Joegoslavië

De deelrepublieken van Joegoslavië 1945–91. De Vojvodina en Kosovo waren autonome regio's van de deelrepubliek Servië.

Joegoslavië is een voormalig land dat ontstond aan het eind van de Eerste Wereldoorlog.

Servië en Montenegro werden toen samengevoegd met delen van Oostenrijk-Hongarije, dat na de Eerste Wereldoorlog uiteengevallen was, tot Joegoslavië. Het land besloeg het huidige Slovenië, Kroatië, Bosnië en Herzegovina, Servië, Kosovo, Montenegro en Macedonië. De bevolking sprak verschillende grote Joego-Slavische talen (joego betekent "zuid") en tal van minderheidstalen. Er werden twee verschillende alfabetten gebruikt: het Latijnse en het Cyrillische. Bovendien was de bevolking sterk religieus verdeeld tussen katholieke christenen, orthodoxe christenen en soennitische moslims. Ook was men in het westen een parlementaire monarchie gewend en in het oosten een absolute monarchie. Dit leidde tot veel conflicten en uiteindelijk het uiteenvallen van Joegoslavië.

Geschiedenis

Ottomanen en Oostenrijkers

In de 14e eeuw waren de Ottomanen de baas over Joegoslavië. De Ottomanen kwamen uit Turkije. Dat is 500 jaar zo gebleven. Maar in de 19e eeuw werden de Ottomanen steeds zwakker. Ten noorden van Joegoslavië lag Oostenrijk-Hongarije. Die veroverden snel Kroatië, Slovenië en in 1878 Bosnië. Servië en Montenegro waren toen al onafhankelijk met een eigen koning. Maar in de Eerste Wereldoorlog werd Oostenrijk-Hongarije verslagen door de geallieerden. Kroatië, Slovenië en Bosnië werden toen ook eigen landen. Ze wilden samen een land worden, maar ze waren het er niet over eens of het nou een koninkrijk of een republiek moest worden. Ze werden samen met Montenegro en Macedonië bij Servië gevoegd en heetten toen het Koninkrijk van Serven, Kroaten en Slovenen.

Tito in 1961.

Koninkrijk

Zie Koninkrijk Joegoslavië voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Tussen 1918 en 1929 was het land een constitutionele monarchie met een parlementaire democratie. Het politieke systeem werkte slecht en rolde van de ene in de andere crisis. Politici van de verschillende bevolkingsgroepen maakten voortdurend ruzie. Op 6 januari 1929 greep koning Alexander de macht en hernoemde het land tot het Koninkrijk Joegoslavië. Het werd een persoonlijke dictatuur van de koning. Tussen 1929 en 1941 was het land opgedeeld in banovina's (provincies).

Communisme

Zie ook Invasie van Joegoslavië en Joegoslavische revolutie.

In april 1941, tijdens de Tweede Wereldoorlog, veroverden Nazi-Duitsland en Italië Joegoslavië en deelden het op. Verschillende rebellengroepen, waaronder de communisten van Josip Broz Tito, bleven tegen de bezetters vechten. In 1945 veroverde Tito's rebellenleger de hoofdstad Belgrado en werd Joegoslavië communistisch. Van 1945 tot 1963 heette het land officieel: Federale Volksrepubliek Joegoslavië, en tussen 1963 en 1992 Socialistische Federale Republiek Joegoslavië.

Net na de Tweede Wereldoorlog hadden de mensen in Joegoslavië ruzie met elkaar, omdat Kroatië en Slovenië voor de Duitsers hadden gevochten. Servië en Macedonië waren voor Rusland. Bosnië-Herzegovina, Montenegro en Kosovo waren voor de Verenigde Staten van Amerika. Daardoor sloten ze elkaar buiten. Maar maarschalk Josip Broz Tito werd de baas in het land, en hij zorgde ervoor dat het weer rustig werd. Hij kon er voor zorgen dat de volken niet gingen vechten. Dat deed hij door te zeggen: bek houden en luisteren. Hij bleef de baas totdat hij overleed in 1980. De bevolkingsgroepen kregen daarna steeds meer ruzie. In 1989 viel het communisme in Oost-Europa en hield het nationalisme en de religies niet meer in toom.

Joegoslavische oorlogen

Hoe Joegoslavië uiteenviel

Iedere bevolkingsgroep wou een eigen land. Er volgde een jarenlange, bloedige oorlog tussen de verschillende deelrepublieken. Het begon in 1991, toen Slovenië en Kroatië zich afsplitsten van Joegoslavië. Het Joegoslavische leger probeerde Slovenië en Kroatië te heroveren, maar dat mislukte. Het leger viel uiteen en bestond steeds meer alleen nog maar uit Servische soldaten. In 1992 trok het Joegoslavische leger zich terug uit Kroatië, maar Servische rebellen in Kroatië bleven doorvechten tot 1995. Ondertussen verklaarde Macedonië zich ook onafhankelijk, maar daarbij greep het leger niet in.

In 1992 verklaarde de regering van Bosnië-Herzegovina, waarin vooral Bosniakken (moslims) en Kroaten (katholieken) zaten, zich ook onafhankelijk. Omdat er ook veel Serviërs (orthodoxen) in Bosnië woonden, was Servië hier fel tegen en stuurde het leger om het land erbij te houden. De Bosnische Oorlog werd het bloedigste van allemaal, omdat hier ook burgers tegen elkaar gingen strijden. Vooral tussen de Bosniakken en de Bosnische Serviërs ging het er hard aan toe. De Bosnische Serviërs gebruikten veel geweld, ook tegen burgers. Veel landen zoals Nederland vonden dat dit echt niet kon. Ze stuurden soldaten van de Verenigde Naties om de vluchtelingen rond de stad Srebrenica te beschermen. VN-soldaten dragen een blauwe helm om goed op te vallen. Ze mogen zich niet met de oorlog bemoeien, en ook niet vechten, maar ze moeten de burgers wel beschermen. Ze namen de vluchtelingen mee naar een gebied met veel soldaten. Maar de Bosnische Serviërs vielen het gebied binnen, en veel vluchtelingen vluchtten naar de bergen. Daar werden ze allemaal vermoord door de Bosnische Serviërs. Anderen vluchtten naar het legerkamp van de Nederlanders. Maar de Bosnische Serviërs dreigden dat ook binnen te vallen, als de Nederlanders de vluchtelingen niet aan de Bosnische Serviërs uitleverden. De Nederlandse soldaten konden niks want ze mochten niet vechten. Dus ze moesten maar doen wat de Bosnische Serviërs zeiden. De vluchtelingen werden in bussen gestopt, de mannen apart. Maar de mannen werden niet het land uitgezet maar vermoord. Er kwam een rechtszaak tegen de Nederlanders. De soldaten kregen niet de schuld maar de Nederlandse regering trad wel af. In 1995 werd er na veel bloedvergieten en lang onderhandelen vrede gesloten in Dayton.

In 1998 kwamen de Kosovaren, die Albanees spreken en meestal moslim zijn, in opstand tegen Servië. Het Servische leger greep weer hard in. Zowel de VN als de NAVO grepen in en verdreven het Servische leger uit Kosovo.

Alleen Servië en Montenegro bleven nog over onder de naam Joegoslavië. In 2003 werd Joegoslavië hernoemd tot 'Servië en Montenegro'. In 2006 kozen de Montenegrijnen bij een stemming voor onafhankelijkheid, dat heeft Servië aanvaard. In 2008 verklaarde Kosovo zich eenzijdig onafhankelijk van Servië, maar Servië is het daar nog steeds niet mee eens.

Landen

Republiek	Hoofdstad	Vlag	Wapen
Bosnië en Herzegovina	Sarajevo
Kroatië	Zagreb
Macedonië	Skopje
Montenegro	Titograd
Servië Kosovo Vojvodina	Belgrado (Algemeen) Priština (Kosovo) Novi Sad (Vojvodina)
Slovenië	Ljubljana

Fotogalerij

Wapen van het vroegere Joegoslavië
Joegoslavië lokatie.png

Locatie in Europa
Satellietfoto
Vlag Koninkrijk Joegoslavië 1919-1943.png

Vlag Koninkrijk Joegoslavië voor de 2e Wereldoorlog (1919 - 1943)
Vlag SSR Joegoslavië (1943 - 1992)
Joegoslavische vlag na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie (1992 - 2003)
Joegoslavië van dichtbij