Belize (land)

Belize Belize
Hoofdstad	Belmopan
Aantal inwoners	430.191 (2021)
Oppervlakte	22.966 km²
Regeringsvorm	Parlementaire monarchie
Koning	Charles III (sinds 2022)
Premier	Johnny Briceño (sinds 2020)
Godsdienst	Christendom (74,3%) Geen religie (15,6%) Overig (9,9%)
Taal	Engels (English)
Munteenheid	Belizaanse dollar
Volkslied	Land of the Free
Nationale feestdag	Onafhankelijkheidsdag (21 september)
Landcode	BLZ

Belize is een land in Midden-Amerika. Belize grenst in het noorden aan Mexico en in westen aan Guatemala. In het oosten van het land ligt de Caribische Zee. In tegenstelling tot andere landen in Latijns-Amerika spreekt men in Belize Engels. In het land wonen zo'n 400.000 inwoners. Hoewel het land onafhankelijk is, is de Britse koning(in) nog steeds het land staatshoofd van het land.

Belize werd oorspronkelijk door de Maya's bewoond. Vervolgens kwamen de Spanjaarden en de Britten. In 1840 werd Belize officieel een Britse kolonie onder de naam Brits-Honduras. Deze kolonie omvatte alleen Belize en niet het buurland Guatemala; dat toen al onafhankelijk van het Spaanse Rijk was. De Britten hebben onder meer gezorgd voor de bouw van de nieuwe hoofdstad Belmopan, nadat de oude hoofdstad Belize City door een orkaan werd getroffen. Belize City is nog altijd groter dan Belmopan. Belize werd in 1981 onafhankelijk van het Britse Rijk. Guatemala claimde Belize vervolgens als grondgebied, maar legde deze claim in 1991 neer. Nog altijd zijn er spanningen tussen de twee landen.

Het land is afhankelijk van de landbouw en het toerisme. Het land staat bekend om zijn natuur, Maya-ruïnes en koraalriffen aan de kusten. Voor de kust liggen enkele eilanden, die ook tot Belize horen. De meeste zijn koraalrifeilanden.

Geschiedenis

De Maya's

Een van de ruïnes in Caracol

Zie Maya's voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Voordat de Europeanen naar Belize toe kwamen, was het gebied onderdeel van het Mayarijk. Het Mayarijk omvatte naast Belize ook Yucatán, Guatemala en Honduras. De Maya's kwamen rond 1.500 v.Chr. naar het gebied toe. Hiervoor leefde de mensen vooral van de jacht en het verzamelen van voedsel. De Maya's zorgde voor de komst van landbouw, wat betekende dat de volkeren niet steeds hoefden rond te trekken. De oude stad Caracol is een overblijfsel van deze periode. Caracol is tevens een van de grootste Mayasteden en er woonden zo'n 140.000 mensen.

Toen de Spanjaarden naar het gebied kwamen in de 16e eeuw zagen ze dat de Maya's over drie gebieden in Belize waren verdeeld; noord, midden en zuid. In de regenwouden van Belize zijn nog veel Mayatempels te vinden.

Koloniale periode

Belize op een kaart uit 1831

De Spanjaarden verklaarden Belize onderdeel van het Spaanse Rijk, maar hebben het gebied gekoloniseerd. In Belize waren weinig bronnen om van te leven en daarnaast leefden er gevaarlijke stammen. Uiteindelijk kwamen Engelse piraten aan in Belize en gingen zich nederzetten. De Engelsen zochten een schuilplaats voor Spaanse schepen. Daarnaast gebruikten ze Belize voor de houtkap. In 1716 werd de Engelse kolonie gesticht en gedurende 18e eeuw werd deze opgebouwd. De Engelse kolonisten gebruikten slaven voor de kap van hout. Het soort bomen dat er gekapt werd liet een kleurstof achter. Deze kleurstof werd gebruikt om kleding zwart te maken. De Spanjaarden lieten de Engelsen zich in Belize vestigen. De Engelsen hielpen de Spanjaarden in ruil daarvoor om de piraterij te bestrijden.

In 1786 kreeg Belize een vorm van bestuur. De Britten wilden dit eerst niet uit angst voor Spanje. In de tussentijd hadden de Engelse kolonisten eigen wetten gemaakt. Ook hadden ze een soort van volksvertegenwoordiging opgezet. Elke keer wanneer er oorlog tussen Engeland en Spanje uitbrak tijdens de 18e eeuw, werd Belize aangevallen. De laatste Spaanse aanval was de Slag op St. George's Cay in 1798. De slag eindigde in een Britse overwinning. Deze overwinning wordt nog altijd als nationale feestdag gevierd in Belize.

Onderdeel van het Britse Rijk

Belize na de orkaan van 1931

Toen de Britten in 1833 de slavernij afschaften, waren veel Engelse kolonisten niet blij. Hierdoor kregen zij geld van de Britse overheid in ruil voor het vrijlaten van hun slaven. Belize stond toentertijd bekend als Brits-Honduras en werd bestuurd vanuit de Britse kolonie Jamaica. Het afschaffen van de slavernij veranderde weinig voor de voormalige slaven. Doordat de macht in het land nog steeds in handen van een kleine groep, hadden zij geen andere keus om te blijven werken voor hun voormalige slavenhouders. Vanaf 1836 ontstonden er ideeën om van Belize een zelfstandige kolonie te maken. In 1862 kreeg het land hierdoor een eigen regering. Hierdoor werd er veel geïnvesteerd in Belize en ging het beter met het gebied.

De kolonie werd hardgeraakt door de Grote Depressie van de jaren 1930. Alsof dit nog niet erg genoeg was, werd Belize ook nog door een orkaan getroffen in 1931. Met de kolonie bleef het slecht gaan tot aan de Tweede Wereldoorlog. Na de oorlog liep de economie opnieuw vast. De Britse regering greep in, maar hierdoor verslechterde situatie alleen maar. Hierdoor ontstond een onafhankelijkheidsbeweging. In 1964 gaf de Britse regering meer bevoegdheden aan Belize. Op 1 juni 1973 werd de naam van de kolonie officieel gewijzigd in Belize. Ondertussen begonnen de claims van Guatemala dat Belize hun grondgebied was.

Onafhankelijkheid

In september 1981 werd Belize onafhankelijk, maar sinds 1964 had het al zelfbestuur. Toen Belize onafhankelijk was kwamen er grensconflicten met Guatemala. Er bleef daarom een Brits garnizoen (soort leger) achter. Pas in 1991 erkende Guatemala Belize.

Geografie

Flora en fauna

De Rio Hondo

Belize heeft veel regenwouden. Er lopen verschillende rivieren door het land zoals de Río Hondo en de Belize. Er is één gebergte in Belize, dat is het Mayagebergte, wat in het zuiden ligt. Hier ligt ook de hoogste berg, Victoria Peak. Er zijn in Belize ook mangrovebossen. Deze liggen vooral aan de kust.

Belize heeft het op een na grootste koraalrif van de wereld. Het rif bestaat uit 3 atollen. Er leven meer dan 350 soorten vissen. Het rif bestaat uit ontelbare kleine eilanden (Cayes). Ook de Great Blue Hole ligt in dit rif. De omtrek van het rif is 256 kilometer. Veel mensen gaan naar dit rif om te duiken, snorkelen en soms ook om te vissen.

Grote steden

10 grootste steden van Belize
Belize City San Ignacio	Nummer	Stad	Inwoners	Belmopan Orange Walk
	1	Belize City	57.169
	2	San Ignacio	17.878
	3	Belmopan	13.939
	4	Orange Walk	13.708
	5	San Pedro	11.767
	6	Corozal	10.287
	7	Dangriga	9.593
	8	Benque Viejo del Carmen	6.140
	9	Ladyville	5.458
	10	Punta Gorda	5.531

Bevolking

Bevolkingsgroepen

Belize heeft een multiculturele bevolking

Belize heeft zo'n 0,4 miljoen inwoners en is een multicultureel land. 49% van de inwoners is mestizo, afstammeling van Europese kolonisten en inheemse volkeren. 45% van de inwoners zijn creools; de afstammelingen van voormalige slaven. Daarnaast is nog 17% van de inheems inwoner. De meeste inheemse inwoners zijn Maya of Garifuna. Daarnaast is er nog een kleine groep blanke inwoners. De meeste van hen bestaat uit Engelse, Russische en Duitse immigranten. De Engelse immigranten komen uit de koloniale periode, terwijl veel Russen en Duitsers na de Tweede Wereldoorlog naar Belize trokken. Ook is er een kleine Oost-Indische groep

Taal

De enige officiële taal van Belize is het Engels. Het Engels dat in Belize wordt gesproken lijkt erg op het Engelse in het Caribisch gebied. Engels wordt in Belize gebruikt als gebruikstaal van de overheid en in het onderwijs. Slechts een minderheid van de Belizanen heeft het Engels als moedertaal. De tweede taal van het land is het Spaans. Het Spaans wordt door de meeste inwoners gesproken als tweede taal, aangezien Belize omringt wordt door Spaanstalige landen. Het Belizaans Creools (ook wel Kreol genoemd) is een taal die ongeveer 40% van de inwoners gesproken wordt. Deze taal is een gemengde taal van het Engels en inheemse talen. Deze taal ontstond toen de Engelse kolonisten in Belize aankwamen en met de plaatselijke bevolking moesten praten.

Een kerk in Belize City

In Belize worden nog altijd een paar inheemse Mayatalen gesproken, waaronder het Q’eqchi’, het Mopan en het Yucateeks Maya. Ook is er nog de inheemse taal Garifuna. In sommige dorpen in Belize wordt daarnaast nog Plautdietsch gesproken, waaronder het Pennsylvania-Duits. Deze taal is meegenomen door de Duitse immigranten naar Belize. Sommige van deze immigranten spreken ook het moderne Duits.

Religie

74% van de bevolking is christelijk. De grootste religie is de rooms-katholieke kerk; 40% van de bevolking is katholiek. Het protestantisme is met 32% van de bevolking de tweede religie. De grootste protestantse stromingen zijn de Anglicaanse Kerk, het baptisme en het methodisme. Kleinere geloven zijn het boeddhisme, het hindoeïsme en de islam. 15% van de bevolking is niet-religieus.

Politiek

Staatsinrichting

Het Nationaal Assemblee

Belize is een democratie en een constitutionele monarchie. Het staatshoofd van Belize is namelijk de Britse koning(in), zoals ook in Canada en Australië het geval is. De Britse koning(in) heeft daardoor ook de titel koning(in) van Belize. Aangezien de Britse koning(in) is het Verenigd Koninkrijk woont, wordt hij/zij vervangen door een gouverneur-generaal. De gouverneur-generaal neemt de taken van de Britse koning(in) over. De gouverneur-generaal heeft niet veel politieke macht en houdt zich bezig met het vertegenwoordigen van Belize. De gouverneur-generaal houdt ook contact met de Britse koning(in) over zaken in het land.

De regering staat onder leiding van de minister-president van Belize. Daarnaast zijn er nog verschillende ministers. De minister-president wordt altijd door de grootste politieke partij in het parlement geleverd. Het Belizaanse parlement wordt het Nationaal Assemblee van Belize genoemd, die uit twee kamers bestaat:

• Het Huis van Afgevaardigden, bestaande uit 31 leden die elke vijf jaar gekozen worden.
• De Senaat, bestaande uit 12 leden die door de gouverneur-generaal worden gekozen.

In Belize zijn er twee grote politieke partijen; de centrum-linkse People's United Party en de centrum-rechtse United Democratic Party. Daarnaast zijn er nog kleinere partijen, maar deze twee grote partijen zijn al sinds 1974 de grootste partijen.

Bestuurlijke indeling

De districten van Belize

Belize verdeeld in zes districten. Deze districten zijn:

1. Belize, met als hoofdstad Belize City.
2. Cayo, met als hoofdstad San Ignacio.
3. Corozal, met als hoofdstad Corozal Town.
4. Orange Walk, met als hoofdstad Orange Walk Town.
5. Stann Creek, met als hoofdstad Dangriga.
6. Toledo, met als hoofdstad Punta Gorda.

De districten zijn weer verder onderverdeeld in gemeenten, waarvan er 31 zijn. Twee gemeenten hebben een stadsstatus en zeven andere gemeenten een status als dorp.

Internationale relaties

Belize is lid van de Verenigde Naties, de Gemenebest van Naties en de Organisatie van Amerikaanse Staten. Belize heeft een goede band met buurland Mexico, maar de band met Guatemala is veel slechter. Guatemala vond tot 1991 dat Belize onderdeel van hun grondgebied is en erkende Belize daarom niet. In 1991 besloot Guatemala Belize als land te erkennen, maar nog steeds is de band erg slecht. Op sommige kaarten in Guatemala is zelfs te zien dat Belize onderdeel is van Guatemala. In 2019 heeft het Internationaal Gerechtshof zich met het conflict bemoeit en de inwoners van beide landen hebben zich in een referendum uitgesproken om het conflict te laten oplossen door het Internationaal Gerechtshof.

Belize heeft daarnaast goede banden met de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk.

Cultuur

Zoals de meeste landen heeft Belize een eigen cultuur. Maar, er zijn verschillende culturen geweest (zoals de bovengenoemde Mayacultuur). Belize heeft ook een motto: Sub umbra floreo, dat betekent in het Nederlands: In de schaduw floreer ik. De vlag van Belize (zie fotogallerij) is blauw met 2 smalle rode banen (maar geen driekleur). In het midden staat ook het wapen met weer het motto (sub umbra floreo).

Economie

Landbouw is voor Belize het belangrijkst. Ze oogsten er suikerriet, bananen en citrusvruchten (citroenen, Sinaasappels enz.). Ook komen er steeds meet toeristen. Somigge gaan duiken in de Caribïsche Zee, en andere gaan naar de oude mayatempels en het regenwoud. De mayabeschaving is dus heel belangrijk geweest voor Belize, anders zouden er een stuk minder toeristen komen, en zaten meer mensen zonder werk (bijvoorbeeld in de hotels).

Verkeer en vervoer

Veel toeristen komen met het vliegtuig naar Belize. Daarom zijn er een aantal vliegvelden. Er zijn 44 vliegvelden in Belize, waarvan 4 met een verharde start/landingsbaan. Het grootste vliegveld is Philip Goldson Airport (zie fotogalerij), in Ladyville. Een voorstad van Belize-City. Belize heeft twee luchtvaartmaatschappijen, Tropic Air en Maya Island Air.

Weetjes

De Victoria Peak in het Mayagebergte.

Wist je dat...

• ... Belize vroeger Brits-Honduras heette?
• ... Queen Elizabeth nog steeds het staatshoofd van Belize is?
• ... Op sommige kaarten uit Guatemala Belize staat aangegeven als een departement (provincie) van Guatemala.
• ... In Belize een van de beste duikplaatsen ligt (Great Blue Hole).

Fotogalerij

• 

  Straat in Belize-City.

• 

  Philip Goldson International Airport

	Landen en afhankelijk gebieden in Noord-Amerika
Antigua en Barbuda · Bahama's · Barbados · Belize · Canada · Costa Rica · Cuba · Dominica · Dominicaanse Republiek · El Salvador · Grenada · Guatemala · Haïti · Honduras · Jamaica · Mexico · Nicaragua · Panama · Saint Kitts en Nevis · Saint Lucia · Saint Vincent en de Grenadines · Trinidad en Tobago · Verenigde Staten Afhankelijke gebieden: Amerikaanse Maagdeneilanden · Anguilla · Aruba · Bermuda · Bonaire · Britse Maagdeneilanden · Clipperton · Curaçao · Groenland · Guadeloupe · Kaaimaneilanden · Martinique · Montserrat · Puerto Rico · Saba · Saint-Barthélemy · Saint-Martin (FR) · Saint-Pierre en Miquelon · Sint Eustatius · Sint Maarten (NL) · Turks- en Caicoseilanden