Tweede Kamerverkiezingen 2017

Tweede Kamerverkiezingen 2017
← 2012	2021 →

Land	Nederland

Datum	15 maart 2017
Uitslag
Kiesgerechtigd	12.893.466 personen
Opgekomen	10.563.456 personen
Opkomst	81,93%
Parlement	Tweede Kamer
Te verdelen	150 zetels

	Volkspartij voor Vrijheid en Democratie Mark Rutte 2.238.351 stemmen 21,29% 33 zetels

65px	Partij voor de Vrijheid Geert Wilders 1.372.941 stemmen 13,06% 20 zetels

	Christen-Democratisch Appèl Sybrand van Haersma Buma 1.301.796 stemmen 12,38% 19 zetels
Hierboven staan alleen de grootste partijen; de volledige resultaten staan verder in dit artikel.
Kaart

Kabinet
Kabinet	Rutte III
Samenstelling	VVD, CDA, D66 & CU (76 van de 150 zetels)
Richting	Centrum tot centrumrechts
Signatuur	Liberaal-confessioneel

Vorige premier ← Mark Rutte (VVD)	Volgende premier Mark Rutte (VVD) →
Portaal Politiek

De Tweede Kamerverkiezingen 2017 werden op 15 maart 2017 gehouden. Bij Tweede Kamerverkiezingen worden de 150 leden van de Tweede Kamer gekozen. Tweede Kamerleden voeren hun werk niet in hun eentje uit, ze horen bij een partij waarvan zij vinden dat die het beste bij hen past. De winnaar van deze verkiezingen mag samen met andere politieke partijen een kabinet vormen. Hierbij probeert de grootste partij om uiteindelijk minimaal 76 leden – een meerderheid – in het kabinet te krijgen, zodat de uiteindelijke regering haar plannen makkelijk door de Tweede Kamer kan laten goedkeuren.

Een partij komt in de Tweede Kamer als de kiesdeler behaald is. Om deze te behalen moet een partij genoeg stemmen krijgen.

Deelnemende partijen

Lijst 1: Volkspartij voor Vrijheid en Democratie
Lijst 2: Partij van de Arbeid
Lijst 3: Partij voor de Vrijheid
Lijst 4: Socialistische Partij
Lijst 5: Christen-Democratisch Appèl

Lijst		Partij	Lijsttrekker	Richting	Stroming	Europese fractie
1		Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD)	Mark Rutte	Centrumrechts	Conservatief-liberalisme Economisch liberalisme Europeanisme	ALDE
2		Partij van de Arbeid (PvdA)	Lodewijk Asscher	Centrumlinks	Sociaaldemocratie Progressivisme Europeanisme	S&D
3	50px	Partij voor de Vrijheid (PVV)	Geert Wilders	Radicaal-rechts	Nationaal liberalisme Rechts-populisme Harde euroscepsis	ENV
4		Socialistische Partij (SP)	Emile Roemer	Centrumlinks tot links	Democratisch socialisme Sociaaldemocratie Euroscepsis	GUE/NGL
5		Christen-Democratisch Appèl (CDA)	Sybrand van Haersma Buma	Centrumrechts	Christendemocratie Conservatisme Europeanisme	EVP
6		Democraten 66 (D66)	Alexander Pechtold	Centrum	Sociaalliberalisme Economisch liberalisme Europeanisme	ALDE
7		ChristenUnie (CU)	Gert-Jan Segers	Centrum tot centrumrechts	Christelijk-sociaal Sociaal-conservatisme Zachte euroscepsis	ECH
8		GroenLinks (GL)	Jesse Klaver	Centrumlinks tot links	Groene politiek Sociaaldemocratie Europeanisme	Groenen/EVA
9		Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP)	Kees van der Staaij	Rechts	Christelijk-rechts Sociaal-conservatisme Zachte euroscepsis	ECH
10		Partij voor de Dieren (PvdD)	Marianne Thieme	Centrumlinks tot links	Dierenbelangen Groene politiek Zachte euroscepsis	GUE/NGL
11		50PLUS (50+)	Henk Krol	Centrum tot centrumlinks	Ouderenbelangen Centrisme Zachte euroscepsis	EVP
12		Ondernemerspartij (OP)	Hero Brinkman	Rechts	Liberaal-conservatisme Economisch liberalisme Zachte euroscepsis	Geen
13		VoorNederland (VNL)	Jan Roos	Rechts	Klassiek liberalisme Liberaal-conservatisme Harde euroscepsis	Geen
14		DENK	Tunahan Kuzu	Centrumlinks tot links	Multiculturalisme Sociaaldemocratie Antizionisme	Geen
15		Nieuwe Wegen	Jacques Monasch	Centrum	Sociaaldemocratie Sociaal-conservatisme Zachte euroscepsis	Geen
16		Forum voor Democratie (FvD)	Thierry Baudet	Radicaal-rechts	Nationaal conservatisme Rechts-populisme Harde euroscepsis	ECH
17		De Burgerbeweging (DBB)	Ad Vlems	Links	Directe democratie Democratisch socialisme Europese hervorming	Geen
18		Vrijzinnige Partij	Norbert Klein	Centrumlinks	Sociaalliberalisme Sociaaldemocratie Humanisme	Geen
19		GeenPeil	Jan Dijkgraaf	Rechts	Directe democratie Harde euroscepsis	Geen
20		Piratenpartij	Ancilla van der Leest	Geen	Hervorming auteursrecht Directe democratie Anarchisme	Groenen/EVA
21		Artikel 1	Sylvana Simons	Links	Minderhedenbelangen Multiculturalisme Feminisme	Geen
22		Niet-Stemmers	Peter Plasman	Geen	Voluntarisme	Geen
23		Libertarische Partij (LP)	Robert Valentine	Centrumrechts tot rechts	Klassiek liberalisme Economisch liberalisme Euroscepsis	Geen
24		Lokaal in de Kamer	Jan Heijman	Geen	Lokale politiek	Geen
25		Jezus Leeft	Florens van der Spek	Rechts	Christelijk-rechts Theocratische politiek Evangelisme	Geen
26		StemNL	Mario van der Eijnde	Centrum	Directe democratie Democratisch socialisme Sociaal-conservatisme	Geen
27		Partij voor Mens en Spirit (MenS)	Tara-Joëlle Fonk	Centrum tot centrumlinks	Spiritualisme Humanisme	Geen
28		Vrije Democratische Partij (VDP)	Burhan Gölkap	Centrum	Multiculturalisme Sociaal-conservatisme Sociaaldemocratie	Geen

Verkiezingsuitslag

Landelijk


33	20	19	19	14	14	9	22
VVD	PVV	CDA	D66	GL	SP	PvdA	overig


76	74
coalitie (VVD + CDA + D66 + CU)	oppositie

= 50% (75/150) van de zetels
% = Percentage van het totaal aantal stemmen
◉ = Aantal zetels

Zetelverdeling Tweede Kamer na de verkiezingen

Het Kabinet-Rutte III dat bijna 8 maanden na de verkiezingen gevormd is (26 oktober 2017)

Partij			Lijsttrekker	2012		2017		Verschil
Partij			Lijsttrekker	%	◉	%	◉	%	◉
	Volkspartij voor Vrijheid en Democratie	VVD	Mark Rutte	26,58%	41	21,29%	33	-5,29%	-8
	Partij voor de Vrijheid	PVV	Geert Wilders	10,08%	15	13,06%	20	+2,98%	+5
	Christen-Democratisch Appèl	CDA	Sybrand van Haersma Buma	8,51%	13	12,38%	19	+3,87%	+6
	Democraten 66	D66	Alexander Pechtold	8,03%	12	12,23%	19	+4,20%	+7
	GroenLinks	GL	Jesse Klaver	2,33%	4	9,13%	14	+6,80%	+10
	Socialistische Partij	SP	Emile Roemer	9,65%	15	9,09%	14	-0,56%	-1
	Partij van de Arbeid	PvdA	Lodewijk Asscher	24,84%	38	5,70%	9	-19,14%	-29
	ChristenUnie	CU	Gert-Jan Segers	3,13%	5	3,39%	5	+0,26%	0
	Partij voor de Dieren	PvdD	Marianne Thieme	1,93%	2	3,19%	5	+1,26%	+3
	50Plus	50+	Henk Krol	1,88%	2	3,11%	4	+1,23%	+2
	Staatkundig Gereformeerde Partij	SGP	Kees van der Staaij	2,08%	3	2,08%	3	-0,01%	0
	DENK		Tunahan Kuzu	-	-	2,06%	3	+2,06%	+3
	Forum voor Democratie	FvD	Thierry Baudet	-	-	1,78%	2	+1,78%	+2
	overige partijen			0,96%	0	1,51%	0	+0,55%	0
totaal				100,00%	150	100,00%	150	± 49,99%^*	± 76^*

^* verschuiving van stem- en zetelverhoudingen t.o.v. 2012

Regionaal

Nederland

Provinciaal

Provincie	Opkomst	VVD	PVV	CDA	D66	GL	SP	PvdA	CU	PvdD	50+	SGP	DENK	FvD
Drenthe	82,49%	19,45%	12,89%	14,44%	10,24%	7,76%	11,93%	8,57%	4,57%	2,56%	3,53%	0,78%	0,28%	1,82%
Flevoland	79,69%	20,68%	14,67%	10,66%	10,02%	7,94%	8,08%	5,12%	4,74%	3,19%	3,85%	3,91%	2,14%	2,15%
Friesland	82,49%	17,00%	11,24%	18,94%	9,68%	8,35%	11,11%	8,38%	5,12%	2,89%	2,89%	0,94%	0,22%	1,82%
Gelderland	83,27%	20,91%	11,73%	13,90%	11,94%	8,80%	9,08%	5,43%	4,47%	2,88%	2,79%	4,05%	1,37%	1,46%
Groningen	81,28%	13,88%	11,24%	11,57%	12,59%	11,88%	13,93%	8,31%	5,96%	3,63%	2,80%	0,75%	0,47%	1,60%
Limburg	78,35%	17,91%	19,58%	14,94%	10,56%	6,81%	13,65%	4,04%	0,65%	2,92%	4,56%	0,13%	1,09%	2,02%
Noord-Brabant	81,27%	24,09%	14,63%	13,30%	11,58%	7,77%	12,28%	4,22%	1,15%	2,60%	3,34%	0,50%	1,68%	1,57%
Noord-Holland	83,25%	23,20%	10,78%	8,04%	14,85%	12,28%	7,06%	6,84%	1,82%	4,44%	3,10%	0,36%	2,97%	1,96%
Overijssel	83,49%	18,66%	11,60%	19,82%	10,63%	6,96%	9,18%	5,50%	5,99%	2,13%	2,54%	3,00%	1,46%	1,46%
Utrecht	84,80%	22,69%	10,02%	10,71%	15,30%	11,67%	5,65%	5,19%	4,94%	3,36%	2,27%	2,62%	2,73%	1,54%
Zeeland	81,27%	19,71%	13,34%	13,45%	8,11%	6,20%	9,51%	5,63%	4,56%	2,90%	3,48%	9,54%	0,67%	1,73%
Zuid-Holland	80,15%	22,05%	14,55%	10,17%	12,12%	8,66%	6,71%	5,50%	3,72%	3,30%	3,11%	3,07%	3,28%	2,08%
Nederland	81,93%	21,29%	13,06%	12,38%	12,23%	9,13%	9,09%	5,70%	3,39%	3,19%	3,11%	2,08%	2,06%	1,78%

Grootstedelijk

Stad	Provincie	Opkomst	VVD	PVV	CDA	D66	GL	SP	PvdA	CU	PvdD	50+	SGP	DENK	FvD
Amsterdam	Noord-Holland	78,92%	15,34%	6,82%	2,96%	18,87%	19,77%	6,40%	8,36%	1,49%	6,02%	1,94%	0,15%	6,88%	1,25%
Haarlem	Noord-Holland	82,72%	19,18%	9,35%	6,08%	17,98%	15,77%	7,02%	7,81%	1,75%	5,69%	2,76%	0,22%	3,20%	1,70%
Den Haag	Zuid-Holland	75,55%	20,95%	14,02%	6,15%	16,01%	12,16%	5,46%	6,75%	1,90%	4,27%	2,43%	0,51%	5,97%	1,79%
Rotterdam	Zuid-Holland	72,31%	16,46%	15,66%	5,80%	13,17%	11,59%	8,27%	6,36%	2,35%	3,89%	3,34%	0,72%	7,93%	1,77%
Utrecht	Utrecht	83,78%	16,96%	7,29%	5,48%	22,35%	20,26%	4,81%	5,79%	2,64%	4,56%	1,42%	0,32%	5,51%	1,17%
Middelburg	Zeeland	82,51%	16,59%	9,29%	11,25%	10,34%	10,15%	9,93%	7,14%	6,71%	4,02%	2,70%	8,09%	1,24%	1,52%
Lelystad	Flevoland	77,56%	19,53%	17,64%	8,80%	9,54%	8,73%	9,53%	5,90%	3,66%	3,84%	4,54%	0,77%	3,01%	2,12%
Almere	Flevoland	76,87%	20,77%	15,60%	6,51%	12,12%	9,91%	8,67%	5,95%	2,60%	3,87%	4,58%	0,25%	2,84%	2,30%
Den Bosch	Noord-Brabant	81,12%	22,82%	14,53%	9,72%	14,19%	10,75%	10,73%	4,97%	0,89%	3,28%	2,90%	0,15%	2,22%	1,61%
Eindhoven	Noord-Brabant	78,30%	18,85%	12,39%	8,50%	15,85%	11,91%	11,41%	5,17%	1,55%	3,95%	3,52%	0,20%	3,39%	1,67%
Tilburg	Noord-Brabant	75,15%	20,06%	13,65%	9,26%	14,84%	11,98%	11,40%	4,75%	0,83%	3,51%	3,25%	0,15%	3,29%	1,59%
Breda	Noord-Brabant	79,93%	27,27%	11,54%	9,50%	14,95%	10,47%	9,50%	4,82%	1,00%	3,36%	2,51%	0,14%	1,93%	1,62%
Maastricht	Limburg	76,93%	15,73%	18,28%	10,50%	14,86%	10,90%	11,27%	5,30%	0,82%	3,80%	4,10%	0,12%	0,98%	2,31%
Arnhem	Gelderland	76,93%	17,11%	6,77%	11,80%	16,40%	14,49%	10,04%	6,43%	2,42%	5,17%	2,32%	0,25%	3,63%	1,52%
Nijmegen	Gelderland	79,02%	14,34%	9,54%	6,64%	19,47%	20,13%	11,19%	6,30%	1,29%	4,69%	1,81%	0,14%	1,93%	1,24%
Zwolle	Overijssel	84,25%	17,53%	7,94%	11,28%	14,84%	11,68%	8,68%	7,10%	10,38%	3,40%	2,36%	0,99%	1,20%	1,40%
Leeuwarden	Friesland	80,87%	15,23%	10,55%	10,66%	13,18%	12,87%	11,97%	10,18%	3,49%	4,44%	2,80%	0,35%	0,49%	2,17%
Groningen	Groningen	82,73%	13,59%	6,70%	6,62%	19,94%	18,92%	10,87%	8,01%	4,42%	5,17%	1,67%	0,35%	0,38%	1,70%
Assen	Drenthe	81,84%	16,54%	9,92%	11,43%	12,35%	10,30%	11,94%	9,11%	8,36%	3,07%	2,72%	0,79%	0,51%	1,61%

Caribisch Nederland

Bijzondere gemeente	Opkomst	VVD	PVV	CDA	D66	GL	SP	PvdA	CU	PvdD	50+	SGP	DENK	FvD
Bonaire	18,01%	15,33%	4,80%	16,23%	28,58%	8,73%	3,03%	8,61%	3,62%	4,44%	1,61%	0,47%	0,63%	1,53%
Sint-Eustatius	20,42%	1,38%	1,83%	77,52%	6,19%	3,44%	1,83%	1,15%	0,92%	0,69%	0,46%	0,00%	0,00%	0,46%
Saba	39,90%	3,39%	2,87%	10,44%	30,03%	16,19%	26,11%	6,53%	1,04%	0,52%	0,52%	0,00%	0,00%	1,04%

Samenstelling

Zie voor de fracties, verkozen leden en veranderingen de pagina Samenstelling van de Tweede Kamer 2017-2021.

Tweede Kamerverkiezingen

Censuskiesrecht:	1848 - 1850 - 1852 - 1853 - 1854 - 1856 - 1858 - 1860 - 1862 - 1864 - 1866 (jun) - 1866 (okt) - 1868 - 1869 - 1871 - 1873 - 1875 - 1877 - 1879 - 1881 - 1883 - 1884 - 1886 - 1887
Caoutchoucartikel:	1888 - 1891 - 1894 - 1897 - 1901 - 1905 - 1909 - 1913 - 1917 - 1918
Algemeen kiesrecht:	1922 - 1925 - 1929 - 1933 - 1937 - 1946 - 1948 - 1952 - 1956 - 1959 - 1963 - 1967 - 1971 - 1972 - 1977 - 1981 - 1982 - 1986 - 1989 - 1994 - 1998 - 2002 - 2003 - 2006 - 2010 - 2012 - 2017 - 2021 - 2023 - Eerstvolgende Tweede Kamerverkiezingen