Hortensia
Een hortensia's (hydrangea) is een groep planten, die je zowel binnen kan zetten als het hele jaar door in de tuin. De hortensia staat bekend om zijn grote bloemen in het roze, wit en paars. Hoewel de soort Hydrangea macrophylla (de gewone hortensia) het bekendste is, zijn er verschillende soorten hortensia's. Er zijn bijna 100 verschillende soorten.
Hortensia's zijn sinds de 16e eeuw in Europa bekend en komen oorspronkelijk uit Zuid-Amerika en Azië. Waar de naam Hortensia precies vandaan komt is een beetje een raadsel. Wel weten we dat het naar een vrouw vernoemd is. Hortensia's bloeien meestal 's zomers, maar per soort verschilt de bloeitijd qua lengte en maanden.
Geschiedenis
Hortensia's kwamen met de eerste VOC-schepen naar Europa. Hier werd lang de Latijnse naam gehandhaafd hydrangea. Dit betekent "waterkruik". Als je naar de vorm van een hortensia zou kijken, zou je er een waterkruik in moeten zien. De naam hortensia kwam pas ruim twee eeuwen later. De plant zou vernoemd zijn naar een de dochter van keizerin Joséphine de Beauharnais en keizer Napoleon Bonaparte. Een Franse hovenier die voor de keizer werkte vernoemd de plant naar hun dochter, Hortense de Beauharnais. Echter is dit een fabeltje. De plant zou al in 1771 bekend staan als de hortensia, terwijl Hortense pas in 1783 geboren werd. Aannemelijker is dat de plant vernoemd is naar Hortense van Nassau, een prinses van het land Nassau. Daarnaast bestaat er nog een verhaal over de naam. Hortensia zou van het Latijnse hortus komen, wat tuin betekend. De koning van Mauritius zou een tuin vol hortensia's hebben gehad, waar de naamgever Philibert Commerson zo onder de indruk van was dat hij het hortensia zou hebben genoemd.
Vanaf het begin af aan was de plant in Europa geliefd vanwege zijn gekleurde, grote bloemen die perfect in de tuinarchitectuur van die tijd pasten. Toen was de Franse tuin populair, waarin symmetrie, maar ook opvallende en exotische planten centraal stonden. Toen de Engelse landschapstuin opkwam, werden vooral de witte hortensia populair, aangezien ze natuurlijk oogden. Begin vorige eeuw ging het echter mis met de hortensia. Mensen vonden de grote bloemen te lomp. Daarnaast werden er ook veel nephortensia's gemaakt, waardoor de planten zelf ook nep gingen ogen. In de jaren 50 kwamen de hortensia's echter weer op in veel tuinen en sindsdien is de hortensia wereldwijd één van de bekendste en populairste planten.
Verzorging
Hortensia's kunnen zowel binnen als buiten staan, maar hebben wel enige verzorging nodig. Hortensia's laten voor de winter hun bladeren vallen, aangezien de planten anders niet winterhard zijn. Door kaal de winter door te komen kunnen ze tegen vorst. Bepaalde hortensiasoorten zijn echter genetisch manipuleerd. Dit houd in dat wetenschappers en kwekers het DNA van bepaalde planten zo hebben aangepast dat ze tegen de vorst kunnen. Bij de eerste lentezon krijgen de plant knoppen, waaruit nieuwe bladeren en knoppen groeien. Deze knoppen hoeven doorgaans niet beschermd te worden tegen nachtvorst, maar als de lente vroeg valt kan het weleens voorkomen dat de plant moet worden ingepakt tegen de kou.
De bloemen van de hortensia moeten na de bloei worden afgeknipt. Dit moet direct onder de bloem. Een hortensia groeit namelijk op tweejarig hout. Dit houd in dat een hortensia alleen bloemen krijgt op takken van 1 jaar oud. Als de stelen die de bloemen dragen ver worden weggeknipt kan dit veroorzaken dat de plant het jaar erop minder bloemen krijgt. Dit gebeurd ook als de nieuwe groene takken worden weggeknipt. In het voorjaar moet er na het vorstseizoen worden gekeken welke takken kaal zijn gebleven en deze moeten worden weggeknipt. Hierdoor kan de plant zich beter ontwikkelen.
Als een hortensia te groot wordt, dient de plant vanuit buiten uit teruggesnoeid te worden. Hierdoor kan de hortensia welke eens waar een jaar geen bloemen geven, maar dit helpt wel om de plant in toon te houden. Bij warme dagen dienen hortensia's water te krijgen, anders gaan de planten hangen. Witte hortensia's hebben nog iets meer bescherming nodig. Als deze in de felle zon staan kunnen de bloemen door de reflectie van het licht verbranden. Met het spannen van een doek boven de plant kan dit worden opgelost.
Soorten
Hieronder staan een paar hortensiasoorten uitgelicht:
- Hydrangea macrophylla: De bekendste hortensia. Deze geeft de bekende grote, opvallende bloemen.
- Hydrangea serrata: De knoppen van deze hortensia blijven in het midden dicht, terwijl ze aan de zijkanten uitkomen.
- Hydrangea quercifolia: Deze hortensia heeft een eikenvormig blad en geeft trosjes bloemen.
- Hydrangea paniculata: Heeft bloemen in de vorm van pluimen.
- Hydrangea arborescens: Geeft extra grote bloemen.
- Hydrangea anomala: De klimplantvormige versie van de hortensia.
Kleur van de bloemen
Hortensia's zijn er in wit, roze, paars en blauw. De kleur van de plant is echter beïnvloedbaar. Dit komt door de zuurgraad van de grond. Elke stof op Aarde heeft een bepaalde zuurgraad. Deze loopt van 14 tot 0 en 7 wordt als het midden gezien. Citroenzuur is een hele zure stof en heeft dus een zuurgraad van lager dan 7. Schoonmaakmiddelen hebben een lage zuurgraad (ze worden ook wel basen genoemd) en hebben een zuurgraad van hoger dan zeven. Tuinaarde en potgrond hebben ook een zuurgraad. De meeste grond in een gemiddelde tuin heeft een zuurgraad van tussen de 5,5 en 6,5. Dit zijn de beste omstandigheden voor alle hortensia's. Tuinders kunnen echter de kleur van een hortensia bepalen door met de zuurgraad te spelen. Blauwe en paarse hortensia's doen het het beste op een zure grond, witte op een zuurarme grond en roze op een neutrale grond. Hierdoor is de roze de meest voorkomende kleur qua hortensia's.
Stel je hebt een roze hortensia en je wilt hem blauw laten kleuren. Hierdoor dient de zuurgraad zuurder gemaakt te worden. Dit kan door tuinturf toe te voegen en spijkers of schroeven. Een blauwe hortensia kun je ook naar roze laten kleuren door de grond minder zuur te maken. Hiervoor moet kalk aan de grond worden toegevoegd. Witte hortensia's kun je naar roze of blauw laten kleuren door de grond zuurder te maken. Een blauwe, paarse of roze hortensia naar wit laten kleuren kan niet. Het is echter niet zo dat je een roze hortensia koopt en deze door dit te doen hem blauw kan laten maken. De bloemen zullen eerst de oorspronkelijk kleur aannemen (in dit geval roze) en daarna de zuurgraadkleur (in dit geval blauw). Gedurende het bloeiseizoen zal deze roze hortensia steeds blauwer worden. Een lichtroze hortensia kun je ook nooit donkerblauw maken, deze zal lichtblauw worden. De kleuren moeten dus wel dicht bij elkaar liggen.