Arthur Seyss-Inquart
Arthur Seyss-Inquart (22 juli 1892 - 16 oktober 1946) was een Oostenrijks politicus. In de Tweede Wereldoorlog was hij "Rijkscommissaris" van het door de Duitsers bezette Nederland.
Eerste Wereldoorlog en jaren dertig
Seyss-Inquart vocht in de Eerste Wereldoorlog voor het Oostenrijks-Hongaarse leger op diverse fronten in Oost- en Zuid-Europa. Met een zware verwonding aan een van zijn benen keerde hij van het front terug. Daardoor zou hij altijd mank blijven lopen (volgens andere verhalen door een val bij het bergbeklimmen of door een motorongeluk). Toen Oostenrijk tegen het einde van die oorlog instortte, vatte hij zijn studie in de rechten weer op (die hij al voor de oorlog was begonnen) en werd jurist. Tussen beide grote oorlogen in had hij in Wenen een praktijk als advocaat.
De politieke situatie in Duitsland volgde hij nauwkeurig. Vooral de stormachtige groei van de Duitse nazipartij, de NSDAP. Ook de enorme populariteit van de leider van die partij, Adolf Hitler, nota bene een landgenoot van hem, was hem niet ontgaan. Eigenlijk was hij stilletjes een beetje jaloers op diens succes. Zelf verkeerde hij geregeld in kringen, die met de Duitse nazi's sympathiseerden. Mogelijk als opstap naar een belangrijke functie in de politiek, als het in Oostenrijk dezelfde kant op ging.
Bondskanselier van Oostenrijk
In 1934 polste de Oostenrijkse bondskanselier (premier) Dollfuss, een aanhanger van de Italiaanse fascistische dictator Benito Mussolini, zijn oude kennis Seyss-Inquart voor een post in zijn kabinet. Maar het zou er nooit van komen, want bij een (mislukte) nationaalsocialistische staatsgreep in Oostenrijk in juli 1934 werd Dollfuss vermoord.
In 1938 werd Seyss-Inquart minister van Binnenlandse Zaken en vervolgens bondskanselier. Nauwelijks was hij in laatstgenoemde functie benoemd, of hij zette de poort open voor de Duitse troepen. De zogeheten "Anschluss" (aansluiting) van Oostenrijk bij Duitsland, waarop hij altijd had gehoopt, was daarmee bereikt. Seyss-Inquart werd tot 1939 in Oostenrijk "Rijksstadhouder" en ten slotte minister zonder portefeuille.
Rijkscommissaris van bezet Nederland
Toen de Duitsers Nederland in 1940 bezetten werd Seyss-Inquart Rijkscommissaris en daarmee de hoogste bestuursfunctionaris in Nederland. Hij zou dat tot het einde van de bezetting in 1945 blijven. Hoewel hij voor tamelijk gematigd doorging, werd hij steeds meer meegesleept door de nazi-terreur. Zijn plannen om de Nederlandse bevolking te winnen voor het nationaalsocialisme had hij toen al opgegeven. De Nederlanders gaven hem de bijnamen "Zes-en-een-kwart" en "hinkelepink" omdat hij mank liep.
Seyss-Inquart, die zijn intrek had genomen op het landgoed Clingendael in Den Haag, werd beschouwd als hoofdverantwoordelijke voor het wegvoeren van het merendeel van de Joden uit Nederland. Daarvoor werd hij tijdens het Proces van Neurenberg, het proces tegen de Duitse oorlogsmisdadigers, ter dood veroordeeld. Toch beweerde hij niet op de hoogte te zijn geweest van hun uiteindelijke lot. Op 16 oktober 1946 werd hij opgehangen.