiken en revoluties (1700 - 1800)
Tijd van burgers en stoommachines (1800 - 1900)
Tijd van de wereldoorlogen (1900 - 1950)
Tijd van televisie en computers (1950 - heden)

Bij elk tijdvak horen meerdere kenmerkende aspecten. Het is bijvoorbeeld zo dat er bij tijdvak 1 (tijd van jagers en boeren, tot 3000 v.Chr.) maar drie kenmerkende aspecten horen, terwijl er bij tijdvak 9 (tijd van de wereldoorlogen, 1900 - 1950) acht kenmerkende aspecten horen.

Tijd van jagers en boeren

De levenswijze van de jagers en verzamelaars
Het ontstaan van landbouw en landbouwsamenlevingen
Het ontstaan van de eerste stedelijke gemeenschappen

Tijd van Grieken en Romeinen

De ontwikkeling van wetenschappelijk denken en het denken over burgerschap en politiek in de Griekse stadstaat
De klassieke vormentaal van de Grieks-Romeinse cultuur
De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde
De confrontatie tussen de Grieks-Romeinse cultuur en de Germaanse cultuur van Noordwest-Europa
De ontwikkeling van het jodendom en het christendom als de eerste monotheïstische godsdiensten

Tijd van monniken en ridders

De verspreiding van het christendom in geheel Europa
Het ontstaan en de verspreiding van de islam
De vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid
Het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur

Tijd van steden en staten

De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane samenleving
De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden
Het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het primaat behoorde te hebben
De expansie van de christelijke wereld naar buiten toe, onder andere in de vorm van de kruistochten
Het begin van staatsvorming en centralisatie

Tijd van ontdekkers en hervormers

Het begin van de Europese overzeese expansie
Het veranderende mens- en wereldbeeld van de renaissance en het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling
De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke Oudheid
De protestantse reformatie die splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot gevolg had
Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een Nederlandse staat

Tijd van regenten en vorsten

Het streven van vorsten naar absolute macht
De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel opzicht van de Nederlandse Republiek
Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een wereldeconomie
De wetenschappelijke revolutie

Tijd van pruiken en revoluties

Rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen
Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme)
Uitbouw van de Europese overheersing, met name in de vorm van plantagekoloniën en de daarmee verbonden transatlantische slavenhandel, en de opkomst van het abolitionisme
De democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten, grondrechten en staatsburgerschap

Tijd van burgers en stoommachines

De industriële revolutie die in de westerse wereld de basis legde voor een industriële samenleving
Discussies over de ‘sociale kwestie'
De moderne vorm van imperialisme die verband hield met de industrialisatie
De opkomst van emancipatiebewegingen
Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces
De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme

Tijd van de wereldoorlogen

De rol van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie
Het in praktijk brengen van de totalitaire ideologieën communisme en fascisme / nationaalsocialisme
De crisis van het wereldkapitalisme
Het voeren van twee wereldoorlogen
Racisme en discriminatie die leidden tot genocide, in het bijzonder op de joden
De Duitse bezetting van Nederland
Verwoestingen op niet eerder vertoonde schaal door massavernietigingswapens en de betrokkenheid van de burgerbevolking bij oorlogvoering
Vormen van verzet tegen het West-Europese imperialisme

Tijd van televisie en computers

De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voortvloeiende dreiging van een atoomoorlog
De dekolonisatie die een eind maakte aan de westerse hegemonie in de wereld
De eenwording van Europa
De toenemende westerse welvaart die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw aanleiding gaf tot ingrijpende sociaal-culturele veranderingsprocessen
De ontwikkeling van pluriforme en multiculturele samenlevingen